Πώς μπορεί να ανταποκριθεί ο γονιός στις ανάγκες του παιδιού;

Είμαι καλός γονιός; Μεγαλώνω σωστά το παιδί μου; Μήπως το κακομαθαίνω; Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που απασχολούν και αγχώνουν τους γονείς. Το σίγουρο είναι ότι τέλειος γονιός δεν υπάρχει και σε αυτό συμφωνούν όλοι οι ψυχολόγοι. Όπως μάς εξηγεί η Ψυχολόγος - Παιδοψυχολόγος Αλεξάνδρα Καππάτου, το μυστικό για τo σωστό μεγάλωμα ενός παιδιού ξεκινά από τη γέννησή του. "Ο ρόλος της οικογένειας" τονίζει "είναι εξαιρετικά σημαντικός, γιατί τα θεμέλια της προσωπικότητας δομούνται κατά τα πέντε πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού. Ο βασικός άξονας πάνω στον οποίο πρέπει να κινηθούν οι γονείς είναι να υπάρχει μεταξύ τους αγάπη, συνεννόηση και κοινή γραμμή. Ήδη, από την προσχολική ηλικία αυτός ο κοινός τρόπος διαπαιδαγώγησης απέναντι στα παιδιά είναι σημαντικός, γιατί έτσι προσφέρουν τη βασική ασφάλεια που τα παιδιά έχουν ανάγκη, για να νιώσουν άνετα και να προχωρήσουν στα υπόλοιπα αναπτυξιακά τους στάδια".

Η κα Καπάτου περιγράφει ποια είναι τα βασικά στάδια της παιδικής ψυχολογίας με βάση το αναπτυξιακό στάδιο σε ηλικίες από νεογέννητο έως 6 ετών, και πως ανταποκρίνονται σε αυτά οι γονείς.

0 - 3 μηνών: "Η ανάγκη για επιβίωση": Η σταθερή κάλυψη των αναγκών του παιδιού είναι η καλύτερη εγγύηση για τη ψυχική του ισορροπία. Στον πρώτο χρόνο της ζωής του παιδιού είναι η ανάγκη της επιβίωσης (διατροφή, ζεστό περιβάλλον). Οι γονείς πρέπει να απαντούν στις ανάγκες του μωρού για την κάλυψη της βασικής ανάγκης της διατροφής, καθώς είναι επιτακτική. Ένα παιδί φαίνεται πόσο ικανοποιημένο είναι ανάλογα με το πόσο καλά έχει τραφεί.

3 μηνών: "Πρώτο χαμόγελο": Το παιδί αρχίζει να χρησιμοποιεί πιο σύνθετους τρόπους για να εκφράζει τις ανάγκες του εκτός από το κλάμα. Οι γονείς σε αυτή τη φάση μαθαίνουν να "διαβάζουν" τις αντιδράσεις του.

6 μηνών: "Ο μικρόκοσμος αλλάζει": Μέχρι πρότινος το παιδί παρατηρούσε τον κόσμο ξαπλωμένο μέσα από την κούνια του, τώρα το παιδί κάθεται και αντιδρά, όταν ακούει τα γέλια της μαμάς. Τώρα οι γονείς μπορούν να προσφέρουν ερεθίσματα, που οξύνουν τις αισθήσεις του, γιατί έτσι το παιδί μαθαίνει (μαλακά πολύχρωμα αντικείμενα).

9 μηνών: "Το άγχος του αποχωρισμού και ο φόβος προς τα ξένα πρόσωπα": Σε αυτή τη φάση έχει ήδη δομηθεί η σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα στο παιδί και το περιβάλλον που το φροντίζει. Το παιδί αντιδρά με φόβο, όταν απομακρύνεται από τη φιγούρα του η μαμά του ή όταν το πλησιάζει ένα άγνωστο πρόσωπο. Πρέπει να καταλάβουμε ότι αυτό είναι κάτι φυσιολογικό και να σεβαστούμε την ανάγκη του παιδιού μας. Η επαφή με νέα πρόσωπα πρέπει να γίνεται σταδιακά και να το καθησυχάζουμε με ηρεμία και αποφασιστικότητα. Ο γονιός πρέπει να καταλάβει ότι αυτό είναι κάτι φυσιολογικό, ενώ από την αντίδραση του γονέα, το παιδί θα εισπράξει την ασφάλεια που έχει ανάγκη.

Από 12 μηνών: "Τα παιδιά κατακτούν την όρθια στάση": Το παιδί γνωρίζει τον κόσμο, δέχεται απλές εντολές, καταλαβαίνει απλά ονόματα και το πεδίο του επεκτείνεται και σε άλλα πράγματα, όπως είναι η ανάπτυξη του λεξιλογίου. Οι γονείς σε αυτό το στάδιο να είναι ενθαρρυντικοί.

18 μηνών: "Το περιβάλλον είναι ένας ελκυστικός κόσμος, γεμάτος ερεθίσματα που το παιδί θέλει να ανιχνεύσει": Αρχίζουν να μπαίνουν οι πρώτοι κανόνες για το παιδί. Επειδή το παιδί δεν ξέρει μέχρι που θα κινηθεί, εμείς θα του περάσουμε τα πρώτα όρια για την επικινδυνότητα. Είναι απαραίτητη η ενθάρρυνση, ο έπαινος για τις επιτυχίες, η αποδοχή των αποτυχιών ή των ζημιών, να δίνουμε στο παιδί πρωτοβουλίες, π.χ. να μαζεύει τα παιχνίδια του και να προσδιορίσουμε τις απαγορεύσεις. Πρέπει να του περάσουμε τα μηνύματα των ορίων με σταθερότητα.

2- 3 ετών: "Αναπτύσσει τον λόγο, αποκτά συνήθειες τουαλέτας, δοκιμάζει ιχνογραφήματα και θέλει να διαβάζει με τους γονείς του ιστορίες": Η στάση του γονέα είναι η ενίσχυση. Του δίνουμε πρωτοβουλίες, το αφήνουμε να βοηθάει στις δουλειές του σπιτιού και στα ψώνια, ενώ το ενθαρρύνουμε να παίζει με συνομήλικα παιδιά.

4 ετών: "Έχει μεγάλη επιδεξιότητα στις κινήσεις του, με τη γόνιμη φαντασία του παίζει παιχνίδια ρόλων, ο προφορικός λόγος γίνεται κατανοητός από τους τρίτους και είναι έντονη η κοινωνικοποίησή του": Πάλι οι γονείς πρέπει να είναι ενισχυτικοί προτρέποντάς το να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες στην αυτονόμηση και την αυτοεξυπηρέτησή του. Πρέπει ο γονιός να παίζει μαζί του και να το φέρνει σε επαφή με συνομήλικα παιδιά.

5 - 6 έτη: "Έχει μεγαλώσει πολύ": Ντύνεται μόνο του, βουρτσίζει τα δόντια του, σχεδιάζει πολύ, έχει ανεπτυγμένο λεξιλόγιο, ρωτάει και επιλέγει τους φίλους του μόνο του. Η επαφή με τα συνομήλικα παιδιά αποτελεί βασική επιδίωξη των γονιών. Είναι η εποχή που πρέπει να έχουν τελειοποιηθεί όλα τα προηγούμενα, για να μπορέσουν μετά να ενταχθούν στην πρώτη δημοτικού.

Η κα Αλεξάνδρα Καππάτου συμβουλεύει τους γονείς να ακούν τα παιδιά και τις ανάγκες τους. Να τα καθησυχάζουν στις φοβίες τους. Να αποδεχτούν ότι τα παιδιά μεγαλώνουν και προσπαθούν να διαμορφώσουν το δικό τους μοντέλο στην επικοινωνία και τη δική τους άποψη. Πρέπει οι γονείς να βοηθήσουν το παιδί να καταλάβει ότι μπορεί να τους εμπιστευτεί και να τους εκμυστηρευτεί οτιδήποτε το απασχολεί και να είναι πάντοτε διαθέσιμοι για εκείνο...

akappatou.gr