Το παιχνίδι ως μέσο θεραπείας!

Παλαιότερες και πιο σύγχρονες ψυχολογικές προσεγγίσεις έχουν προτείνει, ότι το παιχνίδι αποτελεί όχι μόνο μια διέξοδο χαράς και εκτόνωσης για το παιδί, αλλά ταυτόχρονα, βοηθά το παιδί να γνωρίσει και να κατανοήσει τον κόσμο γύρω του, να εξερευνήσει και να ανακαλύψει την προσωπική του ταυτότητα, να αναπτύξει τη φαντασία και δημιουργική σκέψη του, αλλά και να λειτουργήσει ως "θεραπευτικό μέσο" από και προς το ίδιο το παιδί.

Το παιχνίδι ως θεραπευτικό μέσο χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1920 από τους ψυχαναλυτές, όμως πλέον δεν συνδέεται αποκλειστικά με την ψυχαναλυτική προσέγγιση. Το θεραπευτικό παιχνίδι χρησιμοποιείται πια για την καλλιέργεια κοινωνικών δεξιοτήτων, την ενίσχυση της ανάπτυξης σε παιδιά με ειδικές ανάγκες, τη βελτίωση των διαπροσωπικών σχέσεων του παιδιού (ιδιαίτερα με τους γονείς του), καθώς και την αλλαγή στάσεων και πτυχών της προσωπικότητας του παιδιού (όπως επιθετικότητα, διαφυλικές σχέσεις και μαθημένες συμπεριφορές του).

Πολλές φορές μέσα από το παιχνίδι, το παιδί μπορεί να μας πει όσα δεν τολμά να μας εξομολογηθεί, όσα φοβάται, όσα το προβληματίζουν, αλλά και να μας αποκαλύψει προηγούμενες εμπειρίες και βιώματά του. Αναβιώνοντας παλιές εμπειρίες ή ακόμα και τραυματικές εμπειρίες μέσα από το παιχνίδι, δίνεται στο παιδί η μοναδική ευκαιρία να "διορθώσει" όλα εκείνα που έκανε και είπε. Έχει δηλαδή ακόμα και μέσω της φαντασίας, τη δυνατότητα να επαναπροσδιορίσει τον ρόλο του στο συμβάν και να αποκτήσει μια αίσθηση ελέγχου πάνω σε αυτό που συνέβη. Το παιχνίδι ρόλων είναι το πιο κατάλληλο μέσο για να κατανοήσει το παιδί τις συναισθηματικές καταστάσεις των άλλων, να βρεθεί στη θέση τους και να αποκτήσει ενσυναίσθηση.

Ένα ακόμη μέσο που θα βοηθήσει το παιδί να "αλλάξει την ιστορία του" είναι τα παραμύθια, αλλά και οι κοινωνικές ιστορίες. Μέσα από αυτές το παιδί έχει την ευκαιρία να διαμορφώσει την τροπή ή την έκβαση ενός γεγονότος, αυτή που θα επιθυμούσε και για τον εαυτό ή τους γύρω του. Η ζωγραφική, το κολάζ, οι μαριονέτες, ο πηλός, κ.ά. είναι επιπλέον μέσα, που θα βοηθήσουν το παιδί να αναπτύξει τις συναισθηματικές του δεξιότητες και τη φαντασία του, αλλά και να καλλιεργήσει τις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων και αυτοελέγχου.

Η συμμετοχή του παιδιού σε ομαδικά παιχνίδια, το βοηθά να αποκτήσει δεξιότητες ομαδικότητας και συνεργασίας, αλλά και στη δημιουργία στενών φιλικών σχέσεων, τόσο σημαντικών για την ψυχική και συναισθηματική του ισορροπία...

Οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί και οι θεραπευτές θα πρέπει να ενθαρρύνουν την ενασχόληση του παιδιού με το δημιουργικό παιχνίδι, προκειμένου να προωθήσουν τη γνωστική και κοινωνική ανάπτυξή του, αλλά και ταυτόχρονα τη συναισθηματική του ενδυνάμωση!

Πηγές: 

Ίσαρη Φ. Σχολική Ψυχολογική Συμβουλευτική. Χειμερινό εξάμηνο Τομέα Ψυχολογίας (2009 - 2010).
Geldard, K. & Geldard, D. (2004). Η Συμβουλευτική Ψυχολογία στα παιδιά. Θεωρία - Εφαρμογές, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.

Τατιάνα Πολυζώτη, Ψυχολόγος (MSc Ειδικής Αγωγής).
activekids.gr