Μήπως το παιδί σας μόλις σας σύστησε έναν από τους φανταστικούς του φίλους; Μήπως μιλάει στο φεγγάρι ή ακόμη και σε άψυχα αντικείμενα, όπως ένα δέντρο ή ένα φορτηγό; Πολλοί γονείς τρομάζουν. Κάποιοι νομίζουν ότι η προσφυγή του παιδιού τους στη φαντασία μαρτυρά κάποια συναισθηματική διαταραχή. Άλλοι πάλι, νομίζουν ότι τα παιδιά τους πάσχουν από μοναξιά. Δεν συμβαίνει απολύτως τίποτα! Είναι απολύτως φυσιολογικό να κυριαρχεί στη ζωή των παιδιών η φαντασία. Άλλωστε, τους προσφέρει πολύτιμα μαθήματα ζωής.
Για τα περισσότερα παιδιά, τα παιχνίδια φαντασίας ξεκινούν από τα τρία τους έτη. Η φαντασία τα παρακινεί να δοκιμάσουν και να εξερευνήσουν ένα μεγάλο φάσμα συναισθημάτων, που εκτείνεται από την αγάπη και την εξάρτηση μέχρι το θυμό, τη διαμαρτυρία και τον φόβο. Το παιδί όχι μόνο θα υποδύεται διάφορους ρόλους, αλλά και συχνά θα αποδίδει ανθρώπινες ιδιότητες και συναισθήματα σε έμψυχα και άψυχα αντικείμενα. Ρωτήστε το για παράδειγμα γιατί βγαίνει το φεγγάρι κάθε βράδυ και ίσως σας απαντήσει: "Για να μου πει γεια!".
Σε αυτή την ηλικία περίπου εμφανίζονται και οι φανταστικοί φίλοι. Μερικά παιδιά έχουν ένα και μοναδικό τέτοιο φίλο για διάστημα μέχρι και έξι μήνες. Άλλα, τους αλλάζουν καθημερινά, ενώ υπάρχουν και παιδιά που ποτέ δεν έχουν κάποιο φανταστικό φίλο, αλλά ίσως να προτιμούν φανταστικά ζώα.
Όλα αυτά είναι ένας πολύ δημιουργικός τρόπος με τον οποίο το παιδί σας μπορεί να πειραματίζεται με διάφορους ρόλους, στιχομυθίες, συμπεριφορές και συναισθήματα. Η παιδική φαντασία ενισχύει την αυτοεκτίμηση. Μέσα από το παραμύθι και τη φαντασία δίνεται η δυνατότητα στο παιδί να παλέψει με το "τέρας" και να το νικήσει, κάτι που δεν θα μπορούσε ίσως να κάνει στην καθημερινότητά του. Τα παιδιά έχουν επίσης μία αίσθηση δύναμης και ελέγχου, καθώς δημιουργούν έναν κόσμο δικό τους.
Για τα τρίχρονα παιδιά, οι διαχωριστικές γραμμές μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας συχνά μπορεί να συγχέονται. Το παιδί πηγαινοέρχεται από τη φαντασία στην πραγματικότητα και αντίστροφα καθ’ όλη τη διάρκεια της μέρας και κάποιες στιγμές θα συμμετέχει τόσο έντονα στην φαντασιωσική κατάσταση που έχει δημιουργήσει, ώστε δεν θα μπορεί να σας πει που τελειώνει η φαντασία και που αρχίζει η πραγματικότητα. Μπορεί να έρθει στο τραπέζι να φάει πεπεισμένο ότι είναι η Χιονάτη! Ίσως πάλι να έρθει κλαίγοντας επειδή άκουσε μία ιστορία με φαντάσματα που πίστεψε ότι είναι αληθινή.
Στα 4 έτη θα μπορεί να ξεχωρίζει καλύτερα τη φαντασία από την πραγματικότητα και θα μπορεί να κινείται ανάμεσα στα δύο αυτά άκρα χωρίς να τα συγχέει τόσο πολύ. Τα παιχνίδια προσποίησης θα γίνονται πιο σύνθετα και μην εκπλαγείτε εάν αρχίσει να εισάγει κάποιες μορφές βίας, όπως πολεμικά παιχνίδια, τη σφαγή του δράκου ή τον καρχαρία και τον λύκο που μας κυνηγούν για να μας φάνε.
Θα ανησυχείτε πολύ λιγότερο γι' αυτές τις φαντασιώσεις του μικρού σας εάν καταλάβετε ότι, πρώτον, δεν είναι μόνιμες και, δεύτερον, δεν είναι ένδειξη για μελλοντικές προβληματικές συμπεριφορές. Αντίθετα, είναι ένα στάδιο της ανάπτυξης στο οποίο τα παιδιά χρησιμοποιούν τη φαντασία για να δοκιμάσουν τα όρια της δύναμής τους.
Εννοείται, ότι δεν έχουν αναγκαστικά όλα τα παιδάκια φανταστικούς φίλους. Στην πραγματικότητα, τα μικρότερα αδέλφια σπανίως έχουν, γιατί ασχολούνται κυρίως με την πραγματικότητα των μεγαλύτερων αδελφών τους. Αλλά, ακόμη κι αν έχουν φανταστικούς φίλους, δεν το ομολογούν, γιατί φοβούνται ότι θα τα κοροϊδέψουν τα μεγαλύτερα, τα οποία, έχοντας ξεπεράσει αυτή τη βλακεία, πειράζουν τα μικρότερα.
Πάντως, όλα τα παιδιά πειραματίζονται με φαντασιώσεις, εξασκώντας στη φαντασία τους όλα τα βήματα που θα χρειαστεί να κάνουν για να αποκτήσουν ανεξαρτησία.
Πώς πρέπει να αντιδρούν οι γονείς:
- Ποτέ μην υποτιμήσετε ή χλευάσετε τα παιχνίδια φαντασίας. Ακόμη κι αν το παιδί σας έρθει αναστατωμένο ή τρομαγμένο από ένα φανταστικό επεισόδιο, καθησυχάστε το, αλλά μην το υποτιμήσετε. Το παιδί περνάει μία φάση που είναι φυσιολογική και αναπόφευκτη για τη διερεύνηση του φανταστικού του κόσμου και δεν θα πρέπει να βρίσκεται αντιμέτωπο με την αποδοκιμασία σας.
- Προσπαθήστε, αντιθέτως, να εκμεταλλευθείτε αυτές τις καταστάσεις συμμετέχοντας κι εσείς ορισμένες φορές στα παιχνίδια που κάνει με τη φαντασία του. Μπορείτε έτσι να το βοηθήσετε να βρει νέους τρόπους να εξωτερικεύει τα συναισθήματά του, ακόμη και να επεξεργάζεται κάποια από τα προβλήματά του. Μπορείτε, για παράδειγμα, να του προτείνετε ότι ήρθε η ώρα να πάει και ο φανταστικός του φίλος στο σχολείο, για να καταλάβετε πως νιώθει ο ίδιος για αυτό τον τομέα της ζωής του.
- Μην επιμένετε να ελέγχετε αυτές τις φαντασιώσεις. Ένα μέρος της χαράς που νιώθει όταν τις κατασκευάζει, συνίσταται στον έλεγχο που το ίδιο το παιδί ασκεί πάνω στα υποθετικά αυτά δρώμενα. Αν, επομένως, ρίξετε μία ιδέα για τη δημιουργία ενός φανταστικού σεναρίου, αποσυρθείτε και αφήστε το παιδί σας να του δώσει όποια τροπή θέλει. Αν όμως, σας ζητήσει να λάβετε και εσείς μέρος στο παιχνίδι του, κάντε το όσο πιο διακριτικά γίνεται. Αφήστε τον χώρο της φαντασίας και της προσποίησης να είναι ένα πεδίο όπου το παιδί σας διευθύνει την παράσταση!
- Έξω από το χώρο της φαντασιωσικής του ζωής, στην καθημερινή του πραγματικότητα, δώστε στο παιδί σας να καταλάβει πως το καμαρώνετε που είναι τόσο δημιουργικό και ανεξάρτητο. Μιλάτε μαζί του, ακούτε αυτά που σας λέει και δείχνετε του ότι υπολογίζετε την γνώμη του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου