Η σχέση πατέρα - κόρης

Ο χαρακτήρας του πατέρα και η σχέση με την κόρη του επηρεάζουν καθοριστικά τις ερωτικές επιλογές της τελευταίας, την ικανότητά της να αγαπά, να νιώθει εμπιστοσύνη και ασφάλεια στις σχέσεις της με το αντίθετο φύλο και να αναπτύξει μια υγιή σεξουαλικότητα και μια καλή εικόνα για τον εαυτό της. Σαφώς και η σχέση της μητέρας με την κόρη επηρεάζει πολλές πλευρές της προσωπικότητας και της συναισθηματικής ζωής της τελευταίας, αλλά η ώθηση που δίνει η παρουσία του πατέρα στην ταυτότητα της κόρης του και στην αυτοεκτίμησή της είναι ανεκτίμητη και αναντικατάστατη.

Η πρώτη σχέση ενός κοριτσιού με έναν άνδρα είναι αυτή με τον πατέρα της, και η επιρροή της σχέσης αυτής είναι τόσο σημαντική ώστε κάθε μελλοντική σχέση με το αντίθετο φύλο φιλτράρεται μέσα από την εμπειρία αυτή. Συνήθως, επαναλαμβάνουμε αυτό που "αναγνωρίζουμε" παρά επιλέγουμε με βάση "αυτά που θα θέλαμε". Ο ψυχισμός μας προτιμά οτιδήποτε του είναι "αναγνωρίσιμο", ακόμα και όταν αυτό είναι επιβαρυντικό ή αυτοκαταστροφικό. Έτσι, λοιπόν, μία γυναίκα μπορεί να έλκεται συχνά από άνδρες που συμπεριφέρονται όπως ο πατέρας της στη μητέρα της ή και την ίδια, ή από άνδρες που είναι το ακριβώς αντίθετό του. Τέτοιου είδους βιώματα βρίσκονται συχνά πίσω από επαναλαμβανόμενες τραυματικές σχέσεις.

Συχνά, δημιουργούνται "παρεξηγήσεις" στη σχέση πατέρα κόρης. Ένας σημαντικός λόγος είναι το ότι σκέφτονται, λειτουργούν και εκφράζονται συναισθηματικά με διαφορετικό τρόπο.

Μία γυναίκα θα πρέπει να δει τη σχέση με τον πατέρα της ως μία σχέση μεταξύ δύο ενηλίκων. Αν καταφέρει να τον δει "αντικειμενικά" ως έναν άνδρα, που, για κάποιο λόγο, δεν μπόρεσε να την αγαπήσει, να την καταλάβει και να επικοινωνήσει μαζί της ικανοποιητικά ή όπως η ίδια θα ήθελε, τότε η πιθανότητα να ξανασυναντηθούν -στο παρόν πλέον- πολύ πιο ουσιαστικά είναι πολύ μεγαλύτερη. 

Αν συνεχίσει να τον αντιμετωπίζει ως κάποιον που κάποτε την πλήγωσε πολύ, χωρίς να καταφέρει να μετριάσει τον πόνο μέσα της ή να τον συγχωρέσει, θα οδηγείται μονίμως σε μία αίσθηση συνεχούς ματαίωσης. Ο πόνος, η τεράστια θλίψη και η απογοήτευση που μπορεί να νιώθει μία γυναίκα στη σχέση με τον πατέρα της θα πρέπει να έρθουν στην επιφάνεια, να βιωθούν και να μην ταφούν στα βάθη του υποσυνείδητου. Ταυτόχρονα, όμως, θα πρέπει να πάψει να προσδοκά πως ο πατέρας της θα γιάνει τις παλιές πληγές που της προκάλεσε.

Αυτό είναι πολύ επώδυνο και δύσκολο. Υπάρχουν πατεράδες που, εξαιτίας των προσωπικών τους βιωμάτων, δεν είναι σε θέση να αλλάξουν ή να καταλάβουν. Εάν μία κόρη τείνει χείρα συμφιλίωσης προς τον πατέρα της και αυτός δεν ανταποκριθεί, είναι πολύ σημαντικό να προσπαθήσει να σκεφθεί πως "αυτό δεν αφορά την ίδια, αλλά έχει να κάνει με τα προσωπικά βιώματα του πατέρα της". Είναι πιθανόν να έρθει η στιγμή που η κόρη θα πρέπει να βρει τη δύναμη να πει: "Δεν μπορώ να κάνω τίποτα περισσότερο πια". Η στιγμή αυτή αποτελεί τεράστια απώλεια και προκαλεί αφόρητο ψυχικό πόνο και πένθος, που θα πρέπει να βιωθούν και όχι να απωθηθούν. Μόνον τότε θα μπορέσει να υπάρξει εσωτερική λύτρωση.

Η αναγνώριση και συνειδητοποίηση των όσων μία γυναίκα στερήθηκε στη σχέση με τον πατέρα της δίνει, μεταξύ άλλων, και τη δυνατότητα αναζήτησής τους σε ώριμες ενήλικες σχέσεις -φιλικές, ερωτικές, συναδελφικές, κ.ά.- χωρίς να τα αναζητά υποσυνείδητα, αλλά και επιβαρυντικά για τη σχέση της, με τον τρόπο που μια κόρη τα ζητά από τον πατέρα της.

Η συνειδητοποίηση των στοιχείων αυτών οδηγεί, επίσης, και σε ωριμότερες και πιο ισότιμες ερωτικές σχέσεις, που δεν καθορίζονται πλέον από απωθημένες ανάγκες που βρίσκονται εκτός του συνειδητού ελέγχου της γυναίκας. 

Εάν μία γυναίκα δεν εκτιμά αρκετά τον εαυτό της -εξαιτίας τέτοιου είδους υποσυνείδητων βιωμάτων-, τότε ο κίνδυνος υποσυνείδητης ανακύκλωσης από την ίδια της κακής εικόνας που έχει για τον εαυτό της είναι μεγάλος. Εάν, όμως, έχει μια πραγματική διάθεση για εγγύτητα και τολμήσει να δείξει την ευαλωτότητά της, τότε δεν θα μπορεί να παραμένει σε μια σχέση που συνεχώς την ματαιώνει.

Αυτό σημαίνει πως μία γυναίκα μπορεί να έχει μια πλούσια, από συναισθηματική άποψη, ερωτική ζωή, παρόλο που έτυχε να έχει έναν ανεπαρκή πατέρα…

Σάββας Ν. Σαλπιστής, Ph.D., Κλινικός Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπευτής
www.i-psyxologos.gr