Α’ Δημοτικού. “Κάθε αρχή και δύσκολη!”

Το σχολείο αποτελεί μια πρωτόγνωρη πραγματικότητα για τα περισσότερα παιδιά, αφού ακόμη και τα πιο “βολικά” δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στο νέο περιβάλλον. Διαβάστε τις συμβουλές μας για να αντιμετωπίστε σωστά τις αντιδράσεις τους, αλλά και για να μάθετε τι πρέπει να προσέξετε προκειμένου να βοηθήσετε τα παιδιά σας σ΄ αυτό το πολύ σημαντικό βήμα στη ζωή τους.

Η προσαρμογή στη σχολική ζωή δεν είναι εύκολη υπόθεση για ένα μικρό παιδί και οι περισσότεροι γονείς ανησυχούν για δεκάδες πράγματα. Πώς θα αντιδράσει το παιδάκι την πρώτη μέρα, πώς θα συνηθίσει να ξυπνά νωρίς το πρωί, αν θα παίρνει μαζί το κολατσιό του, πώς θα νιώθει χωρίς τη δική σας προσοχή και φροντίδα, αν θα κάνει εύκολα φίλους, αν θα δυσκολευτεί να προσαρμοστεί στο νέο περιβάλλον...

Το ξεκίνημα του σχολείου (ειδικά αν το παιδί σας δεν έχει πάει παιδικό σταθμό) είναι ουσιαστικά η πρώτη φορά που το μικρό σας φεύγει από την “αγκαλιά” σας και τη συνεχή φροντίδα και επαγρύπνησή σας. Αυτή η νέα αρχή είναι ένα σημαντικό βήμα της ανάπτυξης και ωρίμανσης του παιδιού, οπότε είναι λογικό εκείνο να είναι αγχωμένο και εσείς να στρεσάρεστε ακόμη περισσότερο. Σίγουρα η συμπεριφορά του δε σας φαίνεται ξένη. Άλλωστε, θα θυμάστε τη δική σας ψυχολογική διάθεση όταν βρισκόσασταν και εσείς σε παρόμοια θέση.

Εξηγείστε, λοιπόν, ήρεμα και με θετικό τρόπο στο παιδάκι σας ότι πηγαίνει στο νηπιαγωγείο ή στο δημοτικό επειδή μεγαλώνει, για να κάνει νέους φίλους και να μάθει ακόμη περισσότερα πράγματα.

Την πρώτη μέρα στο σχολείο τα περισσότερα παιδιά είναι διστακτικά και “κολλημένα” στη μαμά τους, γεγονός που μπορεί να διαρκέσει τουλάχιστον μια εβδομάδα! Όταν χρειαστεί να φύγετε, κάντε το αποφασιστικά, και αν υπάρχει πρόβλημα, ζητήστε τη βοήθεια της δασκάλας. Ας δούμε, όμως, αναλυτικά τι πρέπει να κάνετε πριν φτάσει η δύσκολη εκείνη μέρα.

Περίοδος προετοιμασίας

• Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα, που θα αντιμετωπίσετε μόλις το παιδί περάσει την πόρτα του σχολείου, είναι οι ιώσεις και οι παιδικές ασθένειες που τα μικρά κολλάνε το ένα από το άλλο. Δυστυχώς, δεν μπορείτε να τις αποφύγετε, όμως πριν το ξεκίνημα της χρονιάς κάντε ένα λεπτομερή ιατρικό έλεγχο, ώστε να είστε σίγουροι για την υγεία του.
• Καθ’ όλη τη διάρκεια του μήνα πριν την έναρξη της σχολικής χρονιάς κάνετε κάθε μέρα αναπαράσταση της ρουτίνας που θα βιώσει το παιδί στο σπίτι. Ξυπνήστε νωρίς το πρωί, ετοιμάστε το πρωινό που θα απολαύσετε παρέα και στη συνέχεια πηγαίνετε στο δωμάτιό του για να το απασχολήσετε με κάτι, όπως ζωγραφική, κολάζ, παιχνίδια, κ.ά.
• Τις τελευταίες μέρες φροντίστε για την αλλαγή του ωραρίου του βραδινού ύπνου, γιατί διαφορετικά θα αντιμετωπίσετε προβλήματα με το πρωινό ξύπνημα: Το παιδί θα θέλει να κοιμάται λίγο παραπάνω, εσείς θα αγχώνεστε ότι θα χάσει το σχολικό, εκείνο θα προσποιείται ότι είναι άρρωστο και θα επικρατεί χάος. Για να αποφύγετε, λοιπόν, τέτοιες δύσκολες καταστάσεις, καλό είναι να αλλάξετε το ωράριο του παιδιού αρκετές ημέρες πριν. Να ξέρετε, ότι τα παιδιά 3 - 5 ετών χρειάζονται περίπου 12 - 14 ώρες ύπνου, οπότε φροντίστε να πηγαίνει στο κρεβάτι του νωρίς για να μάθει να ξυπνάει στην ώρα του.
• Πριν το νέο ξεκίνημα στο σχολείο προσπαθήστε να γνωριστείτε με κάποια παιδιά που πρόκειται να πάνε στο ίδιο σχολείο με το παιδί σας και οργανώστε μια γιορτή γνωριμίας για εκείνα, αλλά και τους γονείς τους. Έτσι το παιδί σας θα γίνει δημοφιλές, θα ενισχυθεί η αυτοπεποίθησή του και την πρώτη μέρα που θα πάει στο σχολείο θα συναντήσει μερικά γνώριμα πρόσωπα.
• Ξεναγείστε το στο νέο του περιβάλλον. Επισκεφθείτε το σχολείο του και αφήστε το παιδί να εξοικειωθεί με τον χώρο, ώστε να πάρει μια πρώτη ιδέα. Κάντε μαζί μια βόλτα στο προαύλιο, ρίξτε μια ματιά στις τάξεις και πείτε μια καλημέρα στο γραφείο των δασκάλων.
• Πείτε στο παιδί τις δικές σας εμπειρίες από το σχολείο. Επιλέξτε τις πιο αστείες και ευχάριστες, μην διστάσετε όμως να του πείτε πως και εσείς την πρώτη ημέρα είχατε αγωνία και φόβο για το νέο, άγνωστο περιβάλλον. Εξηγείστε του, ότι αυτά τα συναισθήματα είναι φυσιολογικά, αλλά τονίστε του ότι πολύ γρήγορα τα ξεχάσατε, κάνατε καινούριους φίλους και νιώσατε άνετα με τη δασκάλα σας.
• Μιλήστε με ειλικρίνεια στο παιδί και δώστε του μια ρεαλιστική εικόνα της σχολικής καθημερινότητας. Εξηγείστε του πώς είναι τα θρανία μέσα στην τάξη, μιλήστε του για την πειθαρχία και το σεβασμό που πρέπει να έχει στη δασκάλα του, για το διάλειμμα και τα παιχνίδια που θα κάνει με τους συμμαθητές του.
• Τονίστε τα θετικά στοιχεία του σχολείου. Θα μάθει να διαβάζει μόνο του τις αγαπημένες του ιστορίες, θα κάνει καινούριους φίλους, θα αποκτήσει νέα ενδιαφέροντα και θα μάθει πολλά νέα πράγματα για τον κόσμο που το περιβάλλει.
• Διαβάστε μαζί βιβλία που προετοιμάζουν τα παιδιά για το σχολείο και δείτε τα ως αφορμή για να συζητήσετε τα αισθήματά του τώρα που ξεκινάει κάτι καινούριο και συναρπαστικό.
• Αγοράστε μαζί τα σχολικά. Αφήστε το να πάρει κάποιες πρωτοβουλίες για το χρώμα της σάκας του ή για τη διακόσμηση του γραφείου του.
• Τέλος, προσπαθήστε να μάθετε το πρόγραμμα του παιδιού από νωρίς. Είναι σημαντικό να μάθετε τη δομή του καθημερινού προγράμματός του. Αν το ίδιο δεν έχει ιδέα τι γίνεται στο σχολείο, η φαντασία και οι φόβοι του μπορεί να οργιάσουν.

Πρώτη ημέρα στο σχολείο

Η πρώτη φορά στο σχολείο είναι πολύ σημαντική και η λίστα με τις ανησυχίες σας είναι πιθανό να είναι μεγαλύτερη από αυτή του παιδιού σας. Θα συνεργαστεί καλά με τους συμμαθητές του, θα μοιραστεί κάποιο παιχνίδι, θα ακούει τη δασκάλα του, θα μπορέσει να σας αποχωριστεί; Ξεκινήστε νωρίς και μην αφήσετε το άγχος σας να φανεί. Δε χρειάζεται να μεταδώσετε τη νευρικότητά σας στο παιδί, άλλωστε δεν ξέρει πώς να τη διαχειριστεί.

• Για την πρώτη ημέρα στο σχολείο αφήστε το να διαλέξει μόνο του τα ρούχα που θα φορέσει, ώστε να αισθάνεται όμορφα και άνετα μέσα σ΄ αυτά.
• Αφήστε το να πάρει μαζί του κάτι οικείο. Κάποιο ενθύμιο από το σπίτι (π.χ. κάποιες φωτογραφίες) θα ηρεμήσει το παιδί σας όταν θα φύγετε.
• Μπείτε με αποφασιστικότητα στο προαύλιο του δημοτικού και βοηθήστε το να τακτοποιήσει τα πράγματά του. Δείξτε του που είναι η τάξη του, το γραφείο της δασκάλας και η τουαλέτα και δώστε του χρόνο να προσαρμοστεί.
• Όταν έρθει η ώρα να φύγετε, βεβαιωθείτε ότι η δασκάλα ή οι διοικητικοί υπάλληλοι του σχολείου έχουν τον αριθμό του τηλεφώνου σας σε περίπτωση που χρειαστεί να επικοινωνήσουν μαζί σας. Αποχαιρετήστε το παιδί και φύγετε αποφασιστικά εξηγώντας του ότι θα περάσετε να το πάρετε για να πάτε στο σπίτι μαζί.
• Μην προβάλλετε ψεύτικες δικαιολογίες για την απουσία σας. Αν ανησυχείτε για το παιδί, μην διστάσετε να τηλεφωνήσετε για πληροφορίες.
• Αν το παιδί δυσκολεύεται να σας αποχωριστεί, μην το ξεγελάτε προσπαθώντας να φύγετε από το προαύλιο τη στιγμή που εκείνο παρατηρεί κάτι άλλο. Καλύτερα να ζητήσετε τη βοήθεια της δασκάλας του.
• Μην μείνετε στο σχολείο. Αν κρυφοκοιτάζετε στην αίθουσα, για να δείτε αν σταμάτησε να κλαίει, τότε το ξέσπασμά του θα είναι αναπόφευκτο.
• Ακόμη και αν το παιδί κλαίει, εσείς αποφύγετε το λυπημένο ύφος, τα δάκρυα και τις υπερβολικές αγκαλιές.
• Δείξτε κατανόηση και μην ξεχνάτε ότι το παιδί προσπαθεί να ενταχθεί και να βρει τη θέση του σ΄ αυτή τη νέα μικρή κοινωνία. Οι όποιες αλλαγές της συμπεριφοράς του σας ξενίσουν, είναι πολύ πιθανό να είναι παροδικές.
• Μην το παρακάνετε, όταν επιστρέψετε να το πάρετε. Κάντε ό,τι κάνει και εκείνο. Μπορεί να τρέξει στην αγκαλιά σας χαρούμενο, αλλά μπορεί και να αναστατωθεί που το παίρνετε, ενώ περνούσε όμορφα. Υποδεχτείτε το ήρεμα, χωρίς να δείχνετε ανησυχία ή επιφύλαξη για το πώς πέρασε, αλλά με βεβαιότητα ότι όλα πήγαν καλά.
• Η πρώτη ημέρα πρέπει να είναι γιορτινή. Μαγειρέψτε του το αγαπημένο του φαγητό και οργανώστε μια μικρή οικογενειακή γιορτή στο σπίτι.
• Μην ξεχνάτε, ότι είναι σημαντικό να δείξετε στο παιδί ότι αντιλαμβάνεστε τη δυσκολία αυτού του σταδίου, από το οποίο πρέπει απαραιτήτως να περάσει. Το μυστικό της επιτυχίας στην όλη διαδικασία κρύβεται στον έξυπνο συνδυασμό διπλωματίας, ειλικρίνειας και επιμονής. Διαβεβαιώστε το ότι εμπιστεύεστε τις ικανότητες και τις δυνατότητές του, και ενθαρρύνετέ το αν στο μέλλον παραπονεθεί ότι δεν τα καταφέρνει όπως τα άλλα παιδιά.

Ευτυχισμένα “πρωτάκια”!

Τα παιδιά που δυσκολεύονται να αποχωριστούν τη μαμά τους και να λειτουργήσουν στο νέο περιβάλλον θα αντιμετωπίσουν δυσκολίες στο να συνηθίσουν τους νέους κανόνες της ομάδας και να κάνουν φίλους τους συμμαθητές τους. Αν το παιδί σας σ΄ αυτή τη μεγάλη αλλαγή της ζωής του είναι πολύ αγχωμένο, φροντίστε να είναι όσο πιο ήρεμο γίνεται.

• Τις πρώτες ημέρες εξασφαλίστε μια πολύ συγκεκριμένη ρουτίνα. Δώστε έμφαση στα σταθερά σημεία της καθημερινότητάς του και πείτε, π.χ . “Όταν θα έρθω να σε πάρω, θα πάμε να ψωνίσουμε κάτι από το φούρνο και μετά θα πάμε στο σπίτι, για να φας τα αγαπημένα σου μπιφτέκια. Το απόγευμα θα έρθει στο σπίτι η Μαρία με τον φίλο σου το Νίκο και θα παίξετε μαζί”. Αν του περιγράφετε καθημερινά τις δραστηριότητες που ακολουθούν μετά το σχολείο, το παιδί θα πάψει σιγά, σιγά να νιώθει αγχωμένο.
• Μην ξεχνάτε, ότι η κατανόησή σας πρέπει να συνδυάζεται με την αποφασιστικότητά σας. Η υπομονή και η σταθερότητα είναι οι λέξεις κλειδιά, για να μπορέσετε να μεταφέρετε στο παιδί την αίσθηση ότι θα τα καταφέρει.
• Μην μιλάτε σε τρίτους για τις δυσκολίες που τυχόν αντιμετωπίζει το παιδί σας, όταν εκείνο είναι παρόν. Επίσης, μη σχολιάζετε μπροστά του τη συμπεριφορά της δασκάλας του.
• Ο ρόλος της δασκάλας (ή του δάσκαλου) είναι πολύ σημαντικός σ’ αυτή την περίοδο προσαρμογής του παιδιού. Ρωτήστε τη τι κάνει το παιδί σας, όταν δεν είσαστε μπροστά και πώς συμπεριφέρεται στο σχολείο και τους συμμαθητές του. Ενημερώστε την για τις προτιμήσεις, αλλά και τις ιδιαιτερότητες του παιδιού και συμβουλευτείτε την σε κάθε σημαντική αλλαγή της οικογενειακής σας κατάστασης. Μια σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ σας θα σας επιτρέψει να συνεργαστείτε καλύτερα προς όφελος του παιδιού σας.
• Κρατήστε τα μάτια και τα αφτιά σας ανοιχτά στα μηνύματα που σας στέλνει: Αν τα πρωινά προφασίζεται αδιαθεσίες και σωματικούς πόνους, προκειμένου να αποφύγει το σχολείο, ίσως αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα (π.χ. στις σχέσεις του με τα άλλα παιδιά) και διστάζει να το ομολογήσει.
• Μην ρωτάτε συνεχώς το παιδί σας με ποιον έπαιξε και αν έκανε φίλους. Ειδικά στην αρχή, τα παιδιά δεν νιώθουν την ανάγκη να κάνουν φίλους.
• Προσπαθήστε να αντιμετωπίσετε τις αντιδράσεις του με υπομονή. Αν, για παράδειγμα, δεν θέλει να σηκωθεί το πρωί, χρησιμοποιείστε το επιχείρημα ότι το ίδιο αισθάνεστε και εσείς, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα εγκαταλείψετε τις υποχρεώσεις σας.
• Επειδή το παιδί σας δεν θα πειστεί εύκολα ότι η εκμάθηση του αλφαβήτου είναι πιο ενδιαφέρουσα από τα παιχνίδια με τους φίλους του, οργανώστε μαζί του ένα χρονοδιάγραμμα που θα τα χωράει όλα και θα περιλαμβάνει όλες τις (αδιαπραγμάτευτες) ώρες για φαγητό, ύπνο, διάβασμα, παιχνίδια, συναντήσεις με φίλους και βόλτες στην παιδική χαρά.
• Φροντίστε το παιδί να απολαμβάνει καθημερινά ένα δυναμωτικό πρωινό, που θα του προσφέρει την απαραίτητη ενέργεια και δύναμη. Το κολατσιό είναι επίσης απαραίτητο, γιατί τα παιδιά πεινάνε πριν το μεσημεριανό. Καλό είναι να του ετοιμάζετε κάτι από το σπίτι. Ένα φρούτο ή ένα σπιτικό σάντουιτς χωρίς ντρέσινγκ είναι ό,τι καλύτερο.
• Αν το παιδί σας κολλήσει κάποια από τις παιδικές ασθένειες, επισκεφθείτε το γιατρό σας, ο οποίος θα σας δώσει την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή. Καλό θα ήταν να περιμένετε μέχρι το παιδί σας να αναρρώσει πλήρως πριν ξαναπάει σχολείο, ώστε να μειώσετε τις πιθανότητες να μεταδώσει την ασθένεια σε άλλα παιδιά.

Μαρία Ευαγγελίου
www.yeskid.gr