Όσοι είναι αρκετά τυχεροί, ώστε να έχουν γιαγιάδες και παππούδες που μένουν μακριά από την Αθήνα, θα έρθουν σε κάποια στιγμή αντιμέτωποι με τα …βασανιστικά ερωτήματα: Να στείλουμε το παιδί για καλοκαιρινές διακοπές στη γιαγιά και τον παππού; Και αν ναι, για πόσο καιρό; Μήπως είναι ακόμα πολύ μικρό; Πώς θα το πάρει; Θα στεναχωριέται μακριά μας ή θα περάσει καλά στην εξοχή με τη γιαγιά και τον παππού να το φροντίζουν; Τι είναι καλύτερο για το παιδί;
Ο πρώτος καλοκαιρινός αποχωρισμός μπορεί να είναι δύσκολος, τόσο για τους γονείς όσο και για τα παιδιά. Και ενώ, κατά πάσα περίπτωση, το επόμενο καλοκαίρι τα παιδιά θα περιμένουν με χαρά και ανυπομονησία να φτάσει η μέρα που θα φύγουν για διακοπές στη γιαγιά και τον παππού, η πρώτη φορά, συνήθως, στοιχειώνει τους γονείς με ανασφάλεια και ενοχές.
Το άγχος του αποχωρισμού
Τα παιδιά μέχρι την ηλικία των 2 - 2.5 χρόνων, μέσα από τη σχέση με τη μητέρα ή τον άνθρωπο που τα φροντίζει, και τη σταθερότητα ενός οικείου περιβάλλοντος και προγράμματος, αναπτύσσουν την αίσθηση ασφάλειας και εμπιστοσύνης.
Το παιδί μέσα από τη φροντίδα της μητέρας, που ικανοποιεί τις ανάγκες του, εισπράττει αγάπη και τρυφερότητα και μαθαίνει ότι υπάρχει κάποιο σταθερό πρόσωπο που το φροντίζει, στο οποίο μπορεί να υπολογίζει για την ικανοποίηση των αναγκών του, σωματικών και ψυχικών. Μαθαίνει ακόμα, ότι ακόμα και αν η μητέρα του δεν είναι συνέχεια παρούσα, μπορεί να υπολογίζει σε εκείνη, ότι θα επιστρέψει για να το φροντίζει και να ικανοποιήσει τις ανάγκες του. Εφόσον η ψυχική / συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού και η σχέση που έχει αναπτύξει με τη μητέρα είναι ομαλή, το παιδί διαμορφώνει μια αίσθηση εσωτερικής ασφάλειας και εμπιστοσύνης στις σχέσεις του με τους άλλους. Αυτή η διαδικασία κάνει, στη συνέχεια, ευκολότερο τον αποχωρισμό από τους γονείς. Το παιδί γνωρίζει και εμπιστεύεται ότι, ακόμα και αν οι γονείς του είναι μακριά, δεν το έχουν εγκαταλείψει. Το αγαπούν και όταν τους χρειαστεί θα έρθουν κοντά του.
Μια ασφαλής ηλικία για τον πρώτο αποχωρισμό, είναι αφού το παιδί έχει κλείσει τα τρία του χρόνια. Σε αυτή την ηλικία, έχει αφενός εγκαθιδρύσει μέσα του την ασφάλεια και την εμπιστοσύνη προς τους γονείς και αφετέρου, είναι πλέον αρκετά μεγάλο ώστε να επικοινωνεί και να μπορεί να καταλάβει τι θα συμβεί, πώς και πότε. Οι γονείς μπορούν να εξηγήσουν στο παιδί τι θα συμβεί, ότι θα το αφήσουν στη γιαγιά, θα φύγουν για κάποιες μέρες και μετά θα ξαναγυρίσουν.
Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβει τι πρόκειται να συμβεί, που θα είναι οι γονείς, γιατί δεν θα είναι μαζί, πόσος χρόνος θα μεσολαβήσει μέχρι να τους ξαναδεί (με τρόπο που να μπορεί να αντιληφθεί, ανάλογα με την ηλικία του), πότε θα το παίρνουν τηλέφωνο και τι θα πρέπει να γίνει αν θέλει να φύγει. Η συνέπεια και η επικοινωνία παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην ασφάλεια που θα νιώσει το παιδί και στην προσαρμογή του.
Διακοπές με τη γιαγιά και τον παππού
Αν η γιαγιά και ο παππούς περνούν τα καλοκαίρια τους στο χωριό ή σε κάποιο σπίτι στην εξοχή, μπορεί να αποτελούν μία πολύ καλή -και οικονομική- λύση για τις καλοκαιρινές διακοπές των παιδιών, για τους γονείς που έχουν μόνο λίγες μέρες καλοκαιρινή άδεια.
Αν η γιαγιά και ο παππούς περνούν τα καλοκαίρια τους στο χωριό ή σε κάποιο σπίτι στην εξοχή, μπορεί να αποτελούν μία πολύ καλή -και οικονομική- λύση για τις καλοκαιρινές διακοπές των παιδιών, για τους γονείς που έχουν μόνο λίγες μέρες καλοκαιρινή άδεια.
Βεβαίως, πολλά εξαρτώνται και από τη δική τους ιδιοσυγκρασία, αντοχή και διάθεση. Αν και οι ίδιοι περιμένουν το εγγονάκι τους με ανυπομονησία, για να το δουν και να περάσουν χρόνο μαζί του το καλοκαίρι, αν είναι άνθρωποι ζεστοί και τρυφεροί που δείχνουν την αγάπη τους στο παιδί, αν έχουν τη διάθεση και την αντοχή να ασχοληθούν μαζί του παίζοντας, μιλώντας του, λέγοντάς του οικογενειακές ιστορίες και παραμύθια, αν φιλοξενούν και άλλα εγγόνια ή υπάρχουν και άλλα παιδιά σε κοντινά σπίτια, τότε σίγουρα η διακοπές του παιδιού προβλέπονται …απολαυστικές.
Είναι σημαντικό, το παιδί να μην εγκλωβιστεί σε ένα περιβάλλον με άρρωστους ή υπερήλικες συγγενείς, που δεν έχουν τις δυνάμεις ή τη διάθεση να ασχοληθούν μαζί του και να του προσφέρουν ένα ζεστό και ευχάριστο περιβάλλον. Η καθημερινότητα του παιδιού πρέπει να γεμίζει ευχάριστα με παιχνίδι, βόλτες ή άλλες δραστηριότητες που του αρέσουν, και σ’ αυτό, η παρουσία άλλων παιδιών στο σπίτι ή στη γειτονιά, μπορεί να βοηθήσει ιδιαίτερα.
Αν το παιδί βλέπει συχνά τη γιαγιά και τον παππού και έχει ήδη αναπτύξει μια οικεία και ζεστή σχέση μαζί τους, τότε οι διακοπές κοντά τους θα φαντάζουν και στο ίδιο ως μια πιο θετική προοπτική. Σε κάθε περίπτωση όμως, χρειάζεται μια σταδιακή προσαρμογή, με την παρουσία των γονιών τις πρώτες μέρες, μαζί με τη γιαγιά και τον παππού.
Αν πρόκειται να έρθουν οι παππούδες στο σπίτι για να μείνουν με το παιδί όσο θα λείπουν οι γονείς, καλό είναι να έρθουν 2 - 3 μέρες πριν να φύγουν οι γονείς, ώστε και το παιδί να εξοικειωθεί μαζί τους και εκείνοι να μάθουν (ή να φρεσκάρουν στη μνήμη τους) το πρόγραμμα του παιδιού και τις συνήθειες του. Η γιαγιά και ο παππούς πρέπει να καταβάλλουν προσπάθεια να διατηρήσουν κάποιες αγαπημένες συνήθειες του παιδιού, ώστε να αισθάνεται άνετα και οικεία. Αν πάλι πρόκειται για διακοπές στο σπίτι των παππούδων στο χωριό, ιδανικό είναι να πάνε και οι γονείς μαζί με το παιδί για τις πρώτες μέρες, μέχρι να προσαρμοστεί στο νέο περιβάλλον και μετά να φύγουν.
Και επειδή η προσαρμογή πρέπει να γίνεται πάντα σταδιακά, οι πρώτες φορές που αφήνουν οι γονείς το παιδί πρέπει να είναι σύντομες, για παράδειγμα, ένα Σαββατοκύριακο. Η επόμενη φορά μπορεί να είναι το διάστημα ανάμεσα σε δύο Σαββατοκύριακα και σταδιακά όλο και περισσότερο. Οι γονείς πρέπει να μιλούν στο παιδί στο τηλέφωνο καθημερινά για να του υπενθυμίζουν ότι είναι "κοντά του" ότι το αγαπούν και το σκέφτονται.
Τι πρέπει να προσέξουν οι γονείς;
Επικοινωνία
Το παιδί πρέπει να ξέρει "ποιο είναι το πλάνο", τι θα συμβεί, πότε και γιατί (ακόμα και αν δεν είναι σε θέση να τα καταλάβει πλήρως), ώστε να μη νιώθει ανασφάλεια. Εξηγήστε του για ποιο λόγο πρέπει να το αποχωριστείτε (για να πάτε κάποιο ταξίδι, να γυρίσετε στη δουλειά σας, κλπ.), πόσος καιρός θα περάσει μέχρι να το ξαναδείτε, τι θα κάνει εκείνο στο μεσοδιάστημα (που θα μείνει, με ποιον, πώς θα περνάει τις μέρες του, κ.ά.) και πώς και κάθε πότε θα επικοινωνείτε μαζί του ή με ποιο τρόπο θα μπορεί και αυτό να επικοινωνήσει μαζί σας. Για τα μικρότερα παιδιά μπορείτε να επινοήσετε έναν τρόπο ή ένα παιχνίδι (π.χ. με μία κάρτα για κάθε μέρα που θα περάσει μέχρι να τα πάρετε, την οποία θα βάζουν σε ένα κουτάκι, μέχρι να τελειώσουν όλες οι κάρτες) για να τα βοηθήσετε να προσδιορίσουν τον χρόνο μέχρι να ξαναγυρίσετε κοντά τους.
Μιλώντας στο παιδί προσπαθήστε να εστιάσετε στα θετικά σημεία αυτής της περιόδου του αποχωρισμού σας, όπως για παράδειγμα, στο ότι θα έχει παρέα τα ξαδελφάκια του, θα είναι στην εξοχή, θα πηγαίνει στη θάλασσα, θα το πηγαίνει η γιαγιά στις κούνιες, κ.ά.
Κατά τη διάρκεια της απουσίας σας, μιλάτε με το παιδί καθημερινά ή και δύο φορές την ημέρα αν το επιθυμείτε. Προσπαθήστε όμως, να μην δείχνετε αγωνία, τηλεφωνώντας συνέχεια ή ρωτώντας το επίμονα πώς είναι και πώς περνάει, γιατί θα του μεταδώσετε το άγχος και την ανασφάλεια σας.
Συνέπεια
Η συνέπεια είναι κλειδί. Μην υποσχεθείτε τίποτα στο παιδί που δεν θα μπορέσετε να τηρήσετε. Αν του πείτε ότι θα το επισκεφθείτε στο τέλος της εβδομάδας ή ότι θα το παίρνετε τηλέφωνο κάθε πρωί, θα πρέπει να τα τηρήσετε απαρέγκλιτα. Η συνέπειά σας θα δώσει στο παιδί σιγουριά και αυτοπεποίθηση και εμπιστοσύνη στις δεσμεύσεις σας. Και βέβαια, να το ξαναπάρετε κοντά σας την ημερομηνία που του έχετε υποσχεθεί. Είναι βέβαιο, ότι, συναισθηματικά, θα έχει επενδύσει πολύ σε αυτή την υπόσχεση.
Σταδιακή προσαρμογή
Δώστε στο παιδί τον χρόνο και τις ευκαιρίες να εξοικειωθεί με το νέο περιβάλλον και τους ανθρώπους που θα το φροντίζουν, σταδιακά και για μικρά χρονικά διαστήματα τις πρώτες φορές. Η ταυτόχρονη δική σας παρουσία μαζί με τη γιαγιά και τον παππού για λίγες μέρες θα κάνει τα πράγματα πιο εύκολα. Εξίσου σημαντικό είναι να μπορέσουν να γνωρίσουν και να εξοικειωθούν και εκείνοι με το πρόγραμμα, τις συνήθειες και τις ιδιαιτερότητες του παιδιού.
Αν το παιδί πρόκειται να αλλάξει περιβάλλον, αφήστε το να πάρει μαζί του, πέρα από τα απαραίτητα για τη διαμονή του, και κάποια οικεία και αγαπημένα του αντικείμενα, όπως ένα μαξιλάρι ή κάποια αγαπημένα παιχνίδια ή βιβλία, ώστε να νιώθει ότι έχει μαζί του κάποια πράγματα που το συνδέουν με το σπίτι του.
Διαδικασία αποχαιρετισμού
Αποχαιρετάτε πάντα τα παιδιά πριν φύγετε με ηρεμία και θετική διάθεση, χωρίς συναισθηματική φόρτιση και μελόδραμα. Μην φεύγετε ποτέ χωρίς να τα αποχαιρετίσετε, για παράδειγμα την ώρα που κοιμούνται ή όσο είναι στην παραλία, γιατί αυτό θα τους δημιουργήσει περισσότερο άγχος και ανασφάλεια. Πείτε ένα ευχάριστο και τρυφερό αντίο, δώστε τους μια ζεστή αγκαλιά και πείτε τους χαρούμενα πότε θα τα ξαναδείτε. Δείξτε τους εμπιστοσύνη, λέγοντας ότι είστε σίγουροι ότι θα περάσουν θαυμάσια και θα τα καταφέρουν μια χαρά όσο θα λείπετε. Τα παιδιά, μέχρι κάποια ηλικία, τείνουν να αντικατοπτρίζουν σε μεγάλο βαθμό τα συναισθήματα και τις πεποιθήσεις των γονιών τους, όποτε ένας γλυκός, ήρεμος και ευχάριστος αποχαιρετισμός από μέρους σας, θα μεταδώσει και στο παιδί τα αντίστοιχα συναισθήματα.
Αποφύγετε με κάθε τρόπο τα δάκρυα ή τις υπερβολές, καθώς αυτά μπορεί να τρομάξουν το παιδί, να του δημιουργήσουν ανασφάλεια και έλλειψη εμπιστοσύνης και του μεταδώσουν την αίσθηση ότι για να αντιδράτε τόσο δραματικά …μάλλον τα πράγματα δεν είναι έτσι όπως του τα έχετε πει.
Οδηγίες προς …ναυτιλομένους
Η γιαγιά και ο παππούς πρέπει να ενημερωθούν για το πρόγραμμα και τις συνήθειες του παιδιού, αλλά και για κάποια όρια και κανόνες που θέλετε να τηρούνται. Σίγουρα το πρόγραμμα των διακοπών θα είναι πιο ελαστικό από το συνηθισμένο πρόγραμμα του παιδιού στο σπίτι, αλλά σε κάθε περίπτωση, καλό είναι να υπάρχει μία σταθερότητα στην καθημερινότητά του και να τηρούνται κάποιοι κανόνες και αρχές που εσείς θεωρείτε σημαντικούς για τη διαπαιδαγώγησή του. Οι γιαγιάδες και οι παππούδες τείνουν να ...κακομαθαίνουν τα παιδιά, κάνοντάς τους όλα τα χατίρια, οπότε καλό είναι κάποια πράγματα να ειπωθούν ξεκάθαρα, ώστε να μην έχετε δυσάρεστες εκπλήξεις.
Και τα παιδιά, όμως, πρέπει να τηρούν ορισμένους κανόνες στο σπίτι του παππού και της γιαγιάς. Συζητήστε μαζί τους για τη συμπεριφορά τους και τις "υποχρεώσεις" που θα έχουν κατά τη διάρκεια της διαμονής τους. Η τήρηση έστω και κάποιου υποτυπώδους προγράμματος και ορίων, θα βοηθήσει στην προσαρμογή των παιδιών στην καθημερινότητα του σπιτιού, όταν γυρίσουν κοντά σας.
Η εμπειρία των διακοπών μακριά από τους γονείς, εφόσον ο αποχωρισμός βιωθεί ομαλά, μπορεί να είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη για τα παιδιά. Θα μάθουν να αισθάνονται ασφάλεια και μακριά από τους γονείς τους, θα αναπτύξουν αυτοπεποίθηση, ικανότητα να φροντίζουν τον εαυτό τους και να τα "βγάζουν πέρα μόνα τους", θα μάθουν να κοινωνικοποιούνται και να αναπτύσσουν σχέσεις με άλλα παιδιά και ενήλικες και θα αναπτύξουν τις δεξιότητές τους. Όσο για την αγάπη και τη φροντίδα της γιαγιάς και του παππού; Θα τους δημιουργήσουν γλυκιές αναμνήσεις που θα ζεσταίνουν την καρδιά τους για όλη τους τη ζωή.
Όλγα Ψωμιάδη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου