Όσα μας λένε με τις σκανταλιές τους!

Η νηπιακή και παιδική ηλικία είναι συνυφασμένη στο μυαλό των περισσοτέρων με σκανταλιές και αταξίες. Μερικές από αυτές δικαιολογούνται και "συγχωρούνται", καθώς αρμόζουν ηλικιακά και αναπτυξιακά με το παιδί, ενώ άλλες έχουν έναν απώτερο σκοπό, που δεν είναι άλλος από το να στραφεί η προσοχή της μαμάς και του μπαμπά στο παιδί ή σε κάτι που το απασχολεί και το προβληματίζει. Ας προσπαθήσουμε να αποκωδικοποιήσουμε, λοιπόν, κάποιες από τις συνηθέστερες σκανταλιές των παιδιών για να ανακαλύψουμε τι μπορεί να κρύβουν…

1. Σκαρφαλώνουν παντού!

Μετά τα δύο έτη, που το παιδί έχει κατακτήσει τον κινητικό έλεγχο του σώματός του, ενώ και η ποιότητα των λεπτών του κινήσεων έχει κάπως βελτιωθεί, είναι έτοιμο να κατακτήσει τον κόσμο! Το τραπέζι της κουζίνας, η καρέκλα ή ακόμα και η κουρτίνα είναι το προσωπικό του Έβερεστ και θα προσπαθήσει να το κατακτήσει. Μέσω των κινήσεων το παιδί προσπαθεί να μάθει τον κόσμο γύρω του, αλλά και τα όρια του εαυτού του σε σχέση με το περιβάλλον (σε ένα πρωταρχικό επίπεδο). Οι γονείς, βεβαίως, δικαίως ανησυχούν γιατί ένα νήπιο έχει άγνοια κινδύνου, όμως αυτού του είδους οι αταξίες είναι αναμενόμενες από ένα παιδί.
Αντιμετώπιση: Για να μην αποκτήσουν αυτού του είδους οι "ταρζανιές" έναν απώτερο σκοπό (δηλαδή το παιδί να τις χρησιμοποιεί, όταν θέλει να τραβήξει την προσοχή), θα πρέπει οι αντιδράσεις των γονιών να είναι ψύχραιμες και να μην μαρτυρούν την πραγματική αγωνία που νιώθουν. Με σταθερή φωνή, τονίζοντας τη σοβαρότητα αυτού που λέμε, εξηγούμε στο παιδί τι μπορεί να συμβεί αν δεν προσέχει. Χρησιμοποιούμε φράσεις όπως "Αν πέσεις από την καρέκλα θα χτυπήσεις και θα πονάς" εξηγώντας πραγματικά τι θα συμβεί. Αποφεύγουμε φράσεις όπως "αν το ξανακάνεις, θα τρελαθώ!", που δείχνουν ότι οι πράξεις του παιδιού έχουν επίπτωση πάνω μας.

2. Πετάνε πράγματα παντού!

Οι ντουλάπες, τα συρτάρια και σχεδόν όλοι οι αποθηκευτικοί χώροι, είναι ανεξερεύνητες περιοχές για το παιδί. Αρέσκεται να βγάζει όλα τα πράγματα έξω, να περιεργάζεται τα καινούρια αντικείμενα που βλέπει, καθώς τα πολλά χρώματα και σχήματα το συναρπάζουν. Αυτό είναι επίσης η φυσιολογική περιέργεια που αργότερα θα το οδηγήσει στην απόκτηση γνώσεων. Οπότε σίγουρα δε μπορούμε να ανακόψουμε αυτή την τάση του.
Αντιμετώπιση: Θα πρέπει να βρούμε τη χρυσή τομή ανάμεσα στην επιθυμία του παιδιού για ανακάλυψη και τη δική μας επιθυμία για ένα τακτικό σπίτι. Ας επιτρέπουμε, λοιπόν, στο παιδί να εξερευνά και μετά, να εστιάσουμε την προσοχή μας, στο να μαζεύει τα πράγματα που βγάζει. Αυτό μπορεί να γίνει αρχικά με τη δική σας συμβολή, σαν παιχνίδι (βάζουμε τους θησαυρούς στη θέση τους) και σιγά σιγά να κατανοεί το παιδί ότι πρέπει να μαζεύει ό,τι σκορπάει. Πάλι, η συμπεριφορά των γονιών θα κρίνει αν το θέμα θα διευθετηθεί ή το παιδί, βλέποντας μια υπερβολική αντίδραση (υστερικές φωνές, μάλωμα χωρίς να του εξηγήσουμε, μεγάλη συναισθηματική φόρτιση) καταλάβει ότι αυτό που έκανε, φέρνει αυτό το αποτέλεσμα στη μαμά και το μπαμπά. Άρα, η χρήση παύει να είναι αθώα.

3. Πειράζουν τα πράγματα της μαμάς και του μπαμπά

Θέλουν να σας γνωρίσουν καλύτερα και ο,τιδήποτε έχει να κάνει με εσάς είναι υψίστης σημασίας για το παιδί. Το κουτί με τα κοσμήματα της μαμάς ή το πορτοφόλι του μπαμπά είναι ένα πολύ προκλητικό ερέθισμα για ένα παιδί.
Αντιμετώπιση: Από τα 2,5 έτη και μετά μπορούμε να μιλήσουμε στα παιδιά με απλά λόγια για τα προσωπικά αντικείμενα του άλλου και πως πρέπει να τα προσέχουμε και τα σεβόμαστε. Συνήθως το θέμα σταματά εκεί, αν οι γονείς το χειριστούν, όπως ήδη έχουμε αναφέρει, ψύχραιμα.

4. Πειράζουν τα αδέρφια τους

Επιθυμία για παιχνίδι ανακατεμένη με λίγη ζήλια, είναι συνήθως ο λόγος που τα παιδιά πειράζουν τα αδέρφια τους, ειδικά τα μικρότερα και δη, τα νεογέννητα. Θέλουν να γνωρίσουν αυτό το νέο πλάσμα, όμως θέλουν και να του δείξουν ποιος είναι ο αρχηγός.
Αντιμετώπιση: Σαφέστατα και πρέπει να έχουμε μεριμνήσει για την ασφάλεια του μικρότερου παιδιού, χωρίς να κάνουμε το μεγαλύτερο να αισθανθεί "κακό παιδί" για κάποια άτσαλη κίνησή του. Αρχίζουμε έτσι, με ήρεμο τρόπο, να χτίζουμε μια αγαπημένη αδελφική σχέση και όχι μια σχέση ανταγωνισμού. Αν το μεγαλύτερο παιδί καταλάβει ότι έχουμε ενοχληθεί έντονα από τη συμπεριφορά του, θα την επαναλαμβάνει για δύο λόγους: για να μας δοκιμάζει, αλλά και για παίρνει την προσοχή από το αδερφάκι του.

5. Αγνοούν επιδεκτικά τους κανόνες

Αρχικά πρέπει να τονίσουμε πως ένα παιδί π.χ. 2,5 ετών, μπορεί να κατανοήσει και να αφομοιώσει έναν συγκεκριμένο αριθμό κανόνων, ακριβώς επειδή είναι μικρό ηλικιακά για να καταλαβαίνει τον σκοπό τους. Οπότε μας ενδιαφέρουν οι κανόνες για την ασφάλεια, το φαγητό και τον ύπνο του αρχικά. Αν, λοιπόν, είμαστε σίγουροι ότι δεν έχουμε βομβαρδίσει το παιδί με "πρέπει" και "μη" και εκείνο δείχνει να μην ακούει τους 4 π.χ. βασικούς μας κανόνες, φαίνεται ότι δοκιμάζει τα όρια τα δικά του, αλλά και τα δικά μας.
Αντιμετώπιση: Ψυχραιμία και σταθερότητα είναι λέξεις κλειδιά. Δύσκολο στην πράξη, όταν αντιμετωπίζεις ένα 3χρονο που ουρλιάζει, αλλά είναι το μόνο που μπορεί να βελτιώσει την κατάσταση. Όταν το παιδί είναι ήρεμο, εξηγούμε πάλι τι σκοπό έχει ο κάθε κανόνας με σταθερή και ήρεμη φωνή. Αν χάσουμε την ψυχραιμία μας αρκετές φορές, θα είναι πιο δύσκολο να γίνουμε πάλι η πηγή της δύναμης.

Προσοχή!

Οι τρόποι είναι πολλοί και η προσοχή του γονιού είναι η πιο αγαπημένη αίσθηση για το παιδί, όταν όμως η αναζήτηση αυτής της προσοχής είναι εξαιρετικά έντονη και αδικαιολόγητη στα μάτια μας, πάντα πρέπει να αναρωτιόμαστε το γιατί το κάνει αυτό το παιδί, πριν καταλήξουμε ότι είναι μια χειριστική συμπεριφορά. Πάντα παρατηρούμε και παίρνουμε πληροφορίες από τα περιβάλλοντα στα οποία βρίσκεται το παιδί, γιατί η συμπεριφορά του, μπορεί να είναι ο μόνος τρόπος που έχει (λόγω ηλικίας, ιδιοσυγκρασίας κ.ά.) για να μας πει κάτι.

Νέλλη Θεοδοσίου, Ψυχολόγος - παιδοψυχολόγος.

www.paidimag.gr