Πολλά παιδιά δεν μπορούν να κάνουν βήμα χωρίς τη μαμά τους. Έχουν ανάγκη να αισθάνονται την παρουσία της στον χώρο, ακόμα και αν παίζουν με τους φίλους τους. Πολλές μαμάδες μάλιστα αιτιολογούν τη συμπεριφορά αυτή του παιδιού ως υπερβολική αγάπη, ενώ στην ουσία είναι υπερβολική εξάρτηση.
Η εξάρτηση αυτή είναι επιθυμητή και άκρως φυσιολογική, αλλά για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Όσο το παιδί μεγαλώνει τόσο η εξάρτηση αυτή θα πρέπει να ελαττώνεται.
Ένα μωρό όταν γεννιέται έχει ανάγκη τη μητέρα του για να το φροντίσει, προκειμένου να μεγαλώσει. Ωστόσο, καθώς το μωρό μεγαλώνει αρχίζει να ικανοποιεί μόνο του τις ανάγκες του και να ανεξαρτητοποιείται. Το πρόβλημα, όμως, εστιάζεται όταν συμπεριφορές που είναι φυσιολογικές για ένα παιδί ενός έτους δεν είναι φυσιολογικό να παρατηρούνται σ’ ένα 5χρονο παιδί.
Ας δούμε τα πράγματα πιο αναλυτικά. Κάθε παιδί γύρω στον 7ο μήνα της ζωής του διαμορφώνει έναν ισχυρό συναισθηματικό δεσμό με τη μητέρα. Το φαινόμενο αυτό της "προσκόλλησης" συνεπάγεται ότι το παιδί είναι δεμένο με τη μητρική παρουσία και φροντίδα και φοβάται μήπως η μητέρα του φύγει μακριά ή το εγκαταλείψει, βιώνει δηλαδή το λεγόμενο "άγχος του αποχωρισμού". Το άγχος αυτό έχει ανοδική πορεία με κορύφωση στο διάστημα μεταξύ 13ου και 18ου μήνα μετά τον οποίο αρχίζει να ελαττώνεται σταδιακά.
Γύρω στο 3ο έτος αρχίζει να υποχωρεί και τα περισσότερα παιδιά ξεπερνούν τον φόβο τους. Μένουν μόνα τους σ’ έναν χώρο με άλλα άτομα χωρίς να βιώνουν έντονα αρνητικά συναισθήματα για την απουσία της μητέρας τους. Επίσης, στη φάση αυτή τα παιδιά αρχίζουν να ανεξαρτητοποιούνται και να περνούν τη φάση του "όχι". Προσπαθούν να κάνουν μόνα τους διάφορα πράγματα χωρίς την παρέμβαση των γονιών τους.
Το θέμα είναι πως υπάρχουν περιπτώσεις παιδιών που μετά το 3ο έτος συνεχίζουν να είναι έντονα προσκολλημένα στους γονείς και να εκδηλώνουν παρατεταμένο άγχος αποχωρισμού σε ιδιαίτερα υψηλό βαθμό. Τα παιδιά αυτά είναι υπερεξαρτημένα, γεγονός με αρνητικές επιπτώσεις στη συναισθηματική ανάπτυξη και ωριμότητά τους, καθώς και στην καθημερινότητα του σπιτιού (π.χ. Η μητέρα δεν μπορεί να πάει κάποιο ταξίδι, το παιδί προσποιείται ότι είναι άρρωστο για να μην πάει σχολείο, κ.ά.)
Ποιες είναι οι κύριες συμπεριφορές των υπερεξαρτημένων παιδιών;
- Το παιδί δεν κάνει τίποτα μόνο του. Για την ολοκλήρωση οποιασδήποτε διαδικασίας, συνηθισμένης ή μη το παιδί ζητά τη βοήθεια των ενηλίκων, ακόμη και όταν αυτή είναι περιττή.
- Προσπαθεί συνεχώς να εξασφαλίζει σωματική επαφή με τη μητέρα. Αν μπορεί η μητέρα του να το έχει στην αγκαλιά της όλη μέρα.
- Έχει ανάγκη να τραβάει τη προσοχή των ενηλίκων.
- Συνεχής αναζήτηση επιβεβαίωσης από τους γονείς. Το παιδί δεν πιστεύει στις δυνάμεις του και αναζητά συνεχώς τον έπαινο και την επιβράβευση από τους γονείς του.
- Ανικανότητα, υπερβολική άρνηση στο να μείνει μόνο του. Αντιδρά, δεν θέλει να μείνει ούτε λεπτό χωρίς την παρουσία κάποιου προσώπου από το οικογενειακό περιβάλλον.
- Όταν εργάζονται και οι δύο γονείς τα πράγματα δυσκολεύουν. Αν οι γιαγιάδες δεν μπορούν να κρατήσουν τα μικρά, τότε ο παιδικός σταθμός είναι η μόνη λύση. Συνήθως τα πολύ μικρά παιδιά δεν είναι έτοιμα για τόσο μεγάλες αλλαγές σε πρόσωπα και χώρο. Χρειάζονται "αποκλειστικότητα" και ένα ήρεμο περιβάλλον κατάλληλο να βάλει σε τάξη τα όσα συμβαίνουν γύρω του. Ίσως κάποιο συγγενικό πρόσωπο ή μια μπέιμπι σίτερ να σας βοηθήσουν μέχρι το παιδί να πατήσει στα πόδια του πρακτικά και συναισθηματικά.
- Προσπαθήστε να καλύπτετε συναισθηματικά το παιδί σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο.
- Πολλές φορές τυχαίνει το παιδί να ανακαλεί συμπεριφορές μικρότερης ηλικίας. Το μικρό σας μπορεί να συμπεριφέρεται έτσι, επειδή ήρθε ένα μωρό στο σπίτι και νιώθει πως τραβάει την προσοχή σας. Εξηγήστε του πως το μωρό έχει ανάγκη τη φροντίδα όλων σας.
- Αποφύγετε την υπερπροστασία, γιατί ενισχύει την εξάρτηση. Το παιδί γεμίζει φόβους, ανασφάλεια και ανικανότητα να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα μόνο του.
- Επιβραβεύστε τις προσπάθειες του παιδιού, όταν κάνει κάτι μόνο του.
- Αν χρειαστεί να απουσιάσετε από το σπίτι για κάποιο χρονικό διάστημα, ενημερώστε το παιδί για τον λόγο και τη διάρκεια της απουσίας σας και διατηρήστε συχνή επικοινωνία μαζί του. Μην απέχετε από την καθημερινότητά του.
- Η σχέση των γονιών με το παιδί θέλει σταδιακά "χτίσιμο". Το σημείο που πρέπει να προσέξει κανείς είναι ότι ακόμη και από τη βρεφική ηλικία εξηγούμε στα παιδιά και δεν τα βομβαρδίζουμε με πολλές εναλλαγές. Ακόμη και σε ένα μωρό λέμε "η μαμά θα πάει σε μία δουλειά και αργότερα θα είναι πάλι μαζί σου". Με την επανάληψη το παιδί βιώνει μια κατάσταση και σιγά-σιγά την κατανοεί. Ακόμη και όταν είστε στο σπίτι με το παιδί, αφήστε το για λίγο χρόνο να παίζει μόνο του. Μην του το επιβάλλετε, αλλά όταν βλέπετε ότι παίζει ήρεμα, μην διακόπτετε τη ροή του παιχνιδιού.
- Το θέμα είναι το παιδί να νιώθει ασφάλεια, πως ό,τι χρειαστεί οι γονείς του θα είναι εκεί. Τα τρία είδη χρόνου ενισχύουν τη σχέση. Χρόνο που περνάτε όλοι μαζί, χρόνος ένας προς έναν και ο προσωπικός χρόνος. Κάθε οικογένεια έχει ανάγκη και τα 3 αυτά είδη χρόνου για το δέσιμο των μελών της.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου