Η διαδικασία της μνήμης είναι αρκετά πολύπλοκη, καθώς χρησιμοποιεί διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου. Κατηγοριοποιείται κυρίως βάσει του χρόνου αποθήκευσης των πληροφοριών. Οι πιο γνωστές κατηγορίες είναι η μακρόχρονη, η βραχύχρονη και η αισθητηριακή μνήμη.
Μεταξύ των πρώτων 6 μηνών, ένα μωρό καταγράφει στη μνήμη του ό,τι κινείται. Για παράδειγμα, τα πρόσωπα που βλέπει καθημερινά, πράγματα που βρίσκονται γύρω του - κοντά του. Σταδιακά ανακαλεί κρυμμένα αντικείμενα και καθημερινές ρουτίνες όπως μπάνιο, φαγητό, κ.λπ.
Μετά τους 6 μήνες και ως την ηλικία του ενός έτους, η μνήμη σχετίζεται με πρόσωπα, ήχους, ονόματα και επανάληψη συμπεριφορών τόσο δικών του όσο και αυτών που βλέπει γύρω του.
Από 1 έως 3 χρονών αρχίζει να θυμάται τον χώρο που ζει και σε ένα βαθμό αντιλαμβάνεται τον χρόνο (χθες, σήμερα, αύριο) σε σχέση με τα γεγονότα.
Μετά τα 3 έτη, διαχωρίζει και θυμάται τις μέρες, είναι σε θέση να αποστηθίσει τραγουδάκια και ποιήματα, ενώ είναι σαφείς οι εικόνες των ”σημαντικών άλλων”.
Μεταξύ των ενηλίκων και των παιδιών, υπάρχουν πολλές ομοιότητες, αλλά και σοβαρές διαφορές όσο αφορά στην κωδικοποίηση της μνήμης τους, την αποθήκευση και την ανάκτηση.
Πρώτα απ‘ όλα, έχουν διαφορές σε ό, τι θεωρείται σημαντικό να θυμόμαστε. Ένα παράδειγμα σχετικά με αυτό, είναι το χρώμα των μαλλιών ή των ματιών ενός ατόμου. Ένας ενήλικας θα τα παρατηρήσει και θα είναι σε θέση να τα θυμάται. Αντίθετα, ένα παιδί δεν θα επικεντρώσει την προσοχή του καθόλου σε αυτό. Επιπλέον, όσο μεγαλώνει κανείς, φαίνεται να είναι πιο αποτελεσματικός και ευέλικτος στις στρατηγικές που χρησιμοποιεί για να ανακτήσει πληροφορίες.
Επιπλέον, υπάρχουν πολύ μεγάλες διαφορές στην αφήγηση ενός γεγονότος μεταξύ των παιδιών και των ενηλίκων. Φαίνεται ότι τα παιδιά στερούνται οργάνωσης και αντίληψης των σημαντικών στοιχείων ενός γεγονότος. Τέλος, έχουν δυσκολία να καταλήξουν σε συμπεράσματα σχετικά με τις απόψεις του άλλου, και δεν τα καταφέρνουν εύκολα να δώσουν στοιχεία σχετικά με τον τόπο, τον χρόνο και τα πρόσωπα.
Με βάση τα παραπάνω συμπεραίνει κανείς πως τα παιδιά εξαρτώνται στο μεγαλύτερο βαθμό από τους ενήλικες προκειμένου να ανακαλέσουν γεγονότα του παρελθόντος τους και πως συχνά οι μνήμες τους είναι ιδιαίτερα αχνές με αποτέλεσμα να οδηγούνται σε φανταστικές ιστορίες. Ασφαλώς κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει πάντα, καθώς είναι αρκετές οι φορές που σημαντικά γεγονότα έχουν καταγραφεί καλά και είναι σε θέση να τα ανακαλέσουν από μόνα τους τα παιδιά.
Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι οι γνώσεις και οι πεποιθήσεις μας κατά τη διάρκεια της ζωής μας, επηρεάζουν τις μνήμες μας, κατά συνέπεια ο υποκειμενικός τρόπος που βλέπουμε τα γεγονότα μπορεί να αλλάξει τις αποθηκευμένες εικόνες μας.
Μαρία Κωνσταντινοπούλου, Παιδοψυχολόγος - Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
Email: mariakonstantinopoulou@gmail.com
mariakonstantinopoulou14.blogspot.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου