Επιστροφή στα θρανία

Σιγά - σιγά παιδιά και γονείς προετοιμάζονται για το κουδούνι της νέας σχολικής χρονιάς. Όπως είναι αναμενόμενο, τα παιδιά δεν μπορούν να συνηθίσουν εύκολα στην αλλαγή, να προσαρμοστούν δηλαδή από τον ανέμελο ρυθμό του καλοκαιριού στη σταθερή και αυστηρή ρουτίνα, που απαιτείται στο σχολείο. Είναι σημαντικό οι γονείς να τα βοηθήσουν σε αυτή τη μετάβαση όχι μόνο στο διάστημα που προηγείται της έναρξης της σχολικής χρονιάς, αλλά και για τις πρώτες δύο-τρεις εβδομάδες. Μην ξεχνάτε ότι το σχολείο είναι ο μικρόκοσμος των παιδιών, η κοινωνία στην οποία θα πετύχουν τους στόχους τους, αλλά και θα κάνουν γνωριμίες, θα κοινωνικοποιηθούν, θα προβληματιστούν και συγχρόνως θα περάσουν ευχάριστες ώρες.

Προγραμματισμός και οριοθέτηση

Αρχικά, είναι καθοριστικής σημασίας για τα παιδιά να έχουν μια ρουτίνα και κάποιους κανόνες, που θα ακολουθούν σε όλη τη χρονιά. Φυσικά, είναι καθήκον των γονιών να μεριμνήσουν για τη συνέπεια και την τήρηση των ορίων και των κανόνων που τα κατευθύνουν και τα προσανατολίζουν. Και να τους τηρούν, φυσικά θέτοντας λογικές προσδοκίες.

Καλός ύπνος

Αναμφισβήτητα, το πρώτο μέλημα είναι η ρύθμιση της ώρας του ύπνου. Μην ξεχνάτε ότι τα παιδιά χρειάζονται τουλάχιστον 8 ώρες ύπνου την ημέρα ή ακόμα και 9 ή 10 ώρες τα μικρότερα, καθώς ο ύπνος βοηθά όχι μόνο στη σωματική ανάπτυξη, αλλά και στην πνευματική συγκέντρωση, η οποία είναι τόσο απαραίτητη στο σχολείο αλλά και στις εξωσχολικές δραστηριότητες. 

Οι γονείς πρέπει να αποφασίσουν την ώρα του ύπνου ανάλογα με την ώρα που θα πρέπει να ξυπνήσουν και τον χρόνο ύπνου που χρειάζονται σύμφωνα με την ηλικία τους. Σίγουρα είναι μια δύσκολη υπόθεση γιατί το πρόγραμμα των παιδιών είναι υπερφορτωμένο και γι’ αυτό χρειάζονται βοήθεια στη διαχείριση του χρόνου τους. Όταν φτάσει η ώρα του ύπνου, τα φώτα σβήνουν χωρίς διαπραγματεύσεις, γιατί τα παιδιά είναι σχεδόν στο σύνολό τους χειριστικά. Η τήρηση του κανόνα αυτού είναι ιδιαίτερης σημασίας (και είναι ο κανόνας που αγαπούν λιγότερο).

Τουλάχιστον μία ώρα πριν, πρέπει να διακόπτονται τα βιντεοπαιχνίδια, τα κινητά, η παρακολούθηση εκπομπών στην τηλεόραση και άλλες παρόμοιες δραστηριότητες, που τους δημιουργούν εγρήγορση. Αντίστοιχα, αν παίζουν έξω παιχνίδια ή αθλούνται, πρέπει να επιστρέφουν στο σπίτι νωρίτερα απ’ ότι στη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών, για να προσαρμόζονται στο χειμερινό πρόγραμμα και τις σχολικές απαιτήσεις. Αυτό τους επιτρέπει να ηρεμούν, να χαλαρώνουν και να έχουν καλύτερο ύπνο. Ένα ζεστό μπάνιο λίγο προτού πέσουν στο κρεβάτι βοηθά στη χαλάρωση και συντελεί σε έναν απρόσκοπτο ύπνο. Επίσης, σε ό,τι αφορά το βραδινό γεύμα, το παιδί μπορεί να φάει κάτι ελαφρύ, όπως λίγα μπισκότα ή να πιει γάλα με μέλι που θα το βοηθήσουν να αποκοιμηθεί παίρνοντας την ένταση των δραστηριοτήτων της ημέρας.

Επίσης, καλό θα ήταν οι γονείς να παροτρύνουν το παιδί να ξεκινήσει να διαβάζει ένα βιβλίο προτού πέσει να κοιμηθεί, έτσι ώστε να συνδέσει τη μάθηση με μια ευχάριστη ρουτίνα που θα το βοηθήσει και στο σχολείο. Αντίστοιχα, στα μικρότερα παιδιά οι γονείς μπορούν -και συνίσταται- να τους διαβάζουν κάτι πριν την ώρα του ύπνου. 

Σε ό,τι αφορά τις διατροφικές συνήθειες, είναι λογικό τα αναψυκτικά, οι σοκολάτες ή τα ροφήματα που περιέχουν καφεΐνη να αποφεύγονται. Και μάλιστα όχι μόνο πριν από τον ύπνο, αλλά γενικότερα στο πλαίσιο μιας υγιεινής διατροφής, γιατί προκαλούν στα παιδιά -και συχνά και στους ενήλικες- αϋπνία και διαταραχές του ύπνου.

Πλούσιο πρωινό και καλό γεύμα

Τα παιδιά που αποκτούν τη συνήθεια να παίρνουν καθημερινά υγιεινό πρωινό έχουν καλύτερες επιδόσεις, είναι ήρεμα και εμφανίζουν μικρότερη υπερδραστηριότητα.

Εξασφαλίστε διαύλους επικοινωνίας

Σε ό,τι αφορά τώρα το ζήτημα της επικοινωνίας παιδιών - γονέων που είναι καταλυτικής σημασίας θέμα, αυτή χτίζεται από πολύ νωρίς. Αρχής γενομένης από τους γονείς, οι οποίοι θα πρέπει να ακούνε τους προβληματισμούς των παιδιών τους με σοβαρότητα και υπευθυνότητα. 

Πάνω απ’ όλα, είναι σημαντικό τα παιδιά να ενθαρρύνονται, ώστε να εκφράζονται ελεύθερα, γιατί έτσι τους δίνεται η ευκαιρία να μοιραστούν τις σκέψεις, τους φόβους, τις ελπίδες τους και ίσως έμμεσα να αποκαλύψουν τους τομείς εκείνους στους οποίους θα πρέπει οι γονείς να στρέψουν την προσοχή τους στη νέα σχολική χρονιά. Προσπαθήστε να είστε ήρεμοι και αισιόδοξοι και απαντάτε με ειλικρίνεια σε τυχόν απορίες τους. Αν αντιδράσετε με θυμό απέναντι σε ένα πρόβλημα, το ίδιο θα κάνουν και τα παιδιά.

Η έκφραση των συναισθημάτων μέσα από την ήπια συζήτηση διατηρεί τόσο τους γονείς όσο και τα παιδιά σε ηρεμία, καθιστώντας την επίλυση του οποιουδήποτε προβλήματος μέσα στη σχολική χρονιά πιο εύκολη. 

Θυμηθείτε ότι τα παιδιά στο νέο ξεκίνημα του σχολείου επηρεάζονται από πολλούς παράγοντες. Και αυτό έχει αντίκτυπο κατά πρώτον στην ψυχική τους υγεία και δευτερευόντως στις σχολικές τους επιδόσεις. 

Άλλα ζητήματα ανοιχτής και ειλικρινούς συζήτησης από νωρίς για τα μεγαλύτερα παιδιά είναι ο σχολικός εκφοβισμός, οι κανόνες χρήσης του διαδικτύου, το κάπνισμα, το αλκοόλ, το σεξ και τα ΜΜΕ. Η κατάλληλη και έγκαιρη πληροφόρηση γύρω από αυτά τα θέματα θα βοηθήσει ώστε το παιδί να μην βρεθεί προ εκπλήξεων όταν τα βιώσει στο σχολείο ή στην παρέα, και αυτό γιατί τις περισσότερες φορές τα θέματα αυτά μεταφέρονται μεταξύ των παιδιών με επικίνδυνη διαστρέβλωση και τρομερά λάθη.

Ενισχύστε την εμπιστοσύνη στον εαυτό τους

Το σχολείο, εκτός από το ότι προσφέρει μάθηση και διασκέδαση, είναι ένα πεδίο ανταγωνισμού και επιβεβαίωσης ή μη των δυνατοτήτων κάθε παιδιού τόσο σε μαθησιακό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Παροτρύνετε τα παιδιά να αποκτούν καθώς μεγαλώνουν αυτοπεποίθηση, ειδικά όταν βρίσκονται εν μέσω μιας προσπάθειας, όπου το αποτέλεσμα είναι αβέβαιο. Θα αγαπήσουν το σχολείο αν κάνετε ό,τι καλύτερο για να εμπιστεύονται τις δικές τους δυνάμεις και άρα να προσπαθούν. Μην ξεχνάτε να τονίζετε συχνά τα ιδιαίτερα χαρίσματά τους και να τα επιβραβεύετε.

Εκφράστε την αγάπη σας

Τέλος, δείξτε στο παιδί σας ότι το αγαπάτε. Με τη συμπεριφορά σας διαβεβαιώστε ότι είναι ασφαλές και θα έχει πάντα τη στήριξη και την αγάπη σας. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ικανοποίηση για ένα παιδί από το να γνωρίζει ότι είναι αποδεκτό και στα εύκολα αλλά και στα δύσκολα της ζωής του.

Καλή σχολική χρονιά!

Χαρά Καραμήτσου, Λογοπεδικός, M.R.C.S.L.T.
charakaramitsou@ath.forthnet.gr