Oι πολυπόθητες καλοκαιρινές διακοπές έφτασαν! Ποιοι είναι οι άμεσα ενδιαφερόμενοι; Λίγο - πολύ όλοι μας. Αλλά οι καλοκαιρινές διακοπές με την τρίμηνη διάρκειά τους επηρεάζουν άμεσα κυρίως δύο μεγάλες ομάδες ανθρώπων, τους γονείς και τα παιδιά τους! Χαρακτηρίζονται από τη χαρά και την ξενοιασιά του μαθητή, αλλά και την αγωνία του γονιού για τη σωστή αξιοποίησή τους. Κατ’ αρχήν, συμβιβάζονται αυτά τα δύο; Και ποια θα πρέπει να είναι η σωστή αντιμετώπιση των γονιών; Πρόκειται για σημαντικά ερωτήματα των οποίων η απάντηση βασίζεται σε μια σχέση ισορροπίας.
Κατ’ αρχήν, σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα γνωρίζουμε ότι η περίοδος της καλοκαιρίας, η ηλιοφάνεια και η μεγαλύτερη διάρκεια της ημέρας, έχουν θετική επίδραση στη διάθεση και τον ψυχισμό του ανθρώπου. Αν σε αυτό προσθέσουμε και το ότι τα παιδιά δεν έχουν πια τη φοίτηση στο σχολείο, τότε η συνταγή της ψυχικής ανάτασης και ευδιαθεσίας ολοκληρώνεται!
Αλλά τι γίνεται με όλον αυτό τον ελεύθερο χρόνο που έχουν τα παιδιά στη διάθεσή τους;
Πώς θα πρέπει να τον αξιοποιήσουν και ποιος θα πρέπει να είναι ο ρόλος των γονιών; Πάνω στο θέμα αυτό η συζήτηση συνήθως επικεντρώνεται σε δύο τελείως αντίθετες τάσεις· αυτή της πλήρους ασυδοσίας και αυτή της πλήρους και εντατικής απασχόλησης. Ακόμα κι εδώ όμως, το “παν μέτρον άριστον" έχει την εφαρμογή του.
Oι οπαδοί της πλήρους ασυδοσίας και ελευθερίας κινήσεων του παιδιού (κυριολεκτικά και μεταφορικά) κατά τους καλοκαιρινούς μήνες θέτουν ως κύριο επιχείρημά τους ότι “αρκετά κουράστηκε το παιδί όλο τον χειμώνα με το σχολείο και τα μαθήματα, καιρός να ξεκουραστεί”. Oι γονείς αυτοί πράγματι εντοπίζουν μια φυσιολογική ανάγκη του παιδιού, δηλαδή το ότι χρειάζεται να κάνει ένα διάλειμμα και να έχει μια ανάπαυλα από τις εντατικές χειμερινές του ασχολίες. Από εξελικτική και ψυχοκοινωνική άποψη όμως, το παιδί είναι μικρό για να διαχειριστεί συνετά τον χρόνο του. Έτσι, ενώ αρχικά ενθουσιάζεται με την πλήρη έλλειψη περιορισμών στο τι θα κάνει ανά πάσα στιγμή, σύντομα ο ενθουσιασμός αυτός εξατμίζεται -στο πλαίσιο του άφθονου, αλλά ανοργάνωτου χρόνου- και αρχίζουν οι δηλώσεις του τύπου “βαριέμαι”, "δεν ξέρω τι να κάνω” και οι καυγάδες με τα αδέρφια και τους γονείς.
Στον αντίποδα αυτής της θέσης βρίσκονται οι οπαδοί της πλήρους και εντατικής απασχόλησης του παιδιού κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, που δεν λένε να εννοήσουν "ότι το παιδί δεν είναι μια καλοκουρδισμένη μαθησιακή μηχανή και ότι χρειάζεται ένα διάλειμμα, για να συνεχίσει το φθινόπωρο με νέο ενδιαφέρον και δυνάμεις". Tο επιχείρημα των γονιών που εμπίπτουν σε αυτή τη κατηγορία είναι ότι το παιδί δεν ξέρει ποιο είναι το καλό του και θεωρούν σκόπιμο να αξιοποιήσουν και το τελευταίο δευτερόλεπτο των καλοκαιρινών διακοπών του γεμίζοντάς τες με εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Όμως, ξεχνούν τη βασική ανάγκη του παιδιού να είναι παιδί, να έχει ελεύθερο χρόνο και να έχει και κάποιο λόγο στο πως το ίδιο θέλει να αξιοποιήσει το χρόνο του.
Πού βρίσκεται, όμως, το μυστικό; Στην εξισορρόπηση στοιχείων και από τις δύο προηγούμενες θέσεις, με γνώμονα πάντα το συνολικό όφελος του παιδιού. Έτσι, οι καλοκαιρινές διακοπές αποτελούν μια καλή ευκαιρία για να διδάξουμε στο παιδί -βιωματικά, μέσα από τη ζωή- το πώς να οργανώνει τον χρόνο του σύμφωνα με τις επιθυμίες και ανάγκες του.
Δίνουμε, λοιπόν, στο παιδί ελεύθερο χρόνο, αλλά ταυτόχρονα του προτείνουμε δημιουργικούς τρόπους για να τον γεμίσει, ώστε να μην βαρεθεί. Από την άλλη, με το δικό μας παράδειγμα, δίνουμε στο παιδί ένα μοντέλο του πώς να αξιοποιεί τον χρόνο του. Έτσι, αν επιμένουμε ότι θα πρέπει να διαβάσει έναν αριθμό εξωσχολικών βιβλίων, αλλά από την άλλη δεν μας έχει δει ποτέ να ανοίγουμε οι ίδιοι ένα βιβλίο, τότε τα λόγια μας ακούγονται περισσότερο σαν τιμωρία παρά σαν προτροπή για κάτι ευχάριστο και ψυχαγωγικό. Επομένως, καλό είναι να δίνουμε με τη στάση και τη συμπεριφορά μας, όποτε μπορούμε, και όχι μόνο με τα λόγια το καλό παράδειγμα.
Ακόμα και αν προτείνουμε κάποια πράγματα που έχουν εκπαιδευτικό χαρακτήρα, δεν είναι ανάγκη να τα παρουσιάσουμε σαν ένα μάθημα ή καταναγκαστικά έργα, αλλά να τα προωθήσουμε με ένα πιο ανάλαφρο, ψυχαγωγικό τρόπο. Επισκέψεις σε μουσεία, εκθέσεις, αρχαιολογικούς χώρους, ειδικά διαμορφωμένα θεματικά πάρκα αποτελούν από μόνες τους πλούσιες σε ερεθίσματα εκπαιδευτικές/επιμορφωτικές δραστηριότητες, που επίσης προξενούν μεγάλη ευχαρίστηση στο παιδί. Μια ωραία συζήτηση κατά τη διάρκεια της επίσκεψης είναι αρκετή και δε χρειάζεται τίποτε περαιτέρω.
H κατασκήνωση είναι πάντα μια δραστηριότητα πλούσια σε ψυχοκοινωνικά ερεθίσματα, μια που συμβάλει θετικά στην ανάπτυξη και τον εμπλουτισμό της προσωπικότητας και των κοινωνικών δεξιοτήτων του παιδιού. Oι αθλητικές δραστηριότητες, οι περίπατοι και η ενασχόληση με οτιδήποτε ενδιαφέρει το παιδί (π.χ., ζωγραφική, μουσική, κατασκευές, κ.ά.) επίσης ενδείκνυνται και δεν αποτελούν δυσβάσταχτο φορτίο για το παιδί όταν γίνονται σε ένα φιλικό, μη ανταγωνιστικό περιβάλλον όπου η θέση είναι στο να περνάνε καλά οι συμμετέχοντες και όχι στο να παράγουν έργο.
Λίζα Βάρβογλη, Ph.D. Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια
Ακόμα και αν προτείνουμε κάποια πράγματα που έχουν εκπαιδευτικό χαρακτήρα, δεν είναι ανάγκη να τα παρουσιάσουμε σαν ένα μάθημα ή καταναγκαστικά έργα, αλλά να τα προωθήσουμε με ένα πιο ανάλαφρο, ψυχαγωγικό τρόπο. Επισκέψεις σε μουσεία, εκθέσεις, αρχαιολογικούς χώρους, ειδικά διαμορφωμένα θεματικά πάρκα αποτελούν από μόνες τους πλούσιες σε ερεθίσματα εκπαιδευτικές/επιμορφωτικές δραστηριότητες, που επίσης προξενούν μεγάλη ευχαρίστηση στο παιδί. Μια ωραία συζήτηση κατά τη διάρκεια της επίσκεψης είναι αρκετή και δε χρειάζεται τίποτε περαιτέρω.
H κατασκήνωση είναι πάντα μια δραστηριότητα πλούσια σε ψυχοκοινωνικά ερεθίσματα, μια που συμβάλει θετικά στην ανάπτυξη και τον εμπλουτισμό της προσωπικότητας και των κοινωνικών δεξιοτήτων του παιδιού. Oι αθλητικές δραστηριότητες, οι περίπατοι και η ενασχόληση με οτιδήποτε ενδιαφέρει το παιδί (π.χ., ζωγραφική, μουσική, κατασκευές, κ.ά.) επίσης ενδείκνυνται και δεν αποτελούν δυσβάσταχτο φορτίο για το παιδί όταν γίνονται σε ένα φιλικό, μη ανταγωνιστικό περιβάλλον όπου η θέση είναι στο να περνάνε καλά οι συμμετέχοντες και όχι στο να παράγουν έργο.
Λίζα Βάρβογλη, Ph.D. Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου