Πώς και μέχρι πότε μπορούν οι γονείς να βοηθούν το παιδί στη μελέτη;

Σημαντικό ρόλο στην εκπαίδευση του παιδιού, πέρα από το σχολείο, διαδραματίζουν και οι γονείς. Καλούνται να υποστηρίξουν και να βοηθήσουν τα παιδιά τους στη μελέτη στο σπίτι. Δεν είναι λίγες όμως οι φορές που αυτή η βοήθεια δημιουργεί προβλήματα και γεννά ερωτήματα στους γονείς για το πώς και μέχρι πότε είναι σωστό να βοηθούν τα παιδιά τους για να προετοιμαστούν για την επόμενη μέρα στο σχολείο.

Αρχικά, θα πρέπει να τονιστεί η σημαντικότητα της μελέτης στο σπίτι. Όταν δεν ξεπερνιούνται τα όρια στον φόρτο εργασίας, η μελέτη στο σπίτι είναι μια γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ της οικογένειας και του σχολείου. Οι γονείς ενημερώνονται για το τι μαθαίνει το παιδί στο σχολείο, αλλά είναι και μια ευκαιρία για να ενημερώσουν τον δάσκαλο για το μαθησιακό επίπεδο των παιδιών τους.

Η μελέτη στο σπίτι βοηθά τα παιδιά να εδραιώσουν γνώσεις, δεξιότητες και τεχνικές που έχουν διδαχθεί μέσα στην τάξη. Δίνει την ευκαιρία στα παιδιά να αναπτύξουν εξατομικευμένες στρατηγικές μάθησης, να μάθουν να χρησιμοποιούν πηγές και να αναπτύξουν ικανότητες αυτορρύθμισης και μεταγνώσης.

Η μελέτη, λοιπόν, στο σπίτι μπορεί να συμβάλλει θετικά στην εδραίωση και βελτίωση όλων εκείνων των δεξιοτήτων του μαθητή, που θα του φανούν χρήσιμες σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Κριτήριο για την επίτευξη των στόχων της μελέτης στο σπίτι είναι οι εργασίες να είναι προσαρμοσμένες στις δυνατότητες και τις εκπαιδευτικές ανάγκες του παιδιού. Επίσης, ο μεγάλος φόρτος εργασιών μπορεί να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα.

Οι γονείς εμπλέκονται στη διαδικασία της μελέτης γιατί πιστεύουν ότι είναι υποχρεωμένοι, ότι η παρέμβασή τους θα έχει θετικά αποτελέσματα κι ότι οι εκπαιδευτικοί θα εκτιμήσουν θετικά την εμπλοκή τους. Ωστόσο, η υπερβολική ανάμιξη των γονιών στη μελέτη των παιδιών ελλοχεύει και κινδύνους:

• Το παιδί εξαρτάται από τους γονείς και χάνει το αίσθημα της αυτενέργειας και της πρωτοβουλίας.
• Στην περίπτωση που οι γονείς χρησιμοποιούν διαφορετικές τεχνικές από αυτές του δασκάλου, προκαλούν σύγχυση στο παιδί.
• Πολλές φορές το διάβασμα καταλήγει να γίνεται πεδίο μάχης και οι γονείς να μαλώνουν έντονα με το παιδί.
• Όλες οι εργασίες ολοκληρώνονται στην ουσία από τους γονείς κι όχι από το παιδί.
• Καθυστερεί η ωρίμανση και η σχολική επίδοση του παιδιού.
• Πολύ πιθανό να αυξάνει και τον χρόνο μελέτης.

Σύμφωνα, λοιπόν, με όλα τα παραπάνω οι γονείς καλό θα είναι να έχουν υποστηρικτικό ρόλο στη μελέτη του παιδιού και να μην επεμβαίνουν σε υπερβολικό βαθμό. Με την πάροδο του χρόνου, θα πρέπει η υποστήριξη να φθίνει χρονικά, ώστε το παιδί να μπορεί σιγά - σιγά να μελετά μόνο του. Από την Α’ Δημοτικού κιόλας το παιδί είναι ικανό να διαβάζει μόνο του. Γι’ αυτό οι γονείς θα πρέπει να προσανατολίζουν την υποστήριξή τους στη σταδιακή αυτονόμηση του παιδιού. Σίγουρα στα πρώτα χρόνια της σχολικής ζωής του το παιδί θα χρειαστεί μεγαλύτερη βοήθεια μέχρι να μάθει να διαβάζει μόνο του.

Οι γονείς θα πρέπει να θυμούνται πως:

• Όλα τα παιδιά μπορούν να μάθουν να ολοκληρώνουν μόνα τους, αν όχι όλες, κάποιες από τις εργασίες τους.
• Θα πρέπει να είναι κοντά, και όχι δίπλα στο παιδί, για να ελέγξουν το τελικό αποτέλεσμα της προσπάθειας, να διορθώσουν τυχόν λάθη και να παρέχουν βοήθεια να του ζητηθεί.
• Ο χώρος και ο χρόνος μελέτης θα πρέπει να είναι σταθεροί. Η ώρα μελέτης διαφέρει σε κάθε παιδί και προσαρμόζεται με βάση τις ανάγκες του παιδιού. Ο χώρος θα πρέπει να είναι αφαιρετικός, φωτεινός και να έχει όλα εκείνα που θα χρειαστούν στο παιδί για να ολοκληρώσει τις εργασίες του.
• Δεν θα πρέπει να ολοκληρώνουν οι ίδιοι τις εργασίες του παιδιού ή να του δίνουν έτοιμες απαντήσεις στις ερωτήσεις του.
• Όσο πιο θετικοί είναι οι ίδιοι απέναντι στη μελέτη στο σπίτι, τόσο πιο θετικό θα είναι και το παιδί.

Τέλος, σημαντική είναι η συχνή επικοινωνία με τον εκπαιδευτικό, ο οποίος μπορεί να τους καθοδηγήσει και να τους υποστηρίξει στην προσπάθειά τους. Δεν θα πρέπει να ξεχνούν να επιβραβεύουν την κάθε προσπάθεια του παιδιού και οι προσδοκίες τους να είναι προσαρμοσμένες στις δυνατότητες του παιδιού.

Φώτης Παπαναστασίου, Ειδικός Παιδαγωγός MSc Σχολική Ψυχολογία
www.eidikospaidagogos.gr