Ο φόβος των παιδιών και ο σωστός τρόπος αντιμετώπισης

Το βιβλίο της Isabelle Filliozat "Στην καρδιά των συναισθημάτων του παιδιού" αναφέρεται στον σωστό τρόπο αντιμετώπισης του φόβου των παιδιών. 

Στην αφετηρία της μεγάλης ρόδας ένα οκτάχρονο κοριτσάκι κλαίει. "Δεν θέλω να πάω, φοβάμαι". "Δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος. Έλα, λοιπόν ,μην είσαι φοβιτσιάρα, δεν θα μας χαλάσεις εσύ τη μέρα"! Το κοριτσάκι διπλασιάζει τους λυγμούς του. Ένας άντρας που περιμένει στη σειρά επεμβαίνει: "Έχει το δικαίωμα να φοβάται. Δεν αξίζει να χαλάσετε την ευχαρίστησή σας, πηγαίνετε εσείς κι αφήστε την να σας περιμένει". Το κοριτσάκι χαμογελά πλατιά. Την άκουσαν! Η υπόλοιπη οικογένεια ανεβαίνει στο καλάθι. Εκείνη μένει κάτω να τους κοιτάζει και βρίσκει μια φιλενάδα για να μιλήσει. Λάμπει από χαρά.

Το να αναγκάζεις κάποιον να αντιμετωπίσει τους φόβους του είναι ανώφελο, αφού μάλλον τους δυναμώνει. Για να βοηθήσεις ένα παιδί ή έναν ενήλικα να ξεπεράσει έναν φόβο χρειάζεται χρόνος, μέχρι ο φόβος να δώσει τη θέση στην επιθυμία. 

Όταν η απόφαση της αντιμετώπισης έρχεται από εσάς, το παιδί το κάνει από εξάρτηση και όχι από επιλογή, δεν κινητοποιεί δικά του μέσα, δεν αισθάνεται υπεύθυνο. Όταν εξαρτάται κανείς από κάποιον, ο φόβος του μεγαλώνει. Πρέπει να ακούμε τους φόβους του; 

Στην παραλία, ο Τομά, δύο ετών έχει στυλώσει τα πόδια. Αρνείται να μπει στο νερό, ακόμα και με το ωραίο σωσίβιό του σε σχήμα πάπιας. Ο πατέρας του του έχει αγοράσει και ένα ωραίο φουσκωτό καράβι, αλλά ο Τομά ουρλιάζει, όταν προσπαθεί να τον βάλει μέσα. 

Τι απογοήτευση για τον γονιό! Και για μερικούς είναι επιπλέον ενόχληση. Δεν υποφέρουν το γεγονός ότι το βλαστάρι του δεν είναι στο ύψος των προσδοκιών τους και γίνονται επιθετικοί. Δεν καταλαβαίνουν τι συμβαίνει: "Πέρυσι λάτρευε το νερό" λένε απορημένοι και ρίχνουν ματιές γεμάτες ζήλια σε κείνους που τα παιδιά τους πηδούν, βουτούν και πλατσουρίζουν με χαρά τη θάλασσα. 

Μερικοί γονείς χωρίς να υπολογίζουν τη σημασία των φόβων του παιδιού τους και επειδή τους θεωρούν αβάσιμους, τα πετούν στο νερό παρά τα ουρλιαχτά τους. 

Γιατί να βιαστούν; Γιατί να μην αφήσουν το παιδί να δαμάσει με τον ρυθμό του αυτό το παράξενο στοιχείο, το νερό; 

"Ο γιος μου δεν φοβάται τίποτα". Ένα παιδί που αρνείται κάθε φόβο, στην πραγματικότητα φοβάται πολύ τον φόβο του, που προτιμά να μην τον αισθάνεται.

Η Μαργκό είναι τεσσεράμισι ετών. Είμαστε στην πισίνα και λιαζόμαστε. Είναι εφοδιασμένη με σωσίβιο. Πριν από έξι μήνες, στη θάλασσα, της άρεσε πολύ να τσαλαβουτάει εκεί όπου δεν πάτωνε. Όμως εδώ, για τρίτη μέρα, συνεχίζει να είναι γαντζωμένη πάνω μου: "Φοβάμαι, μην μ’ αφήνεις". 

Πρώτα απ΄όλα η αποδοχή. "Καταλαβαίνω τον φόβο σου. Πάει καιρός που δεν είχες την ευκαιρία να κολυμπήσεις". 

Μετά βοηθήστε το παιδί να έρθει σε επαφή με τα δικά του μέσα αντιμετώπισης της κατάστασης. "Θυμάσαι στη Μαρτινίκα πόσο σου άρεσε να κολυμπάς με το σωσίβιό σου; Πηγαίναμε μακριά, εκεί όπου δεν πάτωνες και με άφηνες". Προσοχή στον τόνο της φωνής! Ο δικός μου είναι θαυμαστικός. Η πρόθεση εδώ δεν είναι να την κάνω να νιώσει ενοχή… Να μοιράζεστε τους φόβους του παιδιού για να νιώσει ασφάλεια. 

"Ξέρεις κι εγώ φοβάμαι… να πάω στην νεροτσουλήθρα". Ενθαρρύνετε, παροτρύνετε να ξεπεράσει τον φόβο. "Μερικές φορές φοβόμαστε, αλλά το κάνουμε. Μπορούμε να κάνουμε κάτι, έστω κι αν φοβόμαστε, θα το ξεπεράσουμε". "Θέλω να βγω". Εντάξει. Μην επιμένετε ποτέ. Βγάζει το σωσίβιο της και στεγνώνουμε. 

Μετά από λίγο: "Μου βάζεις το σωσίβιο μου μαμά;"

Είναι βασικό η Μαργκό να είναι αυτή, που θα επιλέξει να πάει. Η απόφαση πάω, δείχνει τον αιφνίδιο διαχωρισμό που μετατρέπει τον ανασταλτικό φόβο σε κινητήριο φόβο… Με γενναιότητα και χωρίς μεγάλη δυσκολία ξεπερνά το τρακ της, κατεβαίνει τη σκάλα της πισίνας και ξεκινά για τα βαθιά! 

Αυτό που καθησυχάζει ένα παιδί δεν είναι να μην φοβούνται ποτέ όσοι το περιβάλλουν, αλλά, αντίθετα να ξέρει πως όλοι -ακόμα και οι μεγάλοι, ακόμα και οι γονείς του- φοβούνται καμιά φορά. Ένα παιδί που πιστεύει ότι μόνο αυτό φοβάται, που φαντάζεται ότι ο πατέρας και η μητέρα του είναι απαλλαγμένοι από αυτό το συναίσθημα, εύκολα νιώθει αφύσικο. Και φυσικά το συναίσθημα της ανασφάλειας μεγαλώνει μέσα του.

Από το βιβλίο της Isabelle Filliozat "Στην καρδιά των συναισθημάτων του παιδιού", που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΕΝΑΛΙΟΣ.

www.superdad.gr