Το άγχος στην παιδική ηλικία και πως εκφράζεται στα παιδιά

Το άγχος στην παιδική ηλικία εκφράζεται με υπερευαισθησία και σωματικές ενοχλήσεις και μελλοντικά, στην ενήλικη ζωή, εκφράζεται με κατάθλιψη. Η σκέψη του παιδιού για ένα οποιοδήποτε γεγονός δημιουργεί αίσθημα κινδύνου και ανησυχίας και αποδίδει το γεγονός σε προσωπικά αρνητικά χαρακτηριστικά, δηλαδή θεωρεί ότι το ίδιο έχει την ευθύνη.

Είναι σημαντικό όταν εντοπίσουμε ότι το παιδί μας αισθάνεται έτσι, να συζητήσουμε μαζί του προκειμένου να κατανοήσουμε τι είναι αυτό που το απασχολεί. Πρέπει να εξηγήσουμε στο παιδί ακριβώς τι συμβαίνει σχετικά με το κάθε πρόβλημα που έχει προκύψει και να το βοηθήσουμε να καταλάβει. 

Στη συνέχεια πρέπει να ακούσουμε το ίδιο το παιδί. Να το αφήσουμε να μας μιλήσει και να μας περιγράψει τα συναισθήματά του. Συγκεκριμένα, να το ρωτήσουμε τι σκέψεις έκανε και τι αισθάνθηκε. Εάν το παιδί κατηγόρησε τον εαυτό του, είναι καλό να το ενισχύσουμε δίνοντάς του νέα επιχειρήματα και εναλλακτικές που θα επιβεβαιώνουν ότι δεν έχει το ίδιο την ευθύνη. Μιλώντας μαζί του με ειλικρίνεια θα πρέπει να βρούμε ένα τρόπο να του εξηγήσουμε ότι για τις αρνητικές του σκέψεις και για το πιθανό πρόβλημα που αντιμετωπίζει το ίδιο, υπάρχουν πολλές θετικές ερμηνείες.

Στη συνέχεια αφού το παιδί εκφράσει τα συναισθήματά του και περιγράψει τις αρνητικές σκέψεις που μπορεί να κάνει για τον εαυτό του, θα πρέπει να προσπαθήσουμε να τις μετατρέψουμε σε θετικές.

Ορισμένες περιπτώσεις που μπορεί να σκέφτεται αρνητικά είναι:

-Πήρα Β, δεν είμαι καλός
-Να τα βλέπει όλα αρνητικά
-Να μαντεύει τι σκέφτονται οι άλλοι γ’ αυτό, που σε πολλές περιπτώσεις είναι κάτι αρνητικό
-Να μην δέχεται θετικά σχόλια

Αφού ακούσουμε, λοιπόν, το παιδί και του δείξουμε κατανόηση, θα πρέπει να το βοηθήσουμε να ελέγξει-επιβεβαιώσει, εάν ισχύει ή όχι αυτή η σκέψη. Για παράδειγμα, εάν το παιδί πει "είμαι άχρηστος", μπορούμε να του πούμε, "ωραία, να ρωτήσουμε έναν φίλο σου να μας πει εάν πιστεύει ότι είσαι άχρηστος". 

Και στη συνέχεια κάθε φορά που ένα παιδί φτάνει να αμφισβητήσει την αρνητική του σκέψη είναι σημαντικό να το επιβραβεύουμε γι αυτό που κατάφερε. Είναι σημαντικό σε κάθε τέτοια περίπτωση να δημιουργούμε κάτι μαζί με το παιδί, π.χ. μια ζωγραφιά ή ένα παιχνίδι. Αυτό είναι χρήσιμο γιατί μπορούμε να ανατρέχουμε σε αυτή τη δημιουργία τις στιγμές που το παιδί είναι θυμωμένο ή απογοητευμένο με κάτι. Με αυτόν τον τρόπο θα του υπενθυμίζουμε τη θετική του σκέψη.

Μια άλλη περίπτωση στη λύση του προβλήματος είναι να κάτσουμε με το παιδί και να δημιουργήσουμε ένα πίνακα “εργασιών” και να συζητάμε και παράλληλα να συμπληρώνουμε μαζί τα θετικά και τα αρνητικά για τη λύση του συγκεκριμένου προβλήματος.

Εναλλακτικές 

Ένας ακόμη τρόπος αντιμετώπισης σχετικού προβλήματος είναι να παίξουμε διαφορετικούς ρόλους με το παιδί και να κάνουμε διάλογο όπου εμείς θα απαντάμε ως το άτομο που θα ήθελε το παιδί να υποκριθούμε.

Αυτοί είναι μερικοί τρόποι που μπορούν να βοηθήσουν το παιδί μας να λύσει προβλήματα που προκύπτουν από αρνητικές σκέψεις και να διαχειριστεί δύσκολες καταστάσεις. Σημαντικό όμως είναι στη συνέχεια να συζητάμε και να παρατηρούμε αν το παιδί μας εφάρμοσε κάτι από αυτά που συναποφασίσαμε και να το ενθαρρύνουμε να αντιμετωπίζει τις καταστάσεις με το νέο πλέον τρόπο.

Στην πορεία του χρόνου μπορούμε να ρωτάμε το παιδί μας εάν υπήρξε κάτι μέσα στην ημέρα που πλέον δεν το άγχωσε. Πολύ σημαντικό κομμάτι αυτής της διαδικασίας και που δεν πρέπει να ξεχνάμε είναι η επιβράβευση σε κάθε κατάσταση που κατορθώνει το παιδί μας να διαχειριστεί διαφορετικά.

Αγγελική Καβαλλιεράτου, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, BSc Ψυχολογίας
MSc Κλινικής και Κοινοτικής Ψυχολογίας
Email: aggelikikavallieratoy@gmail.com
www.aggelikikavallieratou.com