Βοηθήστε το να χτίσει χαρακτήρα από νωρίς

Το κοιτάς στα μάτια, του χαμογελάς, το παίρνεις αγκαλίτσα, του λες λόγια τρυφερά, επειδή τόσο πολύ το αγαπάς! Αυτό που ίσως δεν υποψιάζεσαι είναι πόσο σημαντικό ρόλο μπορεί να παίζουν όλα αυτά στο μελλοντικό χαρακτήρα, που θα διαμορφώσει το μικρούλι σου!

Ο χαρακτήρας καθορίζεται από τα γονίδια, τον τρόπο της ανατροφής του ατόμου, αλλά και τις επιρροές του περιβάλλοντος, καθώς και τα βιώματά του. Γι’ αυτό από τους πρώτους μήνες ζωής υπάρχουν πράγματα που μπορεί να επηρεάσουν τον χαρακτήρα του μωρού σας, όπως:

Η βλεμματική επαφή
Το πιθανότερο είναι ότι δεν μπορείτε να πάρετε τα μάτια σας από πάνω του και πολύ καλά κάνετε! Είναι μάλιστα ιδιαίτερα σημαντικό να κοιτάτε το μωρό σας στα μάτια, καθώς με τη βλεμματική επαφή ανοίγει η δίοδος της επικοινωνίας μεταξύ σας! Το ίδιο εξάλλου επιζητά την επαφή με τα μάτια. Παρατηρώντας το πρόσωπό σας μαθαίνει να διαβάζει τις αντιδράσεις σας και ταυτόχρονα αντιλαμβάνεται τον τρόπο που εσείς το βλέπετε, πράγμα που επηρεάζει την εικόνα που θα αποκτήσει το ίδιο για τον εαυτό του και τη μελλοντική του αυτοεκτίμηση. 

Γι’ αυτό:

Σκύψτε πάνω από την κούνια και κοιτάξτε το μωρό σας όταν ξυπνά. Κρατήστε το αντικριστά, ώστε να βλέπει το πρόσωπό σας. Φροντίστε να το κοιτάτε στα μάτια όταν το ταΐζετε. Καθώς μεγαλώνει, δώστε του την αμέριστη προσοχή σας, όταν θα σας πει τις πρώτες λεξούλες, αλλά και αργότερα όταν θα έχει να σας πει πολλά περισσότερα!

Πρόγραμμα σταθερό, αλλά και ευέλικτο

Σύμφωνα με τους ειδικούς, τόσο τα μωρά όσα και τα μικρά, αλλά και τα μεγαλύτερα παιδιά έχουν ανάγκη από ένα σταθερό πρόγραμμα στην καθημερινότητά τους, πράγμα που τα βοηθάει να νιώθουν ασφάλεια, να είναι καλύτερα οριοθετημένα και περισσότερο πειθαρχημένα. Κάθε πρόγραμμα, ωστόσο, πρέπει ν’ αφήνει στο παιδί κάποια περιθώρια ελευθερίας και ανατροπών. Παιδιά, που μεγαλώνουν με πολύ αυστηρό πρόγραμμα, προσαρμόζονται πιο δύσκολα στις αλλαγές. Από την άλλη, είναι σημαντικό σε περιόδους δραστικών αλλαγών, π.χ. διαζύγιο των γονιών, να υπάρχει σταθερό πρόγραμμα, ώστε να νιώθει το παιδί ότι δεν έχει καταρρεύσει το βασικό πλαίσιο ασφάλειας.

Γι’ αυτό:

Δομήστε σιγά, σιγά και χωρίς άγχος ένα πρόγραμμα με βάση τα γεύματα και την ώρα ύπνου. Καθώς μεγαλώνει το παιδί, αναπροσαρμόστε το πρόγραμμα με βάση τις νέες του ανάγκες. Φροντίστε ταυτόχρονα να υπάρχουν ευχάριστες αλλαγές παραστάσεων στην καθημερινότητά του, όπως επισκέψεις σε φίλους, διακοπές σε διαφορετικά μέρη, κ.λπ.

Η αγκαλίτσα 

Το πρώτο πράγμα που μας υπαγορεύει το ένστικτό μας να κάνουμε, όταν ακούμε το μωρό μας να κλαίει, είναι να το πάρουμε αγκαλιά. Και αυτό ακριβώς είναι ό,τι καλύτερο! Όταν ένα μωρό κλαίει και βλέπει ότι αμέσως το παίρνουν αγκαλιά, καταλαβαίνει ότι κάποιοι δείχνουν κατανόηση στις ανάγκες του. Έτσι, μαθαίνει να εμπιστεύεται τους άλλους, πράγμα σημαντικό για τις σχέσεις που θα συνάψει αργότερα. Έρευνες έχουν δείξει ότι μωρά που οι μητέρες τους τα παίρνουν αμέσως αγκαλιά, όταν κλαίνε, γκρινιάζουν λιγότερο και γενικά εξελίσσονται σε λιγότερο γκρινιάρικα παιδιά, ενώ συχνά είναι πιο ήρεμα.

Γι’ αυτό:

Πηγαίνετε κοντά στο μωρό σας όταν κλαίει! Φυσικά, η αγκαλιά δεν πρέπει να είναι ο μόνος τρόπος απασχόλησης του παιδιού, δηλαδή να τη χρησιμοποιείτε αντί να παίξετε μαζί του ή να του μιλήσετε ή χωρίς να εξετάζετε τις υπόλοιπες εναλλακτικές που καλύπτουν τις ανάγκες του. 

Το χαμόγελό σας

Στους 2 ½ μήνες περίπου κάνει την εμφάνισή του το πρώτο χαμόγελο του βρέφους, στη θέα της μητέρας του αρχικά! Είναι αυτό που οι ειδικοί ονομάζουν κοινωνικό χαμόγελο. Μια στιγμή μαγική για κάθε γονιό που την περιμένει εναγωνίως! Σταδιακά, κάθε φορά που οι γονείς χαμογελούν στο μωρό τους, εκείνο χαίρεται, βγάζει φωνούλες έκπληξης και δείχνει πραγματικά ευτυχισμένο! Είναι μάλιστα σημαντικό να χαμογελούν συχνά σε ένα παιδί κατά τη βρεφική ηλικία -ιδιαίτερα η μητέρα- καθώς η περιοχή του εγκεφάλου που αφορά την κοινωνικότητα αναπτύσσεται σχεδόν ολοκληρωτικά κατά τον πρώτο χρόνο ζωής του παιδιού. Όταν χαμογελάτε στο μωρό σας κι εκείνο επιστρέφει το χαμόγελο, αναπτύσσεται μεταξύ σας ένας πρωταρχικός κώδικας επικοινωνίας και μπαίνουν οι βάσεις για την ανάπτυξη των πρώτων κοινωνικών δεξιοτήτων. Από την άλλη, όσο πιο πολλές θετικές εμπειρίες έχει ένα παιδί, ιδιαίτερα όταν είναι μωρό, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να εξελιχθεί σ’ ένα εύθυμο και αισιόδοξο χαρακτήρα!

Γι’ αυτό:

Ανταποκριθείτε με χαμόγελο στο χαμόγελο που σας χαρίζει το μωρό σας κάθε φορά που σας βλέπει! Χαμογελάτε συχνά, βάζοντας περισσότερη χαρά και αισιοδοξία στη ζωή σας! Εξάλλου, συνήθως από χαμογελαστούς γονείς προκύπτουν χαμογελαστά παιδιά!

Το άγχος σας

Το άγχος των γονιών μεταφέρεται και στα παιδιά. Όσο μεγαλύτερο είναι το στρες για διάφορους λόγους των γονιών κατά τα πρώτα τέσσερα χρόνια ζωής ενός παιδιού, τόσο πιο πιθανό είναι να αποκτήσει και το ίδιο άγχος. Το άγχος πάντως της μητέρας φαίνεται να παίζει μεγαλύτερο ρόλο από το άγχος του πατέρα τόσο στα αγόρια όσο και στα κορίτσια, ενώ το άγχος του πατέρα επηρεάζει κυρίως τα κορίτσια. Επίσης, η αγχώδης μητέρα επηρεάζει το παιδί από τη γέννηση, και κυρίως όταν είναι νήπιο, μεταβιβάζοντας σ’ αυτό το άγχος της, ενώ ο αγχώδης πατέρας φαίνεται πως επηρεάζει το παιδί περισσότερο μετά την ηλικία των τριών ή τεσσάρων.

Γι’ αυτό:

Προσπαθήστε να μην αγχώνεστε για ασήμαντες αφορμές. Όταν νιώθετε ότι το άγχος σας κορυφώνεται, ζητήστε βοήθεια για τη φροντίδα του παιδιού από κάποιον πιο ψύχραιμο. Ζητήστε τη βοήθεια του ειδικού, αν νιώθετε ότι αγχώνεστε πολύ και με το παραμικρό.

Το αρμονικό οικογενειακό περιβάλλον

Νομίζουμε ότι τα μωρά δεν καταλαβαίνουν πολλά… Κι όμως, τα μικρά αυτά πλασματάκια φαίνεται να απορροφούν σαν σφουγγάρι όλα όσα διαχέονται στην ατμόσφαιρα ή βλέπουν ή ακούνε (αρνητικά και θετικά) στο περιβάλλον που μεγαλώνουν. Είναι μάλιστα ευαίσθητα σε σημάδια λύπης, θλίψης ή εκνευρισμού που πιθανόν εκδηλώνουν οι γονείς. Οι εντάσεις μέσα στο σπίτι και τα συζυγικά προβλήματα μπορεί να τα επηρεάσουν, με αποτέλεσμα τα ίδια να επιδείξουν προβλήματα συμπεριφοράς, όταν μεγαλώσουν, -δηλαδή στη νηπιακή ή σχολική ηλικία- όπως επιθετικότητα, προκλητική συμπεριφορά, δυσκολία αποδοχής ορίων κ.ά.

Γι’ αυτό:

Αποφεύγετε την έκθεση του μωρού σε οικογενειακές εντάσεις. Παρόλο που κάτι τέτοιο δεν είναι πάντα εύκολο, αξίζει τον κόπο να προσπαθείτε να λύνετε χωρίς φωνές και καβγάδες τα όποια προβλήματα. 

Με τη συνεργασία της Αλεξάνδρας Καππάτου, Ψυχολόγου - Παιδοψυχολόγου, Συγγραφέα.
www.paidimag.gr