Σύγχρονη ανατροφή εναντίον παραδοσιακής; Τι λέει η έρευνα;

Ο τρόπος που μεγάλωναν οι γιαγιάδες μας τα παιδιά τους έχει σίγουρα διαφορές με τον τρόπο που μεγαλώνουν οι σύγχρονες μητέρες τα δικά τους, γεγονός που όπως φαίνεται έχει κάποια καλά, αλλά και κάποια αρνητικά στοιχεία. Μια νέα έρευνα έρχεται να μας επιστήσει την προσοχή στις παγίδες όσον αφορά στον τρόπο που ανατρέφονται τα παιδιά σήμερα. Ας δούμε ποιες είναι αυτές και πώς μπορούμε να τις αποφύγουμε.

Μοντέρνες πρακτικές. Εμπόδιο στη νοητική τους ανάπτυξη;

Έρευνα που έγινε από το Πανεπιστήμιο NotreDame στην Αμερική έδειξε πώς κάποιες κοινωνικές πρακτικές και πολιτιστικές πεποιθήσεις της σύγχρονης ζωής μπορεί να υπονομεύουν τη νοητική και τη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών.

Μερικές από αυτές τις πρακτικές και πεποιθήσεις που φαίνεται πώς κερδίζουν συνεχώς έδαφος στην ανατροφή των παιδιών σε σχέση με 50 χρόνια πριν είναι η αποφυγή του θηλασμού χωρίς να συντρέχει σοβαρός λόγος (π.χ. η μητέρα έχει γάλα αλλά αποφεύγει τον θηλασμό για αισθητικούς λόγους), η απομόνωση των παιδιών στα δωμάτιά τους, η άποψη πώς η άμεση ανταπόκριση στο κλάμα τους θα τα "κακομάθει", κ.λπ.

Η συγκεκριμένη έρευνα συνδέει τις παραδοσιακές πρακτικές (θηλασμό, αγκαλιά αντί για ρηλάξ και καρότσι, κ.λπ.) με μεγάλα οφέλη στη σωματική και ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού που το ακολουθούν και στην ενήλικη ζωή του. Αντίθετα, οι πιο σύγχρονες πρακτικές τίθενται υπό αμφισβήτηση.

Π.χ. η άμεση ανταπόκριση στο κλάμα ενός παιδιού φάνηκε πώς επηρεάζει τη γνωστική του ανάπτυξη. Επιπλέον, το βοηθάει να ελέγχει καλύτερα το στρες, να διαχειρίζεται καλύτερα τις παρορμήσεις του και να αναπτύσσει ενσυναίσθηση (δηλαδή την ικανότητα να κατανοεί τις ανάγκες των άλλων και να συμπάσχει). Επίσης, η δυνατότητα να παίζει ελεύθερα κοντά στη φύση και όχι κλεισμένο σε ένα δωμάτιο το βοηθά να αναπτύσσει τις κοινωνικές του δεξιότητες και να ελέγχει την επιθετικότητά του. Ενώ όταν δέχεται τη φροντίδα ανθρώπων (παππού, γιαγιά, κ.λπ.) και όχι μόνο των γονιών του προάγεται το IQ, η αυτοπεποίθησή του αλλά και η ενσυναίσθηση.

Σήμερα ωστόσο, τουλάχιστον στις ΗΠΑ όπου έγινε η έρευνα, τα περισσότερα παιδιά περνάνε μεγαλύτερο μέρος του χρόνου τους σε καρότσια, παιδικά καθίσματα, κ.λπ., παρά στην αγκαλιά των γονιών τους. Επιπλέον, μόνο 15% των μητέρων θηλάζουν για ένα χρόνο, ενώ από τη δεκαετία του 1970 και μετά το παιχνίδι εκτός σπιτιού έχει ελαττωθεί αισθητά.

Παράλληλα, τα ποσοστά άγχους, κατάθλιψης, επιθετικότητας και άλλων ανησυχητικών φαινομένων ακόμα και στα πολύ μικρά παιδιά φαίνεται πώς αυξάνεται, ενώ η ικανότητα ενσυναίσθησης μειώνεται.

Οι ειδικοί θεωρούν πώς υπάρχει σύνδεσμος μεταξύ των δύο αυτών σειρών από γεγονότα.

Αντιστρέψτε το κλίμα

Παρότι τα παραπάνω ευρήματα είναι αποθαρρυντικά, οι επικεφαλής της έρευνας μας προτρέπουν να μην χάνουμε την αισιοδοξία μας, καθώς τα παραπάνω δε χρειάζεται να είναι μονόδρομος. Αντίθετα, οι ευκαιρίες να αντιστρέψουμε τα πράγματα δεν χάνονται ποτέ. Ακόμα δηλαδή κι αν έχουμε κάνει ένα λάθος ξεκίνημα όσον αφορά στην ανατροφή των παιδιών μας, υπάρχει πάντα περιθώριο να το διορθώσουμε.

Κι αυτό γιατί το δεξί τμήμα του εγκεφάλου μας, το οποίο είναι σε ένα μεγάλο ποσοστό υπεύθυνο για την ψυχοσυναισθηματική μας "ρύθμιση", τη δημιουργικότητα και την ενσυναίσθηση έχει τη δυνατότητα να αναπτύσσεται καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής μας. 

Επομένως, οι γονείς μπορούν ανά πάσα στιγμή να αλλάξουν τον τρόπο που μεγαλώνουν τα παιδιά τους και να ξεκινήσουν, π.χ. μια δημιουργική δραστηριότητα μαζί τους, γεγονός που θα οδηγήσει σε μία αλλαγή μεγαλύτερη από αυτή που φαντάζονταν και για τα παιδιά, αλλά και για τους ίδιους.

Αλεξάνδρα Καππάτου, Ψυχολόγος - Παιδοψυχολόγος
akappatou.gr