Τα αναγνωστικά ορόσημα ανά ηλικία

Δεν αναπτύσσουν όλα τα παιδιά με τον ίδιο ρυθμό τις αναγνωστικές τους ικανότητες. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα ορόσημα από τα οποία αναμένονται να περάσουν τα περισσότερα παιδιά. Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα αναγνωστικά ορόσημα ανά ηλικία:

0 - 12 μηνών:
Ξεκινούν να αναζητούν και να ασχολούνται με βιβλία φτιαγμένα από μαλακά υλικά.
Κοιτούν και αγγίζουν τις εικόνες των βιβλίων.
Προσπαθούν να βοηθήσουν στο γύρισμα των σελίδων ενός βιβλίου.
Παράγουν ήχους ή ανταποκρίνονται θετικά στο άκουσμα της αγαπημένης τους ιστορίας.

12 - 36 μηνών:
Ονομάζουν οικεία πρόσωπα ή αντικείμενα των εικόνων του βιβλίου.
Απαντούν σε σύντομες ερωτήσεις για το τι βλέπουν στις εικόνες.
Επαναλαμβάνουν αγαπημένες τους ατάκες από τα βιβλία.
Παριστάνουν ότι διαβάζουν ξεφυλλίζοντας βιβλία.
Αναγνωρίζουν τα αγαπημένα τους βιβλία από τα εξώφυλλα.

3 - 4 ετών:
Κρατούν το βιβλίο με τον σωστό τρόπο.
Κατανοούν ότι οι λέξεις λένε μια ιστορία.
Κατανοούν ότι τα κείμενα διαβάζονται από αριστερά προς τα δεξιά και από πάνω προς τα κάτω.
Αφηγούνται ιστορίες που άκουσαν.
Αναγνωρίζουν ορισμένα από τα γράμματα της αλφαβήτου.
Ξεκινούν να αντιλαμβάνονται ότι τα γράμματα αντιστοιχούν σε ήχους.
Ίσως να μπορούν να αναγνωρίσουν μικρές λέξεις που συναντούν συχνά ή το όνομά τους.

5 ετών:
Διαβάζουν ορισμένες λέξεις.
Αντιστοιχίζουν λέξεις που ακούν με λέξεις του κειμένου.
Αντιστοιχίζουν γράμμα με φώνημα.
Λένε τα ποιος, πού, πότε, πώς, γιατί μιας ιστορίας.
Βάζουν μια ιστορία σε σειρά είτε ξαναλέγοντάς τη είτε με τη βοήθεια εικόνων.
Μαντεύουν τη συνέχεια της ιστορίας.
Αναζητούν να διαβάσουν βιβλία ως διασκέδαση.
Απαντούν σε βασικές ερωτήσεις του κειμένου που διάβασαν.
Αφηγούνται και προσπαθούν να γράψουν τις δικές τους ιστορίες.

6 - 8 ετών:
Αναγνωρίζουν πάνω από 200 λέξεις περίπου.
Όταν συναντούν άγνωστη λέξη, χρησιμοποιούν τις γειτονικές λέξεις, το νόημα του κειμένου, τις εικόνες, κ.λπ. για να την κατανοήσουν.
Αυτοδιορθώνονται.
Απαντούν σε ερωτήσεις του κειμένου που απαιτούν σύνθετη σκέψη.
Γράφουν πιο απαιτητικές και πολύπλοκες ιστορίες.

9 - 13 ετών:
Αναγνωρίζουν λέξεις χωρίς δισταγμό.
Μετακινούνται από το "μαθαίνω να διαβάζω" στο "διαβάζω για να μαθαίνω".
Διαβάζουν για κάποιο σκοπό (για διασκέδαση, για να μάθουν κάτι, κ.λπ.).
Αντιλαμβάνονται και χρησιμοποιούν με επιτυχία μεταφορές, παρομοιώσεις, κ.λπ.
Εντοπίζουν και εκφράζουν την κεντρική ιδέα του κειμένου.
Συνοψίζουν την ιστορία που διάβασαν.

14 - 17 ετών:
Αντιστοιχίζουν τα γεγονότα της ιστορίας που διαβάζουν με συμβάντα της ζωής τους.
Χρησιμοποιούν διαφορετικά ύφη ανάγνωσης.
Εντοπίζουν και αναλύουν τα κίνητρα των χαρακτήρων μιας ιστορίας.
Εξάγουν συμπεράσματα από την ιστορία που διάβασαν.
Αναλύουν, συνθέτουν κι αξιολογούν ιδέες του κειμένου.
Υποστηρίζουν μια θέση χρησιμοποιώντας παραδείγματα από το κείμενο.

Τα παραπάνω αναγνωστικά ορόσημα δεν αποτελούν διαγνωστικό εργαλείο της αναγνωστικής ικανότητας ενός παιδιού. Ωστόσο, αν το παιδί καθυστερεί ή δυσκολεύεται να τα κατακτήσει, καλό θα είναι να συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό.

Φώτης Παπαναστασίου, Ειδικός Παιδαγωγός - MSc Σχολική Ψυχολογία
eidikospaidagogos.gr