Tι μπορεί να επηρεάσει τη συμπεριφορά των παιδιών;

Η συμπεριφορά των παιδιών επηρεάζεται από μια πολύπλοκη αλληλεπίδραση μιας σειράς παραγόντων. Αυτοί οι παράγοντες μπορεί να είναι περιβαλλοντικοί, αλλά και γενετικοί. Σε πολλές περιπτώσεις είναι δύσκολο να προσδιοριστούν οι ακριβείς ρίζες της συμπεριφοράς ενός παιδιού χωρίς εκτεταμένη θεραπεία ή ψυχολογικά τεστ. Επιπλέον, μια αιτία σπάνια αντιπροσωπεύει τον τρόπο, που ένα παιδί αλληλεπιδρά με τον κόσμο γύρω του. Αντ’ αυτού βιολογικοί παράγοντες, η ανατροφή, η προσωπικότητα και τα γεγονότα της ζωής διαδραματίζουν βασικό ρόλο στον επηρεασμό της συμπεριφοράς ενός παιδιού.

Βιολογία

Οι βιολογικοί παράγοντες μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη συμπεριφορά των παιδιών. Για παράδειγμα, η γενετική παίζει σημαντικό ρόλο στον καθορισμό της ιδιοσυγκρασίας και της ψυχοφυσιολογίας ενός παιδιού. Επιπρόσθετα, μερικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, όπως η διάθεσή του να βιώσει πράγματα, ή η ανταγωνιστικότητά του, είναι κληρονομικά χαρακτηριστικά, πράγμα που σημαίνει ότι οι γονείς μπορεί να περάσουν αυτές τις ιδιότητες στα παιδιά τους γενετικά. 

Επιπλέον, η γενετική μπορεί να διαδραματίσει ρόλο στην ανάπτυξη των συνθηκών ψυχικής υγείας, όπως η κατάθλιψη, η διπολική διαταραχή και το άγχος, συνθήκες που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεται ένα παιδί. Περαιτέρω, το σύνδρομο εμβρυϊκής αλκοόλης (ένα μωρό που η μητέρα του έπινε αλκοόλ κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα στέρησης αλκοόλ λίγες ημέρες μετά τη γέννησή του) και διάφορα ελαττώματα του εμβρύου μπορούν επίσης να επηρεάσουν τις διαπροσωπικές αλληλεπιδράσεις ενός παιδιού.

Γονείς

Ο τρόπος συμπεριφοράς των γονιών μπορεί, επίσης, να έχει ισχυρές επιπτώσεις στη συμπεριφορά του παιδιού. Για παράδειγμα, οι γονείς που θέτουν μη ρεαλιστικές υψηλές προσδοκίες για τα παιδιά τους, μπορεί να αυξήσουν το άγχος των παιδιών ή την επαναστατική τους συμπεριφορά, επειδή δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις επιθυμίες των γονιών τους. 

Ομοίως, οι γονείς που θέτουν χαμηλές προσδοκίες για τα παιδιά τους μπορούν να τα δουν να προσπαθούν λιγότερο απ’ όσο μπορούν και έτσι να μην καταφέρουν ποτέ να αναπτύξουν το πλήρες δυναμικό τους. 

Στο πιο ακραίο σημείο του φάσματος της ανατροφής του παιδιού, όταν οι φροντιστές του είναι αμελείς ή καταχρηστικοί, μπορούν να οδηγήσουν σε αντικοινωνική συμπεριφορά των παιδιών, συμπεριλαμβανομένης της επιθετικότητας ή της ανάπτυξης μιας μοναχικής συμπεριφοράς. Συνολικά, ωστόσο, οι γονείς που θέτουν ρεαλιστικούς στόχους και όρια και είναι συνεπείς με την επιβολή των κανόνων, μπορούν να επηρεάσουν θετικά τη συμπεριφορά των παιδιών τους.

Περιβάλλον

Τα παιδιά που ζουν σε επικίνδυνες γειτονιές, με υψηλή εγκληματικότητα ή παρουσία ναρκωτικών, μπορεί να εμφανίσουν ανήσυχη, φοβισμένη ή αντικοινωνική συμπεριφορά, λόγω του φόβου ή λόγω αρνητικής επιρροής από τους φίλους τους. Επίσης, τα παιδιά που μεγαλώνουν σε κοινωνίες που χαρακτηρίζονται από φτώχεια και ανεπαρκείς εκπαιδευτικούς πόρους μπορεί να εμφανίσουν προβλήματα αυτοεκτίμησης, απόγνωσης ή κατάθλιψης. Με παρόμοιο τρόπο οι ανεπαρκείς οικογενειακοί πόροι, συμπεριλαμβανομένης της έλλειψης θρεπτικών τροφίμων, ένα μη ασφαλές σπίτι, ανθυγιεινές συνθήκες διαβίωσης ή απόντες γονείς μπορεί να οδηγήσουν τα παιδιά σε ανάπτυξη καταθλιπτικής ή αντιδραστικής συμπεριφοράς.

Στρεσογόνοι παράγοντες

Οι ψυχοκοινωνικοί στρεσογόνοι παράγοντες, όπως ένα διαζύγιο των γονιών, ο εκφοβισμός ή αρνητικές αλληλεπιδράσεις με τους συνομηλίκους τους, μπορεί να επηρεάσουν τη συμπεριφορά των παιδιών. Με βάση τη σοβαρότητα αυτών των στρεσογόνων παραγόντων, καθώς και τη διάρκειά τους, τα παιδιά μπορεί να αναπτύξουν καταθλιπτική συμπεριφορά συμπεριλαμβανομένου του κλάματος, της απομάκρυνσης από τους συνομηλίκους τους και της απομόνωσης, είτε στο σπίτι, είτε στο σχολείο. 

Ενώ κάποιοι απ’ αυτούς τους παράγοντες θα επιλυθούν με το χρόνο, σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί επαγγελματική βοήθεια και συμβουλές για την αντιμετώπιση αυτής της συμπεριφοράς.

www.medinova.gr