Αντιμετωπίζουμε τη γκρίνια εποικοδομητικά!

Η γκρίνια δείχνει ότι το παιδί πρέπει να εκφράσει τη συναισθηματική ένταση που νιώθει πριν να επανακτήσει την αίσθηση ότι είμαστε με το μέρος του. Το γέλιο, το κλάμα και ο θυμός είναι οι πιο συνηθισμένοι τρόποι με τους οποίους τα παιδιά εκτονώνουν τα αρνητικά συναισθήματα.

Το γέλιο (χωρίς να το προκαλέσουμε εμείς με γαργάλισμα), το κλάμα (χωρίς να εκνευριστούμε ή να τιμωρήσουμε) και ο θυμός (χωρίς να πιέζουμε το παιδί να το ξεπεράσει γρήγορα) θα θεραπεύσει την αίσθηση ανικανότητα ή μοναξιάς που προκαλεί τη γκρίνια.

Όταν το παιδί ανακτήσει τη σύνδεση μαζί μας, μπορεί να επικοινωνήσει και να μας πει αυτό που θέλει χωρίς την προσπάθεια να το λυπηθούμε. Άρα η ενέργειά μας πρέπει να καταναλώνεται στην προσπάθεια να ξαναφτιάξουμε το δεσμό με το παιδί.

Προσπαθήστε να εκπληρώσετε την επιθυμία μία μόνο φορά

Το γκρινιάρικο παιδί χρειάζεται όντως την προσοχή μας για μια στιγμή.

Στην αρχή, δεν μπορούμε να ξέρουμε τι θα γίνει αν του δώσουμε αυτό που ζητά. Η απαίτησή του μπορεί να είναι λογική - ένα ποτήρι νερό, βοήθεια με τα παπούτσια, άλλη μια παρτίδα "φιδάκι". Αν αυτό που ζητά μας ακούγεται λογικό και μπορεί να γίνει, μπορούμε να το κάνουμε μια φορά. Αλλά, αν εξακολουθεί να γκρινιάζει, τότε μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι κάτι άλλο συμβαίνει.

Αν δεν ικανοποιηθεί, προσφέρουμε ζεστασιά και ξεκάθαρα όρια

Ο κρύος και αυστηρός τόνος που συχνά χρησιμοποιούμε για να πούμε όχι, κάνει το παιδί να νιώθει πιο μόνο και απομακρυσμένο από εμάς. Κάνει τις κρίσεις γκρίνιας πιο συχνές και πιο έντονες.

Αν μπορούμε να πούμε, "όχι άλλα μπισκότα. Ίσως αύριο" με χαμόγελο και ένα φιλί στο μάγουλο, το παιδί λαμβάνει, αντί για μπισκότο, επαφή μαζί μας. Αν συνεχιστεί η γκρίνια, κουνάμε αρνητικά το κεφάλι μας και δίνουμε άλλο ένα φιλί. Αν το παιδί επιμένει, προτείνουμε μια αγκαλιά (αν το παιδί είναι μικρό, μπορείτε να το σηκώσετε). Η στοργή που προσφέρουμε θα οδηγήσει το παιδί στο γέλιο, στο κλάμα ή στον θυμό.

Και τα τρία, όσο παράξενο κι αν φαίνεται, είναι αυτό ακριβώς που χρειάζεται το παιδί, καθώς διαλύουν τα αρνητικά συναισθήματα, αρκεί να ακούμε και να νοιαζόμαστε. Μετά από το κλάμα (συνεχίζουμε ήρεμα και γλυκά να λέμε "όχι άλλο μπισκότο"), το θυμό ("θέλεις πολύ ένα μπισκότο, το ξέρω") ή το γέλιο ("θα σου δώσω ένα μεγάλο μπισκοτοφιλί!") θα νιώσει ξανά ότι το αγαπάμε.

Αν δεν μπορούμε να το κάνουμε παιχνίδι, τουλάχιστον ας δείξουμε λίγο προσοχή

Δεν είναι εύκολο να έχουμε παιχνιδιάρικη διάθεση όταν το παιδί γκρινιάζει. Όταν λοιπόν δεν μπορούμε να βρούμε τρόπο να είναι απαντήσουμε με χιούμορ ή μέσα από το παιχνίδι, μπορούμε να έρθουμε κοντά και στο επίπεδο του παιδιού και να αρνηθούμε με αποφασιστικότητα ("όχι, θα πρέπει να περιμένεις", "δεν μπορώ να σε αφήσω να το κάνεις αυτό", "τώρα το παίζει η αδερφή σου. Θα το πάρεις όταν έρθει η σειρά σου").

Όταν είμαστε ξεκάθαροι με τα όρια, έχουμε οπτική επαφή και προσφέρουμε ένα άγγιγμα (το χέρι μας στον ώμο ή το γόνατο), βοηθάμε το παιδί να εκφράσει τα αρνητικά του συναισθήματα. Τα παιδιά ξέρουν πώς να εκτονώσουν την ένταση που νιώθουν. Αυτό που θέλουν είναι να ξέρουν ότι εμείς δίνουμε σημασία και ότι θα είμαστε εκεί μέχρι να το ξεπεράσουν.

Επιτρέπουμε το κλάμα, το γέλιο ή το θυμό για όσο αντέχουμε ή για όσο χρόνο έχουμε

Τα παιδιά γκρινιάζουν όταν έχουν πολλά ανέκφραστα συναισθήματα. Όταν τα εκτονώνουν, χρειάζονται χρόνο. Τις περισσότερες φορές όμως δεν έχουμε αυτό τον χρόνο, αλλά ούτε και την υπομονή. Αν η διάθεση του παιδιού δεν βελτιωθεί, όταν το πιέσουμε να σταματήσει, σημαίνει ότι δεν έβγαλε όλη την ένταση και θα προσπαθήσει να βρει τρόπο να κλάψει ξανά. Δίνουμε ξανά την προσοχή μας, όταν μπορέσουμε και αφήνουμε το παιδί να εκφράσει όλα τα αρνητικά του συναισθήματα, έστω και σε διαφορετικές στιγμές.

Το δύσκολο με την αντιμετώπιση της γκρίνιας είναι ότι θυμώνουμε, κουραζόμαστε, νιώθουμε αδύναμοι και χειραγωγημένοι. Όταν νιώθουμε έτσι, δεν σκεφτόμαστε λογικά. Απομακρύνουμε το παιδί, το τιμωρούμε και μεγαλώνουμε το χάσμα ανάμεσα σε αυτό κι εμάς. Γι' αυτό χρειάζεται προετοιμασία, υπομονή και λογική σκέψη, ώστε να πλησιάσουμε ένα γκρινιάρικο παιδί αντί να το απομακρύνουμε. Χρειάζεται συνειδητή προσπάθεια να αφήσουμε ένα παιδί που γκρινιάζει να κλάψει ή να θυμώσει και να εκφράσει ό,τι αρνητικό αισθάνεται. Είναι φυσικό και ανθρώπινο να μη τον καταφέρνουμε πάντα, αλλά αξίζει να το προσπαθούμε.

Γιατί τα παιδιά γκρινιάζουν;

Αν θέλαμε να κάνουμε μια λίστα με τα πράγματα που εκνευρίζουν τους γονείς περισσότερο, η γκρίνια σίγουρα θα ήταν από τα πρώτα. Είναι μια συμπεριφορά που αργά ή γρήγορα όλα τα παιδιά εμφανίζουν και πολύ συχνά δεν ξέρουν πώς να τη σταματήσουν. Όταν οι γονείς ζητήσουν τελικά βοήθεια, είναι συνήθως εξουθενωμένοι και αποθαρρημένοι.

Όταν ένα παιδί γκρινιάζει, η εκπλήρωση των επιθυμιών του δεν θα αλλάξει την συναισθηματική τους κατάσταση για πολύ. Κερδίζουμε μόνο λίγη ώρα ηρεμίας, αλλά η γενική διάθεση του παιδιού βουλιάζει και πάλι στο επίπεδο του "είμαι δυστυχισμένος" σχετικά γρήγορα.

Η τιμωρία ή η απομάκρυνση του παιδιού στο δωμάτιό του, επειδή γκρινιάζει, επίσης δεν θα βελτιώσει την κατάσταση. Μπορεί μετά να είναι πιο ήρεμο, αλλά η διάθεσή του δεν θα έχει αλλάξει. Πολύ πιθανό να βρει τρόπους να προκαλέσει ξανά αναστάτωση ή να κλειστεί στον εαυτό του και να μην επικοινωνεί. Αυτή η επίμονη δυστυχία είναι σκληρή για του γονείς. Όταν χρειάζονται χρόνο και ενέργεια για να προσπαθήσουν να λύσουν ένα πρόβλημα, αισθάνονται προσβεβλημένοι ή αποτυχημένοι όταν το πρόβλημα επιστρέφει.

Τα παιδιά που γκρινιάζουν προσπαθούν να επικοινωνήσουν σημαντικές πληροφορίες
Ας κοιτάξουμε τη γκρίνια λίγο διαφορετικά, ξεκινώντας με την παρατήρηση ότι όπως όλες οι συμπεριφορές των παιδιών, έτσι και η γκρίνια είναι μορφή επικοινωνίας. Οι γονείς εύχονται το μήνυμα να ήταν ξεκάθαρο και δινόταν με διαφορετικό τρόπο. Η γκρίνια όμως είναι ο τρόπος του παιδιού να πει ότι νιώθει μόνο και αδύναμο.

Συνήθως, η γκρίνια συμβαίνει αμέσως μόλις το παιδί αισθανθεί ότι ο δεσμός με τον γονιό έχει διακοπεί. Τα καθημερινά πράγματα που πρέπει να κάνουν οι γονείς, όπως να ταΐσουν το μωρό, να μαγειρέψουν ή να μιλήσουν στο τηλέφωνο, μειώνουν την αίσθηση του παιδιού ότι ο γονιός νοιάζεται. Για τα μικρά παιδιά σε ένα τεράστιο κόσμο αυτό το αίσθημα αποσύνδεσης επιβαρύνει την ψυχολογία τους. Έτσι προσπαθούν να ζητήσουν βοήθεια: "θέλωωωωωω μπισκότοοοοοοοοοοοο!" Το μήνυμα συνοδεύεται με την αντίστοιχη έκφραση δυστυχίας στο πρόσωπο και ένα σώμα που γίνεται βαρύ.

Από τη στιγμή που το παιδί θα νιώσει την αποσύνδεση από τους γονείς, οποιαδήποτε δραστηριότητα, ακόμα και η πιο μικρή, φέρνει στην επιφάνια τεράστια συναισθήματα αδυναμίας και την αίσθηση ότι το παιδί είναι μόνο και αβοήθητο. Το ντύσιμο, όταν θέλουν να μείνουν με τις πιτζάμες, το πλύσιμο των δοντιών, όταν θέλουν να παίξουν με τη γάτα, ο αποχαιρετισμός για να πάνε στο σχολείο μπορεί να φέρουν γκρίνια.

Τα γκρινιάρικα παιδιά έχουν πραγματικές ανάγκες

Ένα γκρινιάρικο παιδί μάλλον δεν θα ικανοποιηθεί από την προσπάθεια του γονιού να το βοηθήσει, αλλά έχει μια πραγματική ανάγκη. Χρειάζεται τη μαμά του ή τον μπαμπά του. Όχι μόνο αυτό που μπορούν να κάνουν εκείνοι, αλλά και την αίσθηση του δεσμού που παρέχουν. Μόνο αυτός ο δεσμός μπορεί να φτιάξει τη διάθεσή του.

Τα παιδιά είναι φτιαγμένα να αισθάνονται κοντά με τους ανθρώπους που ζουν μαζί - τους γονείς, τους παππούδες και τις γιαγιάδες, τους φίλους. Όταν νιώθουν αυτόν τον δεσμό και αισθάνονται ότι τα εκτιμούν, συμπεριφέρονται με αυτοπεποίθηση. Όταν όμως νομίζουν ότι αυτό το έχουν χάσει, η συμπεριφορά τους αλλάζει αμέσως.

Τα συναισθήματα που προκαλούν γκρίνια δεν είναι απαραίτητα βασισμένα στην πραγματικότητα

Η δουλειά των γονιών, οι υποχρεώσεις τους, οι πολλές ώρες που λείπουν από το σπίτι, ο συναγωνισμός με τα άλλα αδέρφια, όλα συνεργούν στο να νιώθει το παιδί αποκομμένο και να νιώθει ότι κάτι δεν πάει καλά ανάμεσα σε κείνο και τους γονείς τους. Πολλές φορές, ακόμα και όταν οι γονείς είναι διαθέσιμοι, προσφέρουν όλη την προσοχή και την αγάπη τους, το παιδί νιώθει αποκομμένο. Δεν μπορεί να αισθανθεί την αγάπη και τη φροντίδα, γιατί έχει κατακλυστεί από το συναίσθημα της μοναξιάς. Συχνά, τα ανθρώπινα συναισθήματα ζωγραφίζουν μια συναισθηματικά φορτισμένη εικόνα που είναι πολύ μακριά από την πραγματικότητα.

Για παράδειγμα, η γκρίνια μπορεί να συμβεί στο τέλος ενός παιχνιδιού με το παιδί, όπου ο γονιός έχει κάνει αυτό που του ζήτησε και ήθελε το παιδί. Ενώ όλα έχουν κυλήσει καλά και το παιδί θα έπρεπε να είναι ευχαριστημένο, ξαφνικά δυσανασχετεί και φωνάζει: "δεν κάνεις ποτέ αυτό που θέλω εγώ!" Αυτό είναι αρκετό για να απαντήσει ο γονιός: "αφού συμπεριφέρεσαι έτσι, δεν θα σε ξαναπάω ποτέ στο πάρκο".

Αυτό συμβαίνει γιατί, βλέποντας ότι πλησιάζει το τέλος μια ωραίας στιγμής με τη μαμά, τα συναισθήματα της μοναξιάς και της ανικανότητας που προϋπήρχαν, βγαίνουν στην επιφάνεια.

Το παιδί δεν προσπαθεί να χειραγωγήσει τους γονείς

Όταν το παιδί γκρινιάζει, δεν προσπαθεί να βασανίσει τους γονείς του. Στην πραγματικότητα, δεν θέλει οι γονείς του να του κάνουν το χατίρι και να του ικανοποιήσουν τις παράλογες απαιτήσεις του. Προσπαθεί να πει ότι χρειάζεται τη βοήθειά τους.

Έχει επιλέξει να θέλει κάτι παράλογο, ώστε οι γονείς να πουν "΄όχι". Έτσι, μετά μπορεί να εκφράσει αρνητικά συναισθήματα. Όταν κλαίει, προσπαθεί να αποβάλλει αυτά τα συναισθήματα. Αν ακούσουμε, τελικά θα προσέξει την παρουσία μας και την αγάπη μας και θα νιώσει καλύτερα για τον εαυτό του και τον κόσμο του. Θα σταματήσει να κλαίει γι' αυτό που είχε ζητήσει αρχικά γιατί θα έχει εμάς.

Προσπαθήστε να σκεφτείτε ότι το παιδί μπορεί να ζητά επίμονα μπισκότα, αλλά στην πραγματικότητα εννοεί "σε παρακαλώ πες όχι. Χρειάζομαι να κλάψω στην αγκαλιά σου".

Φανή Λούγκλου
trelamenoigoneisanisixapaidia.blogspot.gr