Περίεργες συμπεριφορές του παιδιού όταν αρχίζει το σχολείο

Το σχολείο είναι μια νέα πραγματικότητα για το παιδί και την οικογένεια. "Πηγαίνω σχολείο" σημαίνει αποκτώ μια καθημερινή ρουτίνα, ένα πρόγραμμα. "Σχολείο" σημαίνει αναλαμβάνω κάποιες ευθύνες που πάντα αναλογούν στην ηλικία μου (π.χ.: διαβάζω τα μαθήματά μου, φτιάχνω την τσάντα μου, φροντίζω τα βιβλία μου). "Σχολείο" σημαίνει φεύγω από το γνώριμο περιβάλλον της οικογένειάς μου, των φίλων μου το καλοκαίρι και ξαναβρίσκω τους συμμαθητές μου ή βρίσκομαι με καινούργια άτομα, τα οποία πρέπει σιγά σιγά να τα γνωρίσω και να γίνω μέρος της ομάδας της τάξης. Τέλος, "σχολείο" σημαίνει, κυρίως για τις μικρές ηλικίες του νηπιαγωγείου και του δημοτικού, αποχωρίζομαι τους γονείς μου και την ασφάλεια που νιώθω με αυτούς.

Ο κυριότερος παράγοντας άρνησης ενός παιδιού στο να μην θέλει να πάει στο σχολείο είναι το λεγόμενο "άγχος αποχωρισμού". Σύμφωνα με αυτό, τα παιδιά που δεν έχουν αναπτύξει, σύμφωνα με τα δικά τους κριτήρια, έναν ασφαλή δεσμό με τους γονείς, φοβούνται μήπως οι γονείς τα ξεχάσουν, πάθουν κάτι κακό την ώρα που βρίσκονται στο σχολείο ή κάνουν σενάρια καταστροφής (σεισμός, ατύχημα, κ.λπ.).

Πώς εκδηλώνεται το άγχος αποχωρισμού και γενικότερα ποιοι τομείς επηρεάζονται από τις δυσκολίες του παιδιού:

• Άρνηση ή επιθετική συμπεριφορά (λεκτική και σωματική) π.χ.: "είσαι κακός… άσε με…"
• Παλινδρόμηση σε συμπεριφορές μικρότερης ηλικίας (π.χ. να έχει κατακτήσει να τρώει μόνο του, να στρώνει το κρεβάτι του και ξαφνικά να θέλει μπιμπερό).
• Διαταραχές στον ύπνο: έντονη υπνηλία, αϋπνίες ή να θέλει να επιστρέψει στο κρεβάτι των γονιών του.
• Διαταραχές στην τουαλέτα (νυχτερινή ενούρηση).
• Διαταραχές διατροφής.
• Διαταραχές στη διάθεση: εκνευρισμός, απόσυρση από ομάδες συνομηλίκων, αδράνεια, απάθεια, μηδενικό ενδιαφέρον για σχολείο και δραστηριότητες, "αδικαιολόγητη" κούραση.

Παράλληλα με το άγχος των παιδιών, έντονο είναι και αυτό από την πλευρά των γονιών, ανάλογα με τη σχολική βαθμίδα στην οποία φοιτά το παιδί τους.

• Στο νηπιαγωγείο είναι ο πρώτος αποχωρισμός του παιδιού ενδεχομένως από το σπίτι και η πρώτη του επαφή με σχολικό δομημένο περιβάλλον.
• Στο δημοτικό φαίνεται να είναι η επαφή με την καινούργια ομάδα παιδιών, το καινούργιο σχολικό πλαίσιο, η ανταπόκριση στα μαθήματα, η διαδικασία της κοινωνικοποίησης.
• Στο γυμνάσιο τους απασχολούν έντονα η εφηβεία και η έντονη θεματολογία αυτής της ηλικίας (π.χ. εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους, σχέσεις με το άλλο φύλο, σεξουαλική αναζήτηση).
• Στο λύκειο το άγχος τους περιστρέφεται γύρω από το σχολικό επαγγελματικό προσανατολισμό και τη διαχείριση του χρόνου.

Το άγχος μπορεί να είναι δυσλειτουργικό και να μεταφέρεται στο παιδί με τη σωματική ή τη λεκτική μας στάση απέναντι στη σχολική διαδικασία. Όσο περισσότερη εμπιστοσύνη δείξει ο γονιός στο σχολικό πλαίσιο, το παιδί θα ανταποκριθεί με μεγαλύτερη ευκολία και κυρίως χαρά στις σχολικές του υποχρεώσεις, αλλά και στην καθημερινή του ρουτίνα μέσα και έξω από το σχολείο. Τέλος, καλό θα ήταν, οποιαδήποτε αντίρρηση ή αμφισβήτηση στο πρόσωπο των δασκάλων και των καθηγητών από την πλευρά των γονιών, να μην γίνεται αντιληπτή στα παιδιά, τα οποία είναι αναγκαίο να διατηρούν μια στοιχειώδη αίσθηση σεβασμού και θαυμασμού απέναντί τους.

Μαρία Κούκνη, Ψυχολόγος - Παιδοψυχολόγος, ειδ. Εικαστική Θεραπεύτρια