Πρωτότοκα και δευτερότοκα παιδιά

Πολλοί γονείς αναρωτιούνται γιατί είναι διαφορετική η συμπεριφορά του ενός παιδιού τους από το άλλο. Όταν τους απαντώ ότι ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουν το πρώτο τους παιδί είναι διαφορετικός από εκείνον με τον οποίο αναθρέφουν το δεύτερο, μένουν έκπληκτοι. Aυτό συμβαίνει επειδή τα γεγονότα που έχουν μεσολαβήσει μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου παιδιού, οι προσδοκίες, καθώς ακόμα και η ίδια τους η εμπειρία στο μεγάλωμα του πρώτου παιδιού είναι παράγοντες που θα επιδράσουν στην προσέγγιση του δεύτερου παιδιού τους. 

Τι θα πρέπει να γνωρίζετε:

• H σειρά γέννησης των παιδιών παίζει σημαντικό ρόλο όχι μόνο στο είδος της σχέσης που θα δημιουργήσουν μέσα την οικογένεια, αλλά πάνω απ’ όλα στην ανάπτυξη των στοιχείων της προσωπικότητάς τους, στη γκάμα των αντιδράσεών τους, καθώς και στο είδος των σχέσεων που θα καλλιεργήσουν με τους γύρω τους.
• Έτσι, συχνότατα παρατηρούμε ότι τα αδέλφια διαφέρουν σημαντικά ως προς τη δομή της προσωπικότητάς τους.
• Tα παιδιά που έρχονται πρώτα καταλαμβάνουν μια εξαιρετικά "τιμητική" θέση μέσα στην οικογένεια. Eίναι καλοδεχούμενα και, συνήθως, οι γονείς και οι συγγενείς τούς αφιερώνουν άφθονο χρόνο. Έτσι, το πρώτο παιδί συνήθως έχει ως μοντέλο μίμησης τη συμπεριφορά των ενηλίκων, αναπτύσσοντας ανάλογα χαρακτηριστικά προσωπικότητας, όπως προσοχή, ευσυνειδησία, οργάνωση, τελειομανία και σοβαρότητα.
• Tο καινούριο αδελφάκι "κλονίζει το θρόνο" της μοναδικότητας του πρώτου μέσα στην οικογένεια και γίνεται το βασικό ερέθισμα έντονης ανησυχίας και αναστάτωσης για το πρωτότοκο.
• Δεν είναι καθόλου σπάνιο, λοιπόν, με την άφιξη του δεύτερου παιδιού να βλέπουμε το πρώτο να αντιδρά με διάφορους τρόπους, όπως με ανήσυχο ύπνο, με συχνά κλάματα, κάνοντας ενοχλητικές για τους γονείς σκανταλιές ή έχοντας παράλογες απαιτήσεις.
• Πώς αντιλαμβάνεται, όμως, το δεύτερο παιδί όλες αυτές τις αλλαγές που έχουν ξεκινήσει κιόλας πριν από τη γέννησή του και με ποιον τρόπο αντιδρά; Ίσως από τους πιο καθοριστικούς παράγοντες στην ανάπτυξη της προσωπικότητάς του είναι η είσοδός του σε μια οικογένεια όπου όλοι φαίνεται να έχουν εξασφαλίσει τη θέση τους. Tώρα εκείνο καλείται να "αγωνιστεί" για τη δική του.
• Θα προσπαθήσει, λοιπόν, να "επιβάλει την παρουσία του", καθώς και να αποδείξει την ικανότητά του με ποικίλους τρόπους. Συνήθως αυτό επιτυγχάνεται με την αντίθεση. Tα τελευταία σε σειρά γέννησης παιδιά συχνά είναι οι επαναστάτες της οικογένειας, είναι γοητευτικά και εφευρετικά.

Αλεξάνδρα Καππάτου, Ψυχολόγος - Παιδοψυχολόγος