Ανακαλύπτοντας τη σοκολάτα!

Ένα ισπανικό πλοίο που ξεφορτώνει το 1585 στο λιμάνι της Σεβίλλης το πρώτο επίσημο φορτίο κακάο είναι ασφαλώς μια πολύ καλή αρχή. Όμως, έπρεπε να περάσουν άλλα 300 χρόνια για να απολαύσει η Ευρώπη την πρώτη σοκολάτα γάλακτος.

Η ανακάλυψη της σοκολάτας τοποθετείται χρονικά στο 600 μ.Χ., στην εποχή των αρχαίων πολιτισμών των Μάγια και των Αζτέκων της Κεντρικής Αμερικής. Ήταν οι πρώτοι που γεύτηκαν ένα πικάντικο ρόφημα σοκολάτας από ψημένο κακάο και καυτό τσίλι, το "chocolatl", που σήμερα δεν θα αντέχαμε ούτε να μυρίσουμε.

Το ισπανικό μονοπώλιο 

Οι πρώτοι κόκκοι κακάο ήρθαν στη Γηραιά Ήπειρο μέσα στις ...τσέπες του Χριστόφορου Κολόμβου, πλην όμως κανείς πέραν του ιδίου δεν έδειξε να χαίρεται ιδιαιτέρως για την άφιξη. Αλλά και εκείνον τον απασχολούσε περισσότερο ο δρόμος για τις Ινδίες, οπότε γρήγορα τους ξέχασε. 

Έπρεπε να τους ...επαναλανσάρει ο Hernando Cortez, που εκτίμησε περισσότερο την εμπορική τους αξία στην επιστροφή του από το Γιουκατάν, καμιά 20ετία αργότερα, για να γυρίσει η τύχη τους (κι η τύχη του). Η ύπαρξή τους θα αρχίσει να διαδίδεται και, παρά την πίκρα που τους χαρακτηρίζει, τα συνοδευτικά σχόλια θα γίνονται όλο και κολακευτικότερα για τους μικρούς, εξωτικούς κόκκους. Αποτέλεσμα; Το 1585 καταφτάνει στη Σεβίλλη το πρώτο επίσημο φορτίο κακάο. Η Βασιλική Αυλή της Ισπανίας θα του υποκλιθεί, αλλά ως εκεί. 

Εκείνο που τελικά θα πυροδοτήσει την ουσιαστική αποδοχή του κακάο από τους Ευρωπαίους είναι η αντικατάσταση του καυτερού τσίλι από τη ζάχαρη (αφού την πανάρχαια συνταγή για το σοκολατένιο ρόφημα, μόνο ένας Μάγια ή Αζτέκος θα μπορούσε, όπως απεδείχθη, να τη βρει νόστιμη). Μόλις βρέθηκε το γλυκό που θα εξισορροπούσε το πικρό και έστρωσε γευστικά το αποτέλεσμα, μπήκε η σοκολάτα στο ευρωπαϊκό της αυλάκι... 

Άφθονη και ζεστή, αρχίζει να ρέει πρώτα στα σαλόνια των ευγενών - καθότι βαρύτατα φορολογημένη από το ισπανικό μονοπώλιο, και άρα πανάκριβη για όλους τους άλλους. Οι γάμοι σειράς Ισπανίδων βασιλισσών μετά σειράς Λουδοβίκων -ας αποφύγουμε τις καταγραφές για να μην νυστάξουμε- ευνόησαν ιδιαίτερα τη διάδοσή της πέρα από τα σύνορα της Ιβηρικής. Δημοσίως, πάντως, η σοκολάτα αρχίζει να σερβίρεται πρώτα στην Αγγλία, σε κάτι καινούρια μαγαζιά, που θα κάνουν την εμφάνισή τους εκείνη την εποχή: τα Coffee και Chocolate Houses.

Άγγλοι, Γάλλοι ...Πορτογάλοι 

Οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι, βέβαια, δεν ήταν διατεθειμένοι να βλέπουν για πολύ τους Ισπανούς να αλωνίζουν (και να θησαυρίζουν) με το μονοπώλιο της σοκολάτας. Με τη διεύρυνση των αποικιοκρατικών χωρών το εμπορικό σκηνικό άλλαξε άρδην. Το μονοπώλιο θα σπάσει πρώτη φορά από μεμονωμένο Ιταλό ταξιδιώτη το 1606. Γάλλοι, Άγγλοι και Ολλανδοί σύντομα θα αποκτήσουν τις δικές τους κακαοφυτείες (εφόσον έχεις την αποικία σου στην Καραϊβική, τίποτα δεν σε εμποδίζει να έχεις και τη σοκολάτα σου), και από κει και πέρα ο δρόμος του εμπορίου κακάο θα ανοίξει για όλους. 

Με την αύξηση της παραγωγής και το σπάσιμο του ισπανικού μονοπωλίου οι τιμές πέφτουν κατακόρυφα και οι πάντες μπορούν πλέον να απολαμβάνουν σοκολάτα. Τελευταίοι των ...πάντων, οι Αμερικανοί. Τους οποίους προφανώς κανείς δεν βρέθηκε να ενημερώσει ότι η σοκολάτα υπήρξε δική τους ανακάλυψη, με αποτέλεσμα να την... ξανανακαλύψουν από την αρχή 200 χρόνια μετά τους Ευρωπαίους.

Η τρισμέγιστη συμβολή του κυρίου van Houten 

Όσο πιο πολύ εξαπλωνόταν το κακάο, τόσο αυξάνονταν οι τρόποι και οι εκδοχές απόλαυσής του. Πλούσια κέικ, λαχταριστές πάστες και αρωματικά σορμπέ έκαναν σιγά - σιγά την εμφάνισή τους πλάι στο παραδοσιακό ρόφημα σοκολάτας, που ούτε και αυτό θύμιζε σε τίποτα εκείνο των Αζτέκων. 

Όλα έδειχναν ότι ήταν πλέον θέμα χρόνου να εμφανιστεί η πρώτη πλάκα σοκολάτας, αυτό δηλαδή που όλοι έχουμε στο μυαλό μας όταν λέμε σοκολάτα σήμερα. Μόνο που πριν έπρεπε να γίνει κάτι ακόμη: να ανακαλυφθεί το κακάο σε σκόνη, προϊόν συμπίεσης των κακαοβαλάνων και όχι κονιορτοποίησής τους, που θ’ άλλαζε ριζικά την υφή, τη γεύση, αλλά και τις ιδιότητές του. 

Τη μεγάλη ιδέα είχε ένας Ολλανδός σοκολατοποιός -τον οποίο μέχρι τότε γνώριζαν μόνο οι γείτονές του και σήμερα οι πάντες- ονόματι Conrad van Houten. Ήταν το έτος 1828 όταν επινόησε μια απλούστατη μηχανή, μέσω της οποίας κατάφερε να διαχωρίσει το βούτυρο κακάο από τον καρπό, με αποτέλεσμα να του μείνει μια πάστα που περιείχε τουλάχιστον 54% λιγότερη λιπαρή ύλη (βούτυρο κακάο) απ’ ό,τι η αρχική πρώτη ύλη. 

Αυτή η "κακαόπαστα", την οποία δημιούργησε ασκώντας πίεση ο van Houten, μπορούσε πάρα πολύ εύκολα να μετατραπεί σε σκόνη τόσο φίνα και ντελικάτη, που όμοιά της δεν είχαν ξαναδεί μέχρι τότε. Επιπλέον, έλιωνε υπέροχα στο νερό ή το γάλα, το δε ανακάτεμά της με τη ζάχαρη ήταν πια παιχνίδι.

Οι κύριοι Cadbury και Nestle και η πρώτη γάλακτος

Η αέρινη σκόνη πολύ γρήγορα θα γίνει υλικό για να δημιουργηθεί η πρώτη πλάκα σοκολάτας. Θα είναι Αγγλίδα και θα χρωστάει την ύπαρξή της στον John Cadbury και τη σοκολατοποιία του, που θα την προωθήσουν στην αγορά το 1842. 

Το 1879 θα γίνει το επόμενο μεγάλο βήμα. Δυο Ελβετοί, ο σοκολατοπαραγωγός Daniel Peter και ο χημικός Henri Nestle, θα μείνουν στην ιστορία ως το δίδυμο που γέννησε τη σοκολάτα γάλακτος. Ο πρώτος είχε την ιδέα και ο δεύτερος το know how - αφού ουσιαστικά πρόκειται για τον ειδικό που κατάφερε πρώτος απ’ όλους να μετατρέψει το υγρό γάλα σε στέρεη σκόνη. 

Αυτή τη σκόνη γάλακτος του Nestle χρησιμοποίησε ο Daniel Peter για να φτιάξει την πρώτη -και μοναδική για καμιά εικοσαετία στην Ευρώπη- σοκολάτα γάλακτος. Για την ιστορία: την έλεγαν "Gala Peter" και το παλιομοδίτικο περιτύλιγμά της έπαιζε στους τόνους του καφέ.

www.icookgreek.com