To κακομαθημένο παιδί. Η αξία του να λέτε όχι!

Υπάρχουν δεκάδες εξηγήσεις, ερμηνείες και δικαιολογίες του κάθε γονιού, που ισχυρίζεται πως… ενώ κάνει τα πάντα για να "βάλει μυαλό" το παιδί του, εκείνο… "δεν παίρνει από λόγια" ούτε με το καλό, ούτε με τα παρακάλια, ούτε με "ξύλο". 

Ασφαλώς και οι περισσότεροι λένε την αλήθεια, πως είναι δηλαδή αδύνατο να τα κρατήσουν σε μια τάξη και πειθαρχεία, αλλά πολύ συχνά παραβλέπουν να πουν (στον εαυτό τους), τη σοφή παροιμία "όποιος σπέρνει ανέμους, στο τέλος θα θερίσει θύελλες". 

Δεν έχω καμία αμφιβολία, πως σχεδόν όλοι οι γονείς προσφέρουν αγάπη και "του πουλιού το γάλα", όμως αυτά δεν επαρκούν για να μεγαλώσει αρμονικά το παιδί τους. Προφανώς, χρειάζονται να τεθούν όρια, κανόνες και το σπουδαιότερο, ίσως και το δυσκολότερο, είναι αυτοί οι κανόνες που θα αποφασιστούν συλλογικά από τον μπαμπά και τη μαμά να εφαρμοστούν με επιμονή και αντοχή.

• Είναι σίγουρο πως τα παιδιά δεν γεννιούνται κακομαθημένα. Μπορεί κάποια να έχουν γονίδια "τσαμπουκά", αλλά είναι υποχρέωσή μας και συμφέρον μας, να εμποδίσουμε τα γονίδια αυτά να γίνουν χαρακτήρας.
• Γίνονται κακομαθημένα ή αλλιώς "εκτροχιάζονται σαν τα τρένα", μόνο από δικές μας λαθεμένες "μανούβρες".
• Βάλτε "γεωγραφικά όρια" στο σπίτι σας και με σοβαρότητα, χωρίς γελάκια, χαράξτε σύνορα στο σπίτι. Ασφαλώς μπορούν να τριγυρίζουν παντού, αλλά οπωσδήποτε πρέπει να ξεκαθαρίσετε πως τα σύνορα σταματούν στα ντουλάπια της κουζίνας ή τα σύνορα της βόλτας τους σταματούν στο τραπέζι με την τηλεόραση.
• Μην φοβάστε τη λέξη "όχι" και μην ντρέπεστε να την λέτε. Είναι μια λέξη ισχυρή, ενοχλητική για εκείνα, σωτήρια για σας. Όμως για να έχει αξία το "όχι" και να γίνει αποδεκτό και πιστευτό από το παιδί, πρέπει να το πάρει γρήγορα απόφαση ότι το ‘’όχι’’ σημαίνει "όχι". Μην "τσιμπάτε", όταν το παιδί θα σας περάσει τεστ αξιοπιστίας (για να δει αν αυτά που λέτε τα εννοείτε) και αρχίσει τις 'μαϊμουδιές" του με πονηρά χαμογελάκια, τα "κούκου" και τα "σ’ αγαπώ μανούλα". Με όλα αυτά τη στιγμή που έχετε πει το "όχι" σας, σας τσεκάρει για να δει και να ελέγξει αν τα λόγια σας είναι λόγια παχιά και κούφια ή αν ότι λέτε είναι τελικά… νόμος.
• Βάλτε σε κεντρικό σημείο του σπιτιού… το μέρος τιμωρίας. Π.χ. το πάρκο που χρησιμοποιήσατε ίσως στη μικρή ηλικία. Αν, λοιπόν, το έχετε ήδη προειδοποίηση μια-δυο φορές με λόγια, πως αυτό που κάνει είναι απαγορευμένο (π.χ. να ανοιγοκλείνει συρτάρια ή να πειράζει τα βάζα), τότε χωρίς υστερίες και άσκοπα λόγια κατευθείαν τιμωρία στο πάρκο του και εσείς… δρόμο σε ένα άλλο δωμάτιο. Είναι προφανές, πως από τη μια μεριά η εξαφάνισή σας και από την άλλη πλευρά ο εγκλεισμός του στο πάρκο, θα του προκαλέσει οργή. Προφανώς θα αρχίσει να κλαίει, να χτυπάει το κεφάλι του ή ακόμη από τα νεύρα του να κάνει εμετό. Αν δεν κάνετε πίσω, να είστε απολύτως σίγουροι, πως στο τέλος το παιδί θα καταλάβει πως η παραβίαση των κανόνων φέρνει τιμωρία!
• Το ξύλο δεν είναι λύση. Βέβαια, εγώ δεν ανήκω στους σούπερ μοντέρνους γονιούς -  γιατρούς, που απορρίπτουν και μια τέτοια πιθανότητα όταν η κατάσταση φτάσει στο απροχώρητο. Αλλά να είστε σίγουροι πως αν έχετε προειδοποιήσει με σαφήνεια το παιδί, και σε κάθε σοβαρή παράβαση των ορίων, μπαίνει χωρίς δεύτερη κουβέντα στο πάρκο - χώρο τιμωρίας, χωρίς να το αγγίξετε και να το πονέσετε, θα βάλει μυαλό.
• Μην σας "μαγεύουν" τα λόγια του, ανακατεμένα με λυγμούς του τύπου "δεν θα το ξανακάνω μανούλα", "στο υπόσχομαι", κ.ά. Όπως και στο ποδόσφαιρο, ανατροπή στη μεγάλη περιοχή, σημαίνει πέναλτι.
• Μην σας περάσει από το μυαλό να το "παίξετε" καλοί και συμπονετικοί, όταν κάποιο άλλο μέλος της οικογένειας έχει επιβάλει ποινή στο παιδί. Π.χ. αν υποθέσουμε πως η μαμά, για κάποιο παράπτωμα του παιδιού, έχει επιβάλει σαν τιμωρία την στέρηση γλυκού για 2 - 3 μέρες, μην διανοηθείτε να γυρίσετε από τη δουλειά (μπαμπάδες ή γιαγιάδες) κρατώντας σοκολάτα για το αγαπημένο σας παιδί.
• Όταν κάποιος από τους γονείς, μαλώνει το παιδί, είναι αδιανόητο ο άλλος να επεμβαίνει  -δήθεν σαν σωτήρας- υπέρ του παιδιού. Μόνο μια εξαίρεση σε αυτόν το κανόνα επιτρέπεται. Παρέμβαση επιβάλλεται μόνο αν και εφόσον, ο ένας γονιός χτυπάει ή βρίζει το παιδί. Αλλιώς, τσιμουδιά και αφήστε το γονιό να θέσει τους όρους του ή να επιβάλει και να εκτελέσει το "πέναλτι".
• Πολύ συχνά, υπάρχουν περιπτώσεις που ο ένας γονιός διαφωνεί ριζικά με την απόφαση του άλλου γονιού. Το σωστό είναι να κρατήσει τη διαφωνία του και να μην την εκφράσει εκείνη τη στιγμή μπροστά στο παιδί. Κατόπιν, οι γονείς πηγαίνουν σε ένα άλλο δωμάτιο και κατ’ ιδίαν προσπαθούν οι δύο τους, με κλειστές πόρτες να λύσουν τις διαφωνίες τους.
• Μην αφήνετε τους παππούδες να έχουν παραπάνω δικαιώματα στη ζωή σας από όσο πρέπει και χρειάζεται. Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός, πως τα τελευταία χρόνια ο παρεμβατικός τους ρόλος στην οικογένεια μεγάλωσε πολύ. Βασικά για 2 λόγους. Πρώτον, γιατί κρατούν και μεγαλώνουν τα παιδιά όταν οι γονείς λείπουν στη δουλειά, και δεύτερον έχουν "ισχυρό λόγο" επειδή βοηθούν οικονομικά την οικογένεια στα δύσκολα χρόνια που περνάμε. Προφανώς, η βοήθειά τους είναι πολύτιμη. Έχουμε ανάγκη την αγάπη τους, την υποστήριξη τους, τα χωρίς δόλο συναισθήματά τους. Αλλά ως εκεί! Δεν πρέπει να έχουν ουσιαστικά δικαιώματα στην αγωγή και στην ανατροφή του παιδιού. Όσο νέοι και αν είναι, μεγάλωσαν και διαπαιδαγωγήθηκαν κάτω από διαφορετικές συνθήκες. Μέσα από την χωρίς όρια αγάπη τους, πολύ συχνά εμποδίζουν τα παιδιά να αποκτήσουν συναίσθηση των "ορίων" και των υποχρεώσεών τους.

Ας θυμόσαστε, το σοφό απόφθεγμα "Αγάπη γονιών χωρίς κανόνες και όρια, είναι σαν καράβι ιστιοφόρο, με ανοιχτά μεν τα πανιά αλλά χωρίς τιμόνι και άγκυρα".

Δρ. Κώστας Κομματάς, Παιδίατρος

www.opediatrosmou.gr