Μια φράση που έχουν ακούσει οι περισσότεροι -αν όχι όλοι οι άνθρωποι, όταν ήταν παιδιά, από το γονιό τους. Μια φράση που τελικά χρησιμοποίησαν και οι ίδιοι, όταν έγιναν γονείς, στα δικά τους παιδιά. Μια φράση τόσο παλιά, που φτάνει να γίνεται "διαχρονική" και θα μπορούσε να χαρακτηριστεί "απόφθεγμα"! Μια φράση με τέτοια δυναμική, που δεν αφήνει πολλά περιθώρια απόκλισης τονίζει η Τριανταφυλλιά Χαρίλα, Ψυχολόγος - ψυχοθεραπεύτρια.
"Όταν κάνεις παιδί, θα με καταλάβεις…". Τι νιώθει εκείνος που τη λέει; Πώς νοιώθει εκείνος που την ακούει; Σε ποιες στιγμές χρησιμοποιείται; Γιατί να χρειάζεται να ειπωθεί; Και γιατί επαναλαμβάνεται;
Ας φανταστούμε μια στιγμή που έχουμε ακούσει ή έχουμε πει αυτή τη φράση…
Είναι μια στιγμή που ο γονιός ζητά πολλά καλά από το παιδί του. Ζητά να τον καταλάβει, ζητά κοντινότητα και σχέση. Όμως, με τι τρόπο; Παθαίνοντας. Η φράση αυτή υποδηλώνει ότι αυτή τη στιγμή παθαίνω από εσένα κι εσύ δεν μπορείς να καταλάβεις αυτό που μου προκαλείς. Επικαλείται το συναίσθημα του παιδιού που χρειάζεται να τον λυπηθεί και με τρόπο που δεν χωρά απάντηση. Γιατί, ό,τι διαφορετικό και να πεις από δω και πέρα σημαίνει ότι δεν καταλαβαίνεις. Σαν το διαφορετικό αυτό να γίνεται απειλή για τη σχέση "γονιού - παιδιού".
Τι σημαίνει αυτό;
Ότι δεν χρειάζεται το διαφορετικό; Τις περισσότερες φορές η φράση αυτή χρησιμοποιείται, όταν το παιδί προσπαθεί να διαφοροποιηθεί και αυτή τη διαφοροποίηση ο γονιός τη νοιώθει σαν απειλή για τη σχέση με το παιδί του. Και μπορεί όντως να είναι. Όχι, όμως για την ίδια τη σχέση. Αλλά για την εικόνα της σχέσης που έχει ο γονιός στο μυαλό του. Για την κοντινότητα που δεν επιτρέπει την αυτονόμηση. Αυτή η εικόνα βάζει τη σχέση σε ένα πολύ συγκεκριμένο πλαίσιο, που ενοχοποιείται η ανάπτυξη. Και όταν οι σχέσεις είναι σε συγκεκριμένα πλαίσια, οι άνθρωποι περιορίζονται, εγκλωβίζονται, στερούνται ελευθερίας.
Γιατί επαναλαμβάνεται;
Το συναίσθημα του παιδιού, όταν ακούει αυτή τη φράση είναι κάθε άλλο από ευχάριστο. Νοιώθει θυμό, οργή, λύπη, εγκλωβισμό, ενοχές. Γιατί να την πει κι ο ίδιος στο δικό του παιδί; Έχει ξεχάσει πώς ένοιωθε; Όχι. Είναι κάτι πιο πολύ βαθύ.
Η φράση αυτή -που συνοδεύεται και από άλλες- υποδηλώνει μια συγκεκριμένη στάση ζωής και μαθαίνει αξίες στο παιδί. Εγκλωβίζει το παιδί στο "αν δεν πάθεις, δεν θα με καταλάβεις" - "θα πρέπει να πάθεις, για να με καταλάβεις". Σαν να χρειάζεται να πάθεις, για να γίνεις γονιός. Η εντολή αυτή δεν αφήνει πολλά περιθώρια απόκλισης. Και δεν αφορά μόνο στο πώς θα γίνεις γονιός. Σαν να πρέπει να παθαίνεις από τη ζωή και όχι να την απολαμβάνεις. Να κάνεις υπομονή και όχι να χαίρεσαι. Είναι μια φράση που μαθαίνει στο παιδί ότι ζωή είναι περισσότερο βάσανο, παρά απόλαυση.
Από την άλλη, αν το παιδί διαλέξει έναν άλλο δρόμο και όντως δεν πάθει, τι σημαίνει για τη σχέση τους; Σημαίνει ότι έγινες γονιός με έναν άλλο τρόπο από τον δικό μου. Ξέφυγες από το "συγκεκριμένο πλαίσιο" και τη "συγκεκριμένη εικόνα" που σε είχαν τοποθετήσει. Σημαίνει ότι δεν με καταλαβαίνεις, ότι δεν είμαστε μαζί, ότι δεν είμαστε κοντά. Θα ασκηθεί κριτική, θα βιωθεί απειλή και το διαφορετικό θα ενοχοποιηθεί.
Οι στιγμές διαφοροποίησης ενός παιδιού (και ενός ενήλικα) είναι οι πιο κρίσιμες για τη ζωή του: ή θα ελευθερωθεί να προχωρήσει ή θα ενοχοποιηθεί επιστρατεύοντας το συναίσθημα της λύπησης.
Ας μην έχουμε τους ανθρώπους γύρω μας μόνο επειδή πρέπει να μας λυπηθούν. Ας μην επικαλούμαστε τις ενοχές του άλλου, για να μας καταλάβει και να τον έχουμε κοντά μας. Γιατί τότε δεν τον έχουμε πραγματικά. Τον έχουμε αναγκαστικά ή εκβιαστικά. Ας επιτρέψουμε το διαφορετικό, γιατί μας εμπλουτίζει. Δεν μας ακυρώνει. Ας έχουμε αληθινές σχέσεις που να βασίζονται στην ελευθερία και όχι στο αναγκαστικό. Ας μπαίνουμε με όρους απόλαυσης στη ζωή και τις σχέσεις μας και όχι με όρους στέρησης.
Κωνσταντίνα Ντουντούμη
www.infokids.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου