Τι καταλαβαίνει ο βρεφικός εγκέφαλος και πώς μαθαίνει;

Η επιθυμία κάθε γονιού είναι να κάνει ένα παιδί γερό και έξυπνο. Στην πραγματικότητα η εξυπνάδα καθορίζεται σε ένα μεγάλο ποσοστό από το γενετικό υλικό, το DNA. Υπάρχει, όμως, και ένα άλλο ποσοστό που καθορίζεται από το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει ένα παιδί και τις εκπαιδευτικές ευκαιρίες που έχει στη ζωή του, οι οποίες καθορίζονται από την οικογένεια, το οικονομικό και μορφωτικό επίπεδό της, αλλά και τη χώρα στην οποία ζει το παιδί.

Ο κ. Στέλιος Μαντούδης, αναπτυξιακός εργοθεραπευτής, εξηγεί ότι ο άνθρωπος έχει "τρεις εγκεφάλους":

• Ενστικτώδης, όπως στα ερπετά, ο οποίος σχετίζεται με τις αντανακλαστικές κινήσεις, που έχουν τα νεογέννητα.
• Συναισθηματικός, ο εγκέφαλος των θηλαστικών, ο οποίος αρχίζει να αναπτύσσεται με τη σχέση μητέρας βρέφους
• Νοητικός, ο οποίος κάνει σύνδεση και συνειρμούς και είναι αποτέλεσμα της μάθησης, που υπάρχει πρώτιστα και στον άνθρωπο.

Πόσο σημαντική είναι η μητρική αγάπη και ο ρόλος της στη βελτίωση της ευφυΐας του βρέφους;

Κάθε βρέφος που έρχεται στον κόσμο, για τον πρώτο μήνα, μπορεί να επιβιώσει χάρη στα αρχέγονα αντανακλαστικά. Το βρέφος σιγά - σιγά, παράλληλα με τα ερεθίσματα που δέχεται, αρχίζει να κάνει πράγματα από μόνο του. Αρχίζει δηλαδή να κινείται, να κοιτάζει και να αντιλαμβάνεται τον κόσμο γύρω του. Μετά τον τοκετό ενεργοποιείται ο συναισθηματικός εγκέφαλος του βρέφους, που τροποποιεί τη συμπεριφορά του παιδιού και τις αντιδράσεις του. Αυτό σημαίνει ότι σημαντικό ρόλο για τη μελλοντική ευφυΐα του παιδιού θα παίξει η συναισθηματική σχέση που θα αναπτύξει μαζί του η μητέρα. Ένας πολύ βασικός παράγοντας για την ανάπτυξη και τη μάθηση του βρέφους είναι, πάνω από όλα, η σταθερή και συστηματική αγάπη και η φροντίδα από τους γονείς, ιδιαίτερα της μητέρας. Το βρέφος που δέχεται αγάπη και στοργή από το οικογενειακό του περιβάλλον, μπορεί και ενεργοποιεί καλύτερα και πιο αποτελεσματικά το τρίτο μέρος του εγκέφαλου, το νοητικό.

Η τροφή του εγκεφάλου του βρέφους είναι τα αισθητηριακά ερεθίσματα

Κάθε ερέθισμα αφήνει ένα μνημονικό αποτύπωμα μέσα στον βρεφικό εγκέφαλο. Τότε, ξεκινάει η λειτουργία την όποια ονομάζουμε πλαστικότητα του εγκέφαλου, διότι όπως ακριβώς η πλαστελίνη μας επιτρέπει να αλλάζουμε συνεχώς το σχήμα της, έτσι και ο εγκέφαλος του βρέφους εκπαιδεύεται με τους κατάλληλους βρεφικούς ερεθισμούς. Με αυτόν ακριβώς τον τρόπο τον εξασκούμε και του δείχνουμε πώς να μαθαίνει. Τι σημαίνει αυτό; Ότι στον βρεφικό εγκέφαλο αρέσουν τα πολλά και ποικίλα αισθητηριακά ερεθίσματα. Η μάθηση γίνεται πιο αποτελεσματική όταν προσφέρουμε με την αλληλεπίδρασή μας οπτικά, όσο και ακουστικά, απτικά, οσφρητικά και κιναισθητικά ερεθίσματα. Τα δύο πρώτα χρόνια της ανάπτυξης του παιδιού είναι πολύ βασικά γιατί δημιουργούνται οι βάσεις της μάθησης και ενισχύεται το νευρωνικό δίκτυο. Αυτή η περίοδος ονομάζεται αισθητικοκινητική, γιατί το παιδί αρχίζει να μαθαίνει και να αντιδρά στο περιβάλλον μέσα από τα αισθητηριακά ερεθίσματα που δέχεται.

Τι ευνοεί την ανάπτυξη του βρέφους

Συγκεκριμένα, οι γονείς ενός βρέφους θα πρέπει να παρέχουν πλούσιο περιβάλλον με αισθητηριακά ερεθίσματα, παιχνίδια με ήχους, αγγίγματα, χάδια, φιλιά, νανουρίσματα την ώρα του ύπνου και ταχταρίσματα την ώρα του αλλάγματος και της περιποίησης. Όλα αυτά είναι ευεργετικά και ευνοούν μια φυσιολογική ανάπτυξη και εξέλιξη, αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι ενισχύουν τη νοημοσύνη του. Οι νεύρο - επιστήμες έχουν κάνει σαφές ότι η εκπαίδευση προκειμένου να είναι αποτελεσματική, δεν πρέπει να είναι εξαντλητική, αλλά ούτε και παθητική. Με απλά λόγια, το βρέφος δεν θα ωφεληθεί αν το βάλουμε μπροστά σε μια τηλεόραση να παρακολουθεί εκπαιδευτικά βίντεο. Ο εγκέφαλός μας τροποποιείται καθημερινά μέσα από την αλληλεπίδραση με το περιβάλλον του, που εκείνη την περίοδο δεν είναι άλλος από τη μητέρα και τον πάτερα.

Πώς θα έχουμε εντυπωσιακά αποτελέσματα στην εκπαίδευση του παιδιού;

Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί πάρα πολλά προγράμματα που βοηθούν τα βρέφη και τα νήπια, ώστε να βελτιώσουν μελλοντικά τις νοητικές τους ικανότητες. Στην Ελλάδα, έχουμε δημιουργήσει ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα, το easy learning, όπου οι ειδικοί καθοδηγούμε τον γονιό βήμα - βήμα, προσφέροντάς του κάθε εβδομάδα ένα πακέτο με έτοιμο εκπαιδευτικό υλικό, κατάλληλο για την ηλικία του παιδιού του. Αυτό περιέχει διασκεδαστικές δραστηριότητες, παιχνίδια και ασκήσεις που μπορούν εύκολα οι γονείς να εφαρμόσουν στο σπίτι μαζί με το βρέφος τους. Έτσι, από τους πρώτους κιόλας μήνες της ζωής του, το παιδί μπορεί να εκπαιδευτεί από τους γονείς, μαζί με την καθοδήγηση των ειδικών ώστε μαζί να συνδυάσουν τη δημιουργία μια καλής σχέσης με το παιδί τους και παράλληλα να το εξασκήσουν στη μάθηση. Τα αποτελέσματα από το easy learning είναι εντυπωσιακά.

mandou.gr