Πώς θα καταλάβουμε από τη συμπεριφορά ενός μαθητή μέσα στη τάξη ότι έχει ΔΕΠΥ;

Παρατηρώντας τους μαθητές στην τάξη σας, διαπιστώνετε ότι δυο τρεις απ’ αυτούς βρίσκονται σε "άλλον πλανήτη". Προσέχουν οτιδήποτε άλλο εκτός από σας. Μπορεί να σηκώνονται απ’ τη θέση τους, να ξύνουν τα μολύβια τους ή να ζητούν να βγουν να πιουν νερό. Δεν μπορούν να κάτσουν στο ίδιο σημείο για πολύ και ενοχλούν τους άλλους. Ή και ακόμα χειρότερα…

Έχουν ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας) αυτά τα παιδιά ή μήπως είναι απλά απείθαρχα; Ιδού μερικές βασικές πληροφορίες, που θα σας βοηθήσουν να εκτιμήσετε αντικειμενικά την κατάσταση και να ενημερώσετε σχετικά τους γονείς τους.

Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τα παιδιά που έχουν σημαντικό πρόβλημα απροσεξίας, παρορμητικότητας και συχνά κινητικής υπερδραστηριότητας. Μπορεί, όμως, το πρόβλημά τους να εντοπίζεται μόνο στην αδυναμία συγκέντρωσης και ελέγχου των παρορμήσεων και να μην εμφανίζουν υπερκινητικότητα. Στην πραγματικότητα, πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι το 40% των παιδιών με ΔΕΠΥ μπορεί να μην είναι υπερκινητικά.

Η έρευνα δείχνει ότι συμβαίνουν διάφορα στον εγκέφαλο ενός παιδιού με ΔΕΠΥ. Άλλα τμήματα του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος διεγείρονται περισσότερο και άλλα λιγότερο. Σε υπερκινητικά παιδιά υπάρχει επίσης μια άνιση ροή του αίματος στον εγκέφαλο, με ορισμένα τμήματα του εγκεφάλου να αιματώνονται περισσότερο από άλλα. Υπάρχουν φάρμακα και άλλες μορφές θεραπείας που εφαρμόζονται για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων.

Συχνά, ένα παιδί με ΔΕΠΥ μπορεί να έχει κι άλλες ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Τις περισσότερες φορές όμως, αυτά τα παιδιά μπορούν να φοιτήσουν σε κανονική τάξη με τη σωστή παρέμβαση από πλευράς των εκπαιδευτικών. Υπάρχουν πολλές τεχνικές διαχείρισης που μπορούν να τα βοηθήσουν.

Ο εκπαιδευτικός βέβαια δεν κάνει διάγνωση. Αν, όμως, έχετε στην τάξη σας ένα παιδί με τα παραπάνω προβλήματα μην βιαστείτε να το αξιολογήσετε αρνητικά, πριν σκεφθείτε τα παρακάτω:

Ορισμένα παιδιά με ΔΕΠΥ μπορεί προσέξουν για λίγο στο μάθημα αλλά, αν το θέμα του μαθήματος δεν τα ενδιαφέρει, η προσοχή τους αποσπάται. Άλλα παιδιά πάλι δε μπορούν να εστιάσουν σε ένα μόνο πράγμα τη φορά, π.χ. στην παράδοση που κάνετε εκείνη τη στιγμή. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές διαστάσεις της έννοιας "προσοχή" και το παιδί με ΔΕΠΥ σίγουρα θα πάσχει σε κάποιες απ’ αυτές. Επιπλέον, μπορείτε να το παρακολουθήσετε ως προς τα εξής:

Είναι μήπως παρορμητικό; Μιλάει πολύ στην τάξη; Ενοχλεί τους άλλους;

Αυτά τα παιδιά, συνήθως, δεν σκέφτονται πριν ενεργήσουν. Δεν μπορούν να αναλογιστούν εκ των προτέρων τις συνέπειες των πράξεών τους. Η παρορμητικότητά τους χαλάει ακόμη και τις σχέσεις με τους συνομηλίκους τους, ειδικά στα γυμνασιακά χρόνια.

Μήπως έχει πρόβλημα να παραμείνει στη θέση του; Μπορεί να σταθεί στην ουρά ή να περιμένει να έλθει η σειρά του για να μπει, να βγει ή να μιλήσει; Μπλέκει σε καυγάδες;

Συναισθηματικά, τα παιδιά αυτά συχνά δεν αντέχουν να καθυστερήσουν αυτό που τους δίνει ευχαρίστηση.

Είναι ήρεμο;

Γενικά, τα παιδιά με ΔΕΠΥ ψάχνουν συνεχώς σημάδια επιδοκιμασίας. Μπορεί να παρουσιάζουν διακυμάνσεις συναισθήματος, που συχνά φτάνει στα άκρα: λύπη, θυμό, διέγερση σε υπερβολικό πάντα βαθμό.

Είναι η δουλειά του ικανοποιητική; Συμβαδίζει με τις δυνατότητές του; Τελειώνει τις εργασίες του; Μήπως νευριάζει πολύ εύκολα; Είναι κακογράφος;

Τα περισσότερα παιδιά με ΔΕΠΥ έχουν πρόβλημα να τελειώσουν τις εργασίες τους, να μείνουν καθισμένα και πολλά απ’ αυτά έχουν πολύ άσχημο γραφικό χαρακτήρα.

Έχει δυσκολίες με τον ρυθμό ή με τη διαχείριση του χρόνου του; Κατανοεί την έννοια του "προσωπικού χώρου"; Δείχνει ότι δεν μπορεί να διαβάσει τις εκφράσεις του προσώπου των άλλων και να καταλάβει τη σημασία τους;

Πολλά παιδιά με ΔΕΠΥ έχουν επίσης Δυσλειτουργία Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης. Αυτό σημαίνει αναποτελεσματική επεξεργασία των πληροφοριών, που λαμβάνονται μέσω των αισθήσεων. Ως αποτέλεσμα τα παιδιά αυτά έχουν προβλήματα με τη μάθηση, την ανάπτυξη και τη συμπεριφορά

Φαίνεται ανώριμο σε αναπτυξιακό, εκπαιδευτικό ή κοινωνικό επίπεδο;

Έρευνες έχουν δείξει ότι παιδιά και έφηβοι με ΔΕΠΥ υπολείπονται αναπτυξιακά κατά 20% - 40% σε σχέση με τους συνομηλίκους τους. Με άλλα λόγια, ένα δεκάχρονο με ΔΕΠΥ μπορεί να συμπεριφέρεται και να μαθαίνει, όπως θα περίμενε κανείς από ένα 7χρονο ή αντίστοιχα ένα 15χρονο σαν 10χρονο.

Εάν διαπιστώσετε αυτά τα σημάδια καλό είναι να το συζητήσετε και με τους άλλους συναδέλφους σας που μπαίνουν στην τάξη και να ενημερώσετε τους γονείς. Η σωστή και έγκαιρη διάγνωση είναι καθοριστική για τη μετέπειτα εξέλιξη του παιδιού.

Πηγή: ADDinschool Απόδοση στα Ελληνικά: Ελένη Τσαμούρα
www.adhdhellas.org