Πολλές φορές μπορεί να νιώθετε αγανάκτηση με την κατάσταση που επικρατεί στο δωμάτιο του παιδιού σας. Δεν είναι και τόσο ευχάριστο ν' ανοίγετε τη ντουλάπα του και να αδειάζουν πάνω σας όλα τα ρούχα του. Ούτε να μην ξέρετε που να πατήσετε από τα σκορπισμένα στο πάτωμα πράγματά του. Για να κάνετε δυο βήματα χωρίς να σκοντάψετε, χρειάζεται να βγάλετε από τη μέση τα παιχνίδια του, ενώ μαρκαδόροι, μπογιές, πλαστελίνες, ρούχα και ό,τι άλλο μπορείτε να φανταστείτε κάνουν τον χώρο να μοιάζει με "πεδίο μάχης". Σίγουρα θέλετε να βάλετε σε μια τάξη στο δωμάτιο του ακατάστατου παιδιού σας. Για να γίνει όμως αυτό, θα πρέπει να αναπτύξετε στο παιδί τη συνήθεια να καθαρίζει και να τακτοποιεί μόνο του τον προσωπικό του χώρο.
Η πρώτη σας αντίδραση είναι να συμμαζέψετε και η δεύτερη να βάλετε τις φωνές, ελπίζοντας ότι την επόμενη φορά θα σκεφτεί από μόνο του να βάλει τα πράγματά του στη θέση τους. Μάταιη ελπίδα! Για τα παιδιά η τάξη δεν έχει κανένα απολύτως νόημα, είναι απλώς ένα καθήκον των μεγάλων. Τότε, όμως, τι πρέπει να κάνετε; Να παρατήσετε την προσπάθεια και να πάρετε απόφαση ότι από εδώ και στο εξής το παιδικό δωμάτιο θα είναι "αχούρι"; Η απάντηση είναι όχι. Γιατί, όσο περίεργο κι αν σας φαίνεται, όλα τα πιτσιρίκια αγαπούν την τάξη. Απλώς, όπως έχει πει και η γνωστή Ιταλίδα παιδαγωγός Μαρία Μοντεσόρι "η αγάπη για την τάξη, όπως την αντιλαμβάνονται τα παιδιά, απέχει πολύ από τη στεγνή και ψυχρή έννοια, που εμείς οι ενήλικοι έχουμε στο μυαλό μας".
Συνήθως τα παιδιά δεν νιώθουν πως είναι ακατάστατα. Απλά έχουν μια εντελώς δική τους τάξη. Ξέρουν με μεγάλη ακρίβεια που βρίσκονται τα πράγματά τους. Ακόμα και μέσα στη μεγαλύτερη ανακατωσούρα, όπου μοιάζει αδύνατο να βγάλει κανείς άκρη, τα παιδιά ακολουθούν ένα σύστημα που μόνο εκείνα γνωρίζουν, και ανακαλύπτουν αμέσως τα πράγματα που χρειάζονται.
Τα παιδιά αισθάνονται πως το χάος είναι μέρος της ζωής. Και πως για την τακτοποίηση του δωματίου πρέπει να ξοδέψει κανείς πολλή ενέργεια -κάτι που δεν έχουν πάντα διάθεση να κάνουν. Γι’ αυτό κι επινοούν δικά τους συστήματα τάξης που λίγο - πολύ λειτουργούν καλά για τα ίδια τα παιδιά. Το πρόβλημα είναι ότι οι γονείς έχουν άλλη άποψη γι’ αυτό το θέμα. Έτσι προκύπτουν μάχες εξουσίας και γκρίνιες για το ποιος φταίει, με αποτέλεσμα να βαραίνει η ατμόσφαιρα των οικογενειακών σχέσεων.
Η ακαταστασία είναι εκνευριστική για τους γονείς, δεν είναι όμως ένα στοιχείο με βάση το οποίο μπορεί κανείς να βγάλει γενικότερα συμπεράσματα για τον χαρακτήρα του παιδιού. Γενικολογίες του τύπου "δείξε μου το δωμάτιό σου να σου πω ποιος είσαι" μπορεί να ισχύουν σε ορισμένες περιπτώσεις, αλλά δεν αποτελούν γενικό κανόνα, για να κρίνει κανείς μια προσωπικότητα. Και οι γονείς άλλωστε δεν αντιμετωπίζουν πάντα με τον ίδιο τρόπο την ακαταστασία των παιδιών. Όταν είναι ήρεμοι και καλοδιάθετοι, βλέπουν με τρυφερότητα και χιούμορ το χάος στο παιδικό δωμάτιο. Άλλοτε πάλι τρελαίνονται με το παραμικρό, κάνουν το κουνούπι ελέφαντα, δίνουν στο θέμα διαστάσεις αιωνιότητας -και αυτό μόνο και μόνο επειδή κάτι τους έχει χαλάσει τη διάθεση. Η τάξη, ωστόσο, έχει αναμφισβήτητα και την πρακτική και την αισθητική πλευρά της, και αυτό τα παιδιά το αντιλαμβάνονται.
Κάντε εσείς την αρχή
Κάθε πράγμα στον καιρό του…
Έως τον 2ο χρόνο
Μετά τους 18 μήνες, όταν το μωρό στέκεται πια στα πόδια του και αρχίζει να εξερευνά τον κόσμο, αναπόφευκτα δημιουργείται η μεγαλύτερη αναστάτωση, με παιχνίδια σκορπισμένα εδώ κι εκεί. Φυσικά, είναι ανώφελο να ζητήσετε από ένα παιδί αυτής της ηλικίας να τα μαζέψει. Όμως, μπορείτε να αρχίσετε από τώρα να του δίνετε το καλό παράδειγμα. Όταν τακτοποιείτε τα πράγματά του, περιγράψτε του τι ακριβώς κάνετε: "Η μαμά παίρνει το αρκουδάκι για να το βάλει στο κρεβατάκι του" ή "Ο μπαμπάς βάζει τα παπούτσια σου στη ντουλάπα". Φροντίστε να τοποθετείτε τα παιχνίδια και τα πράγματά του σε συγκεκριμένη θέση στο δωμάτιό του και κάθε φορά που τακτοποιείτε εξηγήστε του ότι το σπιτάκι είναι για τις κούκλες, το γκαράζ για τα αυτοκινητάκια, το ράφι για να "κοιμούνται" τα λούτρινα. Έτσι, θα μάθει να διακρίνει ποια είναι η θέση τους και στο μέλλον θα τα βάζει στο σωστό μέρος.
Από τον 2ο έως τον 3ο χρόνο
Το παιδί σε αυτή την ηλικία αντιδρά μάλλον αντιφατικά στο συμμάζεμα. Ακόμα είναι δύσκολο να τακτοποιήσει μόνο του το δωμάτιό του, όμως μπορεί να αρχίσει να σας βοηθάει. Ζητήστε του να κάνεις κάποιες εύκολες δουλειές, αλλά μην το μαλώσετε αν αρνηθεί. Ίσως το δει πιο ζεστά, αν προκαλέσετε με κάποιο τρόπο το ενδιαφέρον του. Προσπαθήστε να κάνετε το συμμάζεμα να μοιάζει με μαγική ιστορία: "Έλα να βάλουμε τα μολύβια και τους μαρκαδόρους μέσα στο γραφείο, γιατί νιώθουν μοναξιά, όταν είναι μακριά από τα χαρτιά" ή "οι κούκλες μπαίνουν όλες στο ίδιο ράφι, γιατί έτσι κάνουν παρέα". Μην ξεχνάτε, ότι το παιδί είναι ακόμη μικρό και θέλει τον χρόνο του. Χρησιμοποιήστε μικρά τρικ για να μπουν όλα σε τάξη, όπως αστεία αινίγματα: "Πού είναι ο σταθμός για το τρενάκι σου;" Όταν το παιδί βρίσκει τη σωστή θέση, αφήστε το να το βάλει εκεί μόνο του και μετά επαινέστε το για τη σωστή δουλειά που έκανε.
Από τον 3ο έως τον 4ο χρόνο
Το παιδί είναι ακόμα μικρό για να τακτοποιεί μόνο του το δωμάτιό του, όμως με τη δική σας συνεργασία θα τα καταφέρει πολύ καλά. Πείτε του, πως όταν έρθει η ώρα θα τακτοποιήσετε μαζί τα πράγματα και αφήστε το να πάρει πρωτοβουλίες για το πώς θα τα μαζέψει και που θα τα βάλει. Οι εντολές και οι τιμωρίες δεν έχουν θέση εδώ, αντίθετα ενθαρρύνετέ το για την προσπάθειά του. Αν κάτι δεν το τακτοποίησε, όπως θα έπρεπε, εξηγήστε του που θα ήταν καλύτερα να το αποθηκεύσει την επόμενη φορά.
Θα πρέπει να θυμάστε ωστόσο, ότι δεν μπορείτε να απαιτήσετε από το παιδί να βάζει κάθε παιχνίδι στη θέση του και να είναι όλα τέλεια, σαν να είχατε τακτοποιήσει εσείς. Επαινέστε το και ενθαρρύνετέ το για τις προσπάθειες που κάνει, κυρίως αν τακτοποιεί με δική του πρωτοβουλία, χωρίς να του έχει ζητηθεί. Μην του λέτε κάθε φορά τι θα έπρεπε να είχε κάνει, ώστε το αποτέλεσμα να ήταν καλύτερο και φυσικά μην κάνετε κάθε φορά εσείς ξανά μια δουλειά που έχει ήδη ολοκληρώσει. Με αυτόν τον τρόπο θα νιώσει ότι δεν έκανε σωστά τη δουλειά του και κυρίως το αποτρέπετε να προσπαθήσει ξανά την επόμενη φορά.
Από τον 4ο έως τον 6ο χρόνο
Σε αυτήν την ηλικία πρέπει να είστε αποφασιστικοί και να θέσετε κανόνες:
-Το παιδί επιτρέπεται να δημιουργεί… χάος μόνο στον δικό του χώρο. Τα παιχνίδια, τα σύνεργα της ζωγραφικής, κ.λπ. δεν πρέπει ποτέ να βγαίνουν από το παιδικό δωμάτιο ή από τη γωνιά του παιχνιδιού.
- Ο μπαμπάς και η μαμά έχουν το δικαίωμα να περπατούν ελεύθερα στο παιδικό δωμάτιο και να το καθαρίζουν χωρίς να συναντούν εμπόδια. Αν, λοιπόν, τα παιδιά θέλουν να… προστατέψουν τα πράγματά τους, θα πρέπει να φροντίσουν ώστε οι γονείς να μην πατούν πάνω τους. Γι’ αυτό, θα πρέπει κάθε απόγευμα να ελευθερώνουν το "μονοπάτι", που οδηγεί στο κρεβάτι τους.
- Τα σημαντικά αντικείμενα πρέπει να έχουν συγκεκριμένες θέσεις στο σπίτι. Για παράδειγμα, η κόλλα μπαίνει στο ντουλάπι της κουζίνας, ο φακός στο κομοδίνο, κ.λπ. Στα παιδιά αρέσει αυτό, γιατί τους προσφέρει σημεία αναφοράς και σταθερότητας στον καινούργιο μεγάλο κόσμο.
- Υπάρχει συγκεκριμένο πρόγραμμα που αφορά το συμμάζεμα. Το παιδί πρέπει να έχει εμπεδώσει ότι για να παίξει με τους φίλους του πρέπει να έχει τακτοποιήσει τα πράγματά του. Αυτό είναι κανόνας.
Παν μέτρο άριστον
Ακαταστασία σημαίνει και δημιουργικότητα. Όταν λέτε στο παιδί: "Μην βγάζεις έξω τα παιχνίδια, γιατί θα τα κάνεις άνω-κάτω", του απαγορεύετε να εκφράσει τη δημιουργικότητά του, που είναι μια βασική λειτουργία της νοημοσύνης. Στην ηλικία που μαθαίνει τον κόσμο και έχει ανάγκη από πολλά καινούργια ερεθίσματα, είναι αρνητικό να μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον, που δεν του προσφέρει αρκετή ελευθερία για εξερεύνηση. Τα παιδιά που διαπαιδαγωγούνται με μια αυστηρή αντίληψη για την τάξη, υπάρχει κίνδυνος να γίνουν σκληρά και αδιάλλακτα, να νιώθουν ότι πρέπει να έχουν τα πάντα υπό έλεγχο. Αφήστε το παιδί να γεμίζει τον φυσικό χώρο με τα παιχνίδια του, γιατί μόνο με αυτόν τον τρόπο του επιτρέπετε να εκφραστεί χωρίς να συγκρατεί τα συναισθήματά του. Έτσι θα μεγαλώσει με ισορροπία.
Συνεργαστείτε με το παιδί σας
Τις απειλές και τις υποσχέσεις. Λέγοντας "αν δεν τακτοποιήσεις τα πράγματά σου, δεν θα πάμε βόλτα", θα αυξήσετε την αντιπάθεια και την άρνησή του για την τάξη των μεγάλων. Επίσης, μην πείτε: "Αν μαζέψεις το δωμάτιό σου, θα σε πάω σινεμά". Οι υποσχέσεις κάνουν το παιδί να ξεχνάει τους λόγους για τους οποίους πρέπει να είναι τακτικό. Αντί, λοιπόν, να υιοθετήσει μια καλή συνήθεια, του δημιουργείται η εντύπωση ότι αυτό που του ζητάτε είναι κάτι υπερβολικό ή παράξενο.
Να κάνετε συγκρίσεις ανάμεσα στα αδέρφια. Κάθε παιδί έχει τον δικό του χαρακτήρα και θέλει να αναπτύξει την αυτονομία του. Σε κάθε περίπτωση, τα παιδιά πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι εφόσον ζουν με μια οικογένεια υπάρχουν κανόνες κοινής συμβίωσης, που οφείλουν να τηρούν και η τάξη είναι ένας από αυτούς.
Κάποια δωμάτια είναι ασφυκτικά γεμάτα. Τα χειμωνιάτικα ρούχα είναι πλάι στα καλοκαιρινά, τα παιχνίδια, με τα οποία το παιδί δεν παίζει πια εδώ και μήνες, βρίσκονται ακόμα στην ίδια θέση. Ένα καλό ξεκαθάρισμα του δωματίου -σε συνεννόηση με το παιδί- κάνει την τακτοποίηση ευκολότερη.
Τα παιδιά αισθάνονται πως το χάος είναι μέρος της ζωής. Και πως για την τακτοποίηση του δωματίου πρέπει να ξοδέψει κανείς πολλή ενέργεια -κάτι που δεν έχουν πάντα διάθεση να κάνουν. Γι’ αυτό κι επινοούν δικά τους συστήματα τάξης που λίγο - πολύ λειτουργούν καλά για τα ίδια τα παιδιά. Το πρόβλημα είναι ότι οι γονείς έχουν άλλη άποψη γι’ αυτό το θέμα. Έτσι προκύπτουν μάχες εξουσίας και γκρίνιες για το ποιος φταίει, με αποτέλεσμα να βαραίνει η ατμόσφαιρα των οικογενειακών σχέσεων.
Η ακαταστασία είναι εκνευριστική για τους γονείς, δεν είναι όμως ένα στοιχείο με βάση το οποίο μπορεί κανείς να βγάλει γενικότερα συμπεράσματα για τον χαρακτήρα του παιδιού. Γενικολογίες του τύπου "δείξε μου το δωμάτιό σου να σου πω ποιος είσαι" μπορεί να ισχύουν σε ορισμένες περιπτώσεις, αλλά δεν αποτελούν γενικό κανόνα, για να κρίνει κανείς μια προσωπικότητα. Και οι γονείς άλλωστε δεν αντιμετωπίζουν πάντα με τον ίδιο τρόπο την ακαταστασία των παιδιών. Όταν είναι ήρεμοι και καλοδιάθετοι, βλέπουν με τρυφερότητα και χιούμορ το χάος στο παιδικό δωμάτιο. Άλλοτε πάλι τρελαίνονται με το παραμικρό, κάνουν το κουνούπι ελέφαντα, δίνουν στο θέμα διαστάσεις αιωνιότητας -και αυτό μόνο και μόνο επειδή κάτι τους έχει χαλάσει τη διάθεση. Η τάξη, ωστόσο, έχει αναμφισβήτητα και την πρακτική και την αισθητική πλευρά της, και αυτό τα παιδιά το αντιλαμβάνονται.
Κάντε εσείς την αρχή
Όπως συμβαίνει και με τους μεγάλους, υπάρχουν παιδιά που είναι πιο τακτικά και άλλα που είναι λιγότερο. Με το να τους μαθαίνουμε όμως ότι κάθε αντικείμενο έχει τη δική του θέση, τα διδάσκουμε να σέβονται τα πράγματά τους αλλά και τον κόπο των άλλων. Αλλά κυρίως τα βοηθάμε να οργανώσουν τον φυσικό και νοητικό τους χώρο.
Μην ξεχνάτε, ότι η τάξη μαθαίνεται σιγά - σιγά και, τις περισσότερες φορές, είναι αποτέλεσμα σωστής εκπαίδευσης του παιδιού. Το παράδειγμα είναι το άλφα και το ωμέγα. Αν αγαπάτε την τάξη και φροντίζετε να τακτοποιείτε τον χώρο σας, τότε και τα παιδιά καθώς μεγαλώνουν θα ακολουθήσουν το πρότυπό σας.
Ακόμα και τα μωρά παρατηρούν πολύ προσεκτικά τι συμβαίνει στο περιβάλλον τους και αποκτούν τον δικό του τρόπο σκέψης σε μεγάλο ποσοστό με τη μίμηση. Αν συμβιώνουν με γονείς υπερβολικά τακτικούς ή ακατάστατους, ενδέχεται να μην καταφέρουν να αντιληφθούν τη χρησιμότητα της τακτοποίησης και να έχουν πρόβλημα σε αυτό τον τομέα ακόμα και ως ενήλικοι.
Όταν αναφερόμαστε στην "τάξη", δεν εννοούμε απλά ότι τα πράγματα πρέπει να είναι στη θέση τους. Η έννοια της τάξης περιλαμβάνει όλους τους κανόνες με τους οποίους οργανώνονται οι ρυθμοί της καθημερινότητας. Αυτοί οι απλοί κανόνες βοηθούν το παιδί να αποκτήσει τη συνήθεια να τακτοποιεί τα πράγματά του από σεβασμό απέναντι στον εαυτό του και στους άλλους, αλλά και γιατί του μεταδίδουν σιγουριά και αγάπη.
Κάθε πράγμα στον καιρό του…
Έως τον 2ο χρόνο
Μετά τους 18 μήνες, όταν το μωρό στέκεται πια στα πόδια του και αρχίζει να εξερευνά τον κόσμο, αναπόφευκτα δημιουργείται η μεγαλύτερη αναστάτωση, με παιχνίδια σκορπισμένα εδώ κι εκεί. Φυσικά, είναι ανώφελο να ζητήσετε από ένα παιδί αυτής της ηλικίας να τα μαζέψει. Όμως, μπορείτε να αρχίσετε από τώρα να του δίνετε το καλό παράδειγμα. Όταν τακτοποιείτε τα πράγματά του, περιγράψτε του τι ακριβώς κάνετε: "Η μαμά παίρνει το αρκουδάκι για να το βάλει στο κρεβατάκι του" ή "Ο μπαμπάς βάζει τα παπούτσια σου στη ντουλάπα". Φροντίστε να τοποθετείτε τα παιχνίδια και τα πράγματά του σε συγκεκριμένη θέση στο δωμάτιό του και κάθε φορά που τακτοποιείτε εξηγήστε του ότι το σπιτάκι είναι για τις κούκλες, το γκαράζ για τα αυτοκινητάκια, το ράφι για να "κοιμούνται" τα λούτρινα. Έτσι, θα μάθει να διακρίνει ποια είναι η θέση τους και στο μέλλον θα τα βάζει στο σωστό μέρος.
Από τον 2ο έως τον 3ο χρόνο
Το παιδί σε αυτή την ηλικία αντιδρά μάλλον αντιφατικά στο συμμάζεμα. Ακόμα είναι δύσκολο να τακτοποιήσει μόνο του το δωμάτιό του, όμως μπορεί να αρχίσει να σας βοηθάει. Ζητήστε του να κάνεις κάποιες εύκολες δουλειές, αλλά μην το μαλώσετε αν αρνηθεί. Ίσως το δει πιο ζεστά, αν προκαλέσετε με κάποιο τρόπο το ενδιαφέρον του. Προσπαθήστε να κάνετε το συμμάζεμα να μοιάζει με μαγική ιστορία: "Έλα να βάλουμε τα μολύβια και τους μαρκαδόρους μέσα στο γραφείο, γιατί νιώθουν μοναξιά, όταν είναι μακριά από τα χαρτιά" ή "οι κούκλες μπαίνουν όλες στο ίδιο ράφι, γιατί έτσι κάνουν παρέα". Μην ξεχνάτε, ότι το παιδί είναι ακόμη μικρό και θέλει τον χρόνο του. Χρησιμοποιήστε μικρά τρικ για να μπουν όλα σε τάξη, όπως αστεία αινίγματα: "Πού είναι ο σταθμός για το τρενάκι σου;" Όταν το παιδί βρίσκει τη σωστή θέση, αφήστε το να το βάλει εκεί μόνο του και μετά επαινέστε το για τη σωστή δουλειά που έκανε.
Από τον 3ο έως τον 4ο χρόνο
Το παιδί είναι ακόμα μικρό για να τακτοποιεί μόνο του το δωμάτιό του, όμως με τη δική σας συνεργασία θα τα καταφέρει πολύ καλά. Πείτε του, πως όταν έρθει η ώρα θα τακτοποιήσετε μαζί τα πράγματα και αφήστε το να πάρει πρωτοβουλίες για το πώς θα τα μαζέψει και που θα τα βάλει. Οι εντολές και οι τιμωρίες δεν έχουν θέση εδώ, αντίθετα ενθαρρύνετέ το για την προσπάθειά του. Αν κάτι δεν το τακτοποίησε, όπως θα έπρεπε, εξηγήστε του που θα ήταν καλύτερα να το αποθηκεύσει την επόμενη φορά.
Να θυμάστε, ότι γύρω στα τρία χρόνια μπορείτε να ξεκινήσετε μια πραγματική στρατηγική "μάχης" ενάντια στην ακαταστασία, η οποία διαρθρώνεται σε τέσσερα σταθερά σημεία:
- Η συνεργασία του παιδιού -έστω και ελάχιστη- είναι απαραίτητη.
- Η φράση "βάλε αυτό στη θέση του" δεν χρησιμοποιείται ποτέ ως απειλή ή τιμωρία.
- Καθορίστε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα που αφορά την τακτοποίηση του παιδικού δωματίου (π.χ., πριν από το βραδινό φαγητό ή πριν το μπάνιο). Βοηθήστε το παιδί για ένα διάστημα. Στη συνέχεια αφήστε το να κάνει τη δουλειά μόνο του. Τα παιδιά δέχονται αυτές τις συμφωνίες, όταν αισθάνονται ότι οι γονείς τους σέβονται την αντίληψή τους για την τάξη και δεν τους επιβάλλουν τις δικές τους ιδέες.
- Παίξτε μαζί το παιχνίδι της "καληνύχτας". Τακτοποιήστε κούκλες, ζωάκια και άλλα παιχνίδια χαιρετώντας τα με το όνομά τους.
- Η συνεργασία του παιδιού -έστω και ελάχιστη- είναι απαραίτητη.
- Η φράση "βάλε αυτό στη θέση του" δεν χρησιμοποιείται ποτέ ως απειλή ή τιμωρία.
- Καθορίστε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα που αφορά την τακτοποίηση του παιδικού δωματίου (π.χ., πριν από το βραδινό φαγητό ή πριν το μπάνιο). Βοηθήστε το παιδί για ένα διάστημα. Στη συνέχεια αφήστε το να κάνει τη δουλειά μόνο του. Τα παιδιά δέχονται αυτές τις συμφωνίες, όταν αισθάνονται ότι οι γονείς τους σέβονται την αντίληψή τους για την τάξη και δεν τους επιβάλλουν τις δικές τους ιδέες.
- Παίξτε μαζί το παιχνίδι της "καληνύχτας". Τακτοποιήστε κούκλες, ζωάκια και άλλα παιχνίδια χαιρετώντας τα με το όνομά τους.
Θα πρέπει να θυμάστε ωστόσο, ότι δεν μπορείτε να απαιτήσετε από το παιδί να βάζει κάθε παιχνίδι στη θέση του και να είναι όλα τέλεια, σαν να είχατε τακτοποιήσει εσείς. Επαινέστε το και ενθαρρύνετέ το για τις προσπάθειες που κάνει, κυρίως αν τακτοποιεί με δική του πρωτοβουλία, χωρίς να του έχει ζητηθεί. Μην του λέτε κάθε φορά τι θα έπρεπε να είχε κάνει, ώστε το αποτέλεσμα να ήταν καλύτερο και φυσικά μην κάνετε κάθε φορά εσείς ξανά μια δουλειά που έχει ήδη ολοκληρώσει. Με αυτόν τον τρόπο θα νιώσει ότι δεν έκανε σωστά τη δουλειά του και κυρίως το αποτρέπετε να προσπαθήσει ξανά την επόμενη φορά.
Από τον 4ο έως τον 6ο χρόνο
Το παιδί πλέον κατανοεί πράγματα και καταστάσεις και μπορεί να ακολουθεί σταθερά κάποιους κανόνες. Μπορείτε να του εξηγήσετε, ότι το να τακτοποιεί τα πράγματά του είναι ο καλύτερος τρόπος για να τα κρατάει φυλαγμένα, να μην καταστρέφονται και φυσικά να τα βρίσκει εύκολα. Μπορεί να κατανοήσει, ότι αν είναι διασκορπισμένα εμποδίζουν τον χώρο. Εξηγήστε του ότι το δωμάτιό του είναι ο δικός του χώρος, όπου μπορεί να παίζει και να δημιουργεί, χωρίς να ενοχλεί τους υπολοίπους. Δώστε στο παιδί να καταλάβει ότι το να τακτοποιεί τα πράγματά του δεν είναι τιμωρία.
Σε αυτήν την ηλικία πρέπει να είστε αποφασιστικοί και να θέσετε κανόνες:
-Το παιδί επιτρέπεται να δημιουργεί… χάος μόνο στον δικό του χώρο. Τα παιχνίδια, τα σύνεργα της ζωγραφικής, κ.λπ. δεν πρέπει ποτέ να βγαίνουν από το παιδικό δωμάτιο ή από τη γωνιά του παιχνιδιού.
- Ο μπαμπάς και η μαμά έχουν το δικαίωμα να περπατούν ελεύθερα στο παιδικό δωμάτιο και να το καθαρίζουν χωρίς να συναντούν εμπόδια. Αν, λοιπόν, τα παιδιά θέλουν να… προστατέψουν τα πράγματά τους, θα πρέπει να φροντίσουν ώστε οι γονείς να μην πατούν πάνω τους. Γι’ αυτό, θα πρέπει κάθε απόγευμα να ελευθερώνουν το "μονοπάτι", που οδηγεί στο κρεβάτι τους.
- Τα σημαντικά αντικείμενα πρέπει να έχουν συγκεκριμένες θέσεις στο σπίτι. Για παράδειγμα, η κόλλα μπαίνει στο ντουλάπι της κουζίνας, ο φακός στο κομοδίνο, κ.λπ. Στα παιδιά αρέσει αυτό, γιατί τους προσφέρει σημεία αναφοράς και σταθερότητας στον καινούργιο μεγάλο κόσμο.
- Υπάρχει συγκεκριμένο πρόγραμμα που αφορά το συμμάζεμα. Το παιδί πρέπει να έχει εμπεδώσει ότι για να παίξει με τους φίλους του πρέπει να έχει τακτοποιήσει τα πράγματά του. Αυτό είναι κανόνας.
Παν μέτρο άριστον
Ακαταστασία σημαίνει και δημιουργικότητα. Όταν λέτε στο παιδί: "Μην βγάζεις έξω τα παιχνίδια, γιατί θα τα κάνεις άνω-κάτω", του απαγορεύετε να εκφράσει τη δημιουργικότητά του, που είναι μια βασική λειτουργία της νοημοσύνης. Στην ηλικία που μαθαίνει τον κόσμο και έχει ανάγκη από πολλά καινούργια ερεθίσματα, είναι αρνητικό να μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον, που δεν του προσφέρει αρκετή ελευθερία για εξερεύνηση. Τα παιδιά που διαπαιδαγωγούνται με μια αυστηρή αντίληψη για την τάξη, υπάρχει κίνδυνος να γίνουν σκληρά και αδιάλλακτα, να νιώθουν ότι πρέπει να έχουν τα πάντα υπό έλεγχο. Αφήστε το παιδί να γεμίζει τον φυσικό χώρο με τα παιχνίδια του, γιατί μόνο με αυτόν τον τρόπο του επιτρέπετε να εκφραστεί χωρίς να συγκρατεί τα συναισθήματά του. Έτσι θα μεγαλώσει με ισορροπία.
Συνεργαστείτε με το παιδί σας
Σύμφωνα με τους ειδικούς αρχικά πηγαίνετε μαζί με το παιδί σας στο δωμάτιο και συζητήστε το τι βλέπετε. Ύστερα δείξτε του, χωρίς να το μαλώσετε και να είστε αυστηροί, τα σημεία του δωματίου που είναι ακατάστατα. Σειρά έχει το να ανοίξετε τα συρτάρια και τα ντουλάπια του δωματίου και να δείτε μαζί ποια παιχνίδια και ρούχα δεν χρησιμοποιεί πλέον. Δώστε στο παιδί σας δύο σακούλες, όπου στη μια θα βάλει τα πράγματα που θέλει να πετάξει και στην άλλη αυτά που θα δώσει σε κάποιο άλλο παιδί. Εσείς καθίστε να του κάνετε παρέα και να το βοηθήσετε, λέγοντάς του τη γνώμη σας όσον αφορά το ποια πράγματα θα πρέπει να μείνουν στο δωμάτιο και ποια όχι.
Αφού το δωμάτιο αδειάσει από τα περιττά παιχνίδια και ρούχα μπορείτε να το καθαρίσετε. Κάντε ξεσκόνισμα, σκούπισμα και ό,τι άλλο χρειάζεται εξηγώντας στο παιδί πως γίνονται σωστά. Αφήστε το παιδί να σας βοηθήσει όσο η ηλικία του το επιτρέπει. Ακόμα κι αν είναι μικρό, μπορεί να προσπαθήσει να ξεσκονίσει ένα τραπεζάκι ή τα συρτάρια του. Χρησιμοποιήστε κούτες, ράφια και κουτιά αποθήκευσης για να οργανώσετε τα πράγματα του παιδιού.
Ονομάστε τους κάδους και τα συρτάρια έτσι ώστε το παιδί σας να γνωρίζει που είναι το κάθε τι που ψάχνει. Δείξτε του που να βάζει τα βρώμικα ρούχα του. Ακόμα δώστε του συμβουλές για το που θα μπορούσαν να μπουν τα ρούχα και που τα παιχνίδια. Μάθετέ του επίσης πώς να κρεμάει τα ρούχα του. Αποδείξτε στο παιδί σας ότι ο καθαρισμός του δωμάτιό του είναι κάτι εύκολο αν δεν δημιουργεί συνεχώς καινούργιες ακαταστασίες.
Συνεργαστείτε με το παιδί σας για να μαζέψετε τα παιχνίδια του, να κρεμάσετε τα ρούχα του και να στρώσετε το κρεβάτι του. Παρακολουθήστε το κατά πόσο ακολουθεί τις συμβουλές σας και φροντίστε τουλάχιστον να στρώνει το κρεβάτι του και να κλείνει το φως πριν φύγει το πρωί από το σπίτι.
Και βέβαια ετοιμάζουμε, με τη βοήθεια της μαμάς, τα ρούχα που θα φορέσουμε στο βρεφονηπιακό σταθμό το πρωί. Έτσι μαθαίνουν τα νήπια ακόμη και από συνήθεια στην τάξη και στον προγραμματισμό.
Αφού το δωμάτιο αδειάσει από τα περιττά παιχνίδια και ρούχα μπορείτε να το καθαρίσετε. Κάντε ξεσκόνισμα, σκούπισμα και ό,τι άλλο χρειάζεται εξηγώντας στο παιδί πως γίνονται σωστά. Αφήστε το παιδί να σας βοηθήσει όσο η ηλικία του το επιτρέπει. Ακόμα κι αν είναι μικρό, μπορεί να προσπαθήσει να ξεσκονίσει ένα τραπεζάκι ή τα συρτάρια του. Χρησιμοποιήστε κούτες, ράφια και κουτιά αποθήκευσης για να οργανώσετε τα πράγματα του παιδιού.
Ονομάστε τους κάδους και τα συρτάρια έτσι ώστε το παιδί σας να γνωρίζει που είναι το κάθε τι που ψάχνει. Δείξτε του που να βάζει τα βρώμικα ρούχα του. Ακόμα δώστε του συμβουλές για το που θα μπορούσαν να μπουν τα ρούχα και που τα παιχνίδια. Μάθετέ του επίσης πώς να κρεμάει τα ρούχα του. Αποδείξτε στο παιδί σας ότι ο καθαρισμός του δωμάτιό του είναι κάτι εύκολο αν δεν δημιουργεί συνεχώς καινούργιες ακαταστασίες.
Συνεργαστείτε με το παιδί σας για να μαζέψετε τα παιχνίδια του, να κρεμάσετε τα ρούχα του και να στρώσετε το κρεβάτι του. Παρακολουθήστε το κατά πόσο ακολουθεί τις συμβουλές σας και φροντίστε τουλάχιστον να στρώνει το κρεβάτι του και να κλείνει το φως πριν φύγει το πρωί από το σπίτι.
Και βέβαια ετοιμάζουμε, με τη βοήθεια της μαμάς, τα ρούχα που θα φορέσουμε στο βρεφονηπιακό σταθμό το πρωί. Έτσι μαθαίνουν τα νήπια ακόμη και από συνήθεια στην τάξη και στον προγραμματισμό.
Τι πρέπει να αποφύγετε:
Να τακτοποιείτε τον χώρο του χωρίς τη συγκατάθεσή του. Μπορεί να θυμώσει που πειράζετε τα πράγματά του. Μπορεί να θέλει να τα βάλει στη θέση τους με έναν δικό του τρόπο και δεν είναι ανάγκη να του επιβάλλετε εσείς τον δικό σας.
Τις απειλές και τις υποσχέσεις. Λέγοντας "αν δεν τακτοποιήσεις τα πράγματά σου, δεν θα πάμε βόλτα", θα αυξήσετε την αντιπάθεια και την άρνησή του για την τάξη των μεγάλων. Επίσης, μην πείτε: "Αν μαζέψεις το δωμάτιό σου, θα σε πάω σινεμά". Οι υποσχέσεις κάνουν το παιδί να ξεχνάει τους λόγους για τους οποίους πρέπει να είναι τακτικό. Αντί, λοιπόν, να υιοθετήσει μια καλή συνήθεια, του δημιουργείται η εντύπωση ότι αυτό που του ζητάτε είναι κάτι υπερβολικό ή παράξενο.
Να κάνετε συγκρίσεις ανάμεσα στα αδέρφια. Κάθε παιδί έχει τον δικό του χαρακτήρα και θέλει να αναπτύξει την αυτονομία του. Σε κάθε περίπτωση, τα παιδιά πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι εφόσον ζουν με μια οικογένεια υπάρχουν κανόνες κοινής συμβίωσης, που οφείλουν να τηρούν και η τάξη είναι ένας από αυτούς.
Κάποια δωμάτια είναι ασφυκτικά γεμάτα. Τα χειμωνιάτικα ρούχα είναι πλάι στα καλοκαιρινά, τα παιχνίδια, με τα οποία το παιδί δεν παίζει πια εδώ και μήνες, βρίσκονται ακόμα στην ίδια θέση. Ένα καλό ξεκαθάρισμα του δωματίου -σε συνεννόηση με το παιδί- κάνει την τακτοποίηση ευκολότερη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου