Το παιδί κάνει καβγάδες για τα ρούχα και το ντύσιμο

Εμείς οι γονείς τρέφουμε αναμφισβήτητα μεγάλη αγάπη και τρυφερότητα για τα παιδιά μας. Η διαδικασία όμως του μεγαλώματος ενός παιδιού έχει τις καλές γλυκές στιγμές, έχει όμως και τις άχαρες σκληρές στιγμές της αντιπαράθεσης. Η διαδικασία του ντυσίματος, ενώ φαινομενικά είναι μία απλή καθημερινή ρουτίνα, πολλές φορές γίνεται αιτία για διαμάχες και αντιπαραθέσεις.

Οι καθημερινές προστριβές σε ζητήματα ανατροφής και διαπαιδαγώγησης δεν είναι πάντα απαραίτητα αρνητικές. Αντίθετα μερικές φορές μάς:

• Βοηθούν να ορίσουμε τις θέσεις μας στο παιδί, π.χ. αυτό γίνεται αυτό δεν γίνεται.
• Βοηθούν το παιδί μας να κατακτήσει την κοινωνική του ταυτότητα, π.χ. μαθαίνει να ξεχωρίζει τις περιστάσεις.
• Μαθαίνουν ότι άλλα ρούχα φοράμε στο σχολείο και άλλα στο σπίτι.
• Σε βάθος χρόνου με τη σταθερότητά μας και τη συνέπεια μας σε αυτά που του λέμε, βοηθάμε το παιδί να μεγαλώσει.

Το πρόβλημα με το ντύσιμο στα παιδιά μας το συναντάμε πιο συχνά στα κορίτσια από ότι στα αγόρια. Η ηλικία που πρωτοεμφανίζονται οι πρώτες αντιπαραθέσεις είναι περίπου στον 1,5 χρόνο και σταδιακά γίνονται πιο συχνές σε παιδιά προσχολικής ηλικίας, δηλαδή έως 5,5 ετών. Αυτό συμβαίνει γιατί:

• Περίπου από τους 18 μήνες και μετά οι γονείς είναι πιο ξεκάθαροι απέναντι στα όρια και τους κανόνες συμπεριφοράς.
• Απαιτούμε από τα παιδιά μας να μας υπακούν και να συμμορφώνονται σε αυτά που τους ζητάμε, αλλά και να τα εφαρμόζουν στην πράξη μέσα και έξω από το σπίτι.
• Από την πλευρά τώρα των παιδιών, σε αυτή την ηλικία αναπτύσσεται στο μυαλό τους η έννοια του εαυτού τους.
• Δημιουργούν την ταυτότητά τους, π.χ. είμαι η Αναστασία, μου αρέσει να παίζω με την κούκλες και όχι με τη μπάλα, προτιμώ το κόκκινο χρώμα και όχι το πράσινο, θέλω να τρώω κρέας και όχι λαχανικά.
• Το παιδί μας επιλεγεί και έχει την δική του ισχυρή άποψη η όποια εκδηλώνεται καθημερινά με τα "θέλω" και μάλιστα σε επιτακτική μορφή: το θέλω τώρα, το θέλω έτσι, θέλω με αυτό τον τρόπο.

Πολλές φορές οι γονείς ρωτούν γιατί τα παιδιά σε αυτή την ηλικία είναι τόσο ιδιότροπα και δύσκολα στη συνεργασία τους.Ο τρόπος σκέψης των νηπίων είναι ανώριμος γιατί οι αναπτυξιακές τους ικανότητες, όπως η λογική και η επαγωγική σκέψη βρίσκονται σε εξέλιξη και διαμορφώνονται σταδιακά.

Στη νηπιακή ηλικία λειτουργεί περισσότερο το αρχέγονο τμήμα του εγκέφαλου, το οποίο παίρνει αποφάσεις και δίνει εντολές βασισμένο περισσότερο στην αυθόρμητη επιθυμία με τα ένστικτα και λιγότερο με το λογικό τμήμα.

Έτσι το παιδί μας ξυπνά το πρωί, του δίνουμε τα ρούχα για να ντυθεί και αυτό επιλέγει με βάση την επιθυμία του, θέλει π.χ. να φορέσει ένα ελαφρύ μακό μπλουζάκι και εμείς του εξηγούμε ότι σήμερα κάνει κρύο και δεν μπορεί να βγει έξω με αυτό. Πρέπει να φορέσει ένα ρούχο πιο χοντρό για να μην κρυώνει, μία λογική εξήγηση δηλαδή.

Όμως, το λογικό τμήμα του εγκέφαλου του παιδιού μας δεν λειτουργεί πάντα με αποτέλεσμα η συζήτηση να καταλήξει στο εγώ θέλω - θέλω - θέλω.

Τι μπορούμε να κάνουμε να βοηθήσουμε το παιδί μας:

Ένας γενικός κανόνας για αυτήν την ηλικία, την προσχολική, είναι να βοηθάμε το παιδί μας να σκέφτεται λογικά όταν είναι να πάρει μια απόφαση με αυτό τον τρόπο αποφεύγουμε τους καβγάδες. Αυτό μπορεί να γίνει με τρία στάδια:

• Εξηγούμε ξανά και ξανά.
• Μιλάμε μαζί του, κάνουμε διάλογο.
• Καταλήγουμε σε συμφωνίες.

Συγκεκριμένα στην περίπτωση διαμάχης λόγω του ντυσίματος, εξηγούμε:

• Ότι τα ρούχα μας πρέπει να είναι πάντα καθαρά, ότι τα αλλάζουμε κάθε μέρα.
• Ότι τα ρούχα διακρίνονται σε καλοκαιρινά φθινοπωρινά, χειμωνιάτικα και ανοιξιάτικα ανάλογα με την εποχή του χρόνου και στα πολύ μικρά παιδιά μιλάμε για ζεστά και δροσερά.
• Ότι τα ρούχα φαίνονται πιο όμορφα, όταν τα χρώματα τους ταιριάζουν καλύτερα.
• Τους μιλάμε για τους συνδυασμούς των χρωμάτων όταν κάνουμε ζωγραφική με το παιδί και έτσι τα μαθαίνει παίζοντας.
• Οργανώνουμε τη ντουλάπα μας.
• Τα χωρίζουμε ανάλογα με την κατηγορία που ανήκουν σε διαφορετικά συρτάρια, αθλητικά καθημερινά για μέσα στο σπίτι, για το σχολείο, για τα πάρτι.
• Είναι ακόμα καλύτερο να κολλήσουμε και ένα σχετικό εικονίδιο στο συρτάρι.
• Αν πάλι δεν έχουμε τόσο χώρο, χωρίζουμε το συρτάρι σε τμήματα με διαφορετικές χρωματιστές θήκες οργάνωσης συρταριών.
• Το παιδί μας πρέπει να γνωρίζει από πολύ μικρό σε πιο μέρος της ντουλάπας είναι τα ρούχα του και αν είναι δυνατό να είναι σε ένα χαμηλό μέρος να μπορεί να τα παίρνει το ίδιο.
• Φτιάχνουμε συνδυασμούς ρούχων και τα τοποθετούμε σαν σετ παντελόνια με μπλούζα και παπούτσια με βάση τα χρώματα που έχουμε και την επιθυμία του παιδιού.

Όταν είναι η ώρα για το ντύσιμο

• Αν σηκωνόμαστε πολύ πρωί, τα ετοιμάζουμε από την προηγούμενη νύχτα πριν πλύνουμε τα δόντια και όταν βάζουμε τις πιτζάμες.
• Κάνουμε συμφωνία "αυτά τα ρούχα θα φορέσεις αύριο για να πας στο σχολείο" ή "απλά αυτά θα είναι τα αυριανά σου ρούχα".
• Το παιδί μπορεί να επιλέξει ανάμεσα σε δυο ή περισσότερα σετ ρούχων, που θα έχει μέσα το συρτάρι του.
• Σε αυτό το σημείο να επισημάνουμε, ότι όταν αγοράζουμε ρούχα έχουμε μαζί το παιδί μας, ώστε να συμμετέχει και αυτό στην επιλογή των ρούχων που θα του αγοράσουμε.
• Τα παιδιά σε αυτή την ηλικία εύκολα επηρεάζονται από τις δικές μας προτιμήσεις.
• Μπορούμε λοιπόν όταν είμαστε στο μαγαζί και ψωνίζουμε να το κατευθύνουμε εμείς σε επιλογές που ταιριάζουν στο δικό μας γούστο.
• Τα παιδιά στη νηπιακή ηλικία θέλουν να είναι μεγάλα, έτσι όταν επιλέγουν κάτι που δεν συμπίπτει με τις δικές μας επιλογές απλά τους λέμε ότι είναι ρούχα για μωρά και είναι κουταμάρα.  Αυτή η φράση πολλές φορές λειτουργεί προκειμένου να κάνουν αλλαγή στην επιλογή τους

Με όλους αυτούς τους τρόπους περιορίζουμε τις αντιπαραθέσεις. Από εκεί και πέρα υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν στην έκβαση της διαμάχης με το παιδί. 

• Αν γενικότερα έχουμε θέσει όρια και κανόνες συμπεριφοράς του παιδιού μας.
• Αν το παιδί μας ζει και μεγαλώνει σε ένα σταθερό και προβλέψιμο περιβάλλον και το καθοδηγούμε εμείς και όχι αυτό με χειριστικές και ανώριμες συμπεριφορές, δηλαδή τη μία μέρα να του επιτρέψουμε να φορέσει κοντό παντελόνι στο καταχείμωνο, τότε σίγουρα την άλλη μέρα θα το ξαναζητήσει.
• Αν διαθέτουμε τον απαραίτητο χρόνο με το παιδί μας, αν το μεγαλώνουμε μόνοι μας ή με άλλα άτομα.

Πότε υπάρχει πρόβλημα και χρειάζεται καθοδήγηση από ένα ειδικό;

• Όταν οι αντιπαραθέσεις είναι μέρος μιας γενικότερης γκρίνιας και δυσφορίας που εκφράζει το παιδί μας, μπορεί να αρχίζει το πρωί με τα ρούχα στη συνέχεια να είναι με το πρωινό του, το μεσημέρι με το ποσό τηλεόραση θα δει, κ.ά
• Όταν οι αντιπαραθέσεις που οδηγούν σε σύγκρουση και καβγάδες είναι πιο συχνή από 3-4 φορές την εβδομάδα.
• Σε κάποιες μεμονωμένες και ακραίες περιπτώσεις θα πρέπει ο γονιός να διερευνήσει κατά πόσο η άρνηση του παιδιού για ορισμένα ρούχα μήπως δηλώνει κάποιου είδους αισθητηριακή ευαισθησία. Για παράδειγμα, αν το ενοχλούν και αντιδρά πολύ έντονα οι ραφές από ένα ρούχο ή ένα συγκεκριμένο είδος υφάσματος, το μάλλινο, ένας τύπος μπλούζας, π.χ. ζιβάγκο.
• Άλλες φορές τα παιδιά μπορεί να παρουσιάσουν εμμονές σε σχέση με το ντύσιμό τους, να θέλουν να φοράνε μόνο ένα συγκεκριμένο ρούχο ή να θέλουν να αλλάζουν συνεχώς ρούχα.
• Αυτές οι εμμονές μπορεί να είναι εντελώς αθώες, ωστόσο αν όμως συνοδεύονται και από άλλες ιδιότροπες συμπεριφορές οφείλει κανείς να διερευνήσει την πιθανότητα να παρουσιάζει το παιδί κάποιου είδους αναπτυξιακή δυσκολία, οπότε και συνιστάται η παραπομπή σε έναν ειδικό.

Στέλιος Μαντούδης, Αναπτυξιακός Εργοθεραπευτής
www.mandou.gr