Από ποια στάδια περνούν τα παιδιά για να αναπτύξουν το παιχνίδι τους; Ποιες είναι κάποιες απλές ιδέες για να τα βοηθήσουν οι γονείς τους σε αυτό;
Τα περισσότερα παιδιά περνούν από τα ακόλουθα στάδια καθώς μαθαίνουν να παίζουν:
1. Τυχαίο και εξερευνητικό παιχνίδι
Το παιδί κουνάει, βάζει στο στόμα, χτυπάει και αναποδογυρίζει παιχνίδια και άλλα αντικείμενα. Εξερευνά αντικείμενα με το να τα δοκιμάζει, να τα κοιτάει, να τα ακούει, να τα κινεί και να τα αισθάνεται μέσω διαφορετικών μερών του σώματός του.
2. Πρώιμο λειτουργικό παιχνίδι
Το παιδί ξεκινά να χρησιμοποιεί αντικείμενα με τον κατάλληλο τρόπο. Για παράδειγμα, το παιδί βουρτσίζει με μία βούρτσα. Σε αυτό το στάδιο, πιθανώς, το παιδί να βουρτσίζει το πάτωμα, τα τουβλάκια ή το παντελόνι σας με λάθος τρόπο. Επίσης, ξεκινάει να σπρώχνει αυτοκινητάκια, να ανοίγει και να κλείνει κουτιά, να πίνει από την κούπα, να κυλάει μια μπάλα, να βάζει τουβλάκια το ένα πάνω στο άλλο, να ακούει στο ακουστικό του τηλεφώνου - παιχνίδι, να χρησιμοποιεί ένα πανί για να πλένει αντικείμενα και να λύνει πολύ απλά παζλ.
3. Ανεπτυγμένο λειτουργικό παιχνίδι
Το παιδί χρησιμοποιεί τα περισσότερα παιχνίδια και αντικείμενα με τον σωστό τρόπο. Πλέον, δεν βουρτσίζει το πάτωμα, ούτε χρησιμοποιεί λάθος τα αντικείμενα. Λογικά, το παιδί θα μπορεί να απαντήσει σε ερωτήματα όπως: "Δείξε μου τι πάει στο πόδι σου" με το να σηκώνει ο γονέας το παπούτσι. Θα μπορεί να ανταποκριθεί και με εικόνες. Εξετάστε αν το παιδί μπορεί να διαλέξει την εικόνα ενός αντικειμένου, όταν του περιγράψετε σε τι χρησιμοποιείται, συνήθως, αυτό το αντικείμενο. Για παράδειγμα, το παιδί μπορεί να σας δείξει την εικόνα μιας καρέκλας όταν το ρωτήσετε "Πού καθόμαστε;"
4. Δημιουργικό - συμβολικό παιχνίδι
Το παιδί μαθαίνει να χρησιμοποιεί σύμβολα μέσα στο παιχνίδι. Μπορεί να υποκρίνεται πως ένα κουτί είναι ένα (choo-choo) τρένο. Το κουτί αντιπροσωπεύει το τρένο.
5. Παιχνίδι με φαντασία
Η δημιουργικότητα και η φαντασία παίζουν κυρίαρχο ρόλο σε αυτό το στάδιο. Το παιδί μπορεί να παίζει με φανταστικούς φίλους ή ζώα ή μπορεί να υποκρίνεται πως είναι κάποιος άλλος. Μπορεί να υποκριθεί πως είναι σκύλος, γιατρός ή ο Σούπερμαν. Δεν υπάρχουν όρια στη φαντασία! Το παιδί αναπαριστά οικείες καταστάσεις μέσα από το σπίτι, όπως το "νοικοκυριό" ή εκτελεί δραματικό παιχνίδι με μαριονέτες.
Ποιες δραστηριότητες βοηθούν το παιδί να αναπτύξει τις δεξιότητες για το παιχνίδι;
Παρέχετε στα παιδιά αντικείμενα και παιχνίδια αναλογικά του επιπέδου τους, για να ενθαρρύνετε την εξέλιξη του παιχνιδιού. Σας προτείνουμε να χρησιμοποιήσετε και εσείς αυτά τα παιχνίδια και αντικείμενα. Κεντρίστε την προσοχή του παιδιού και δείξτε του πώς να τα χρησιμοποιήσει. Επιλέξτε να δουλέψετε με λίγα μόνο παιχνίδια και αντικείμενα τη φορά.
Ακολουθήστε τις παρακάτω δραστηριότητες για να βοηθήσετε το παιδί σας να αναπτύξει συγκεκριμένες δεξιότητες για το παιχνίδι:
1. Τυχαίο και εξερευνητικό παιχνίδι
Δώστε στο παιδί σας ευκαιρίες να εξερευνήσει αντικείμενα και παιχνίδια για διαφορετικές αισθήσεις. Βεβαιωθείτε πως κάνετε χρήση ασφαλών, μη τοξικών, χρωματιστών παιχνιδιών, που προκαλούν το ενδιαφέρον του παιδιού. Παρουσιάστε στο παιδί σας αντικείμενα και φαγητά που, συνήθως, μπορείτε να βρείτε μέσα στο σπίτι. Ακολουθούν τρόποι για να δώσετε έμφαση στην χρήση των διαφορετικών αισθήσεων:
Ακοή: Μιλήστε για τα αντικείμενα καθώς παίζετε με αυτά. Για παράδειγμα πείτε "Το βιβλίο έπεσε κάτω". Μιλήστε για τους ήχους που βγάζουν τα αντικείμενα. Πείτε "Άκουσε πώς κάνει το χαρτί (κάντε το χαρακτηριστικό ήχο όταν τσαλακώνουμε ένα χαρτί)". Παρουσιάστε στο παιδί σας αντικείμενα που παράγουν διαφορικούς ήχου, όπως το κροτάλισμα, το κουδούνισμα, κ.λπ.
Όραση: Βεβαιωθείτε πως το παιδί σας παρατηρεί τα αντικείμενα, γυρίζοντάς τα για να τα δει από όλες τις μεριές. Αγγίξτε και γυρίστε απαλά το πρόσωπο του παιδιού σας αν το κρίνετε απαραίτητο. Κινήστε κάθε αντικείμενο γύρω γύρω μέχρι το παιδί σας να το δει.
Αφή: Βοηθήστε το παιδί να αισθανθεί όλη την επιφάνεια του αντικειμένου με τα χέρια του. Αφήστε το να κρατήσει το παιχνίδι, ενώ εσείς μπορείτε να δοκιμάσετε να το τρίψετε στα μάγουλά του. Δώστε στο παιδί αρκετά αντικείμενα για να αισθανθεί. Βεβαιωθείτε πως του παρέχετε αντικείμενα διαφορετικής θερμοκρασίας και υφής.
Κίνηση: Βοηθήστε το παιδί σας να κουνήσει κάθε αντικείμενο, να το στριφογυρίσει και να το χτυπήσει ελαφρά πάνω στο τραπέζι. Αυτό βοηθάει το παιδί να ακούει τους θορύβους που κάνει το αντικείμενο. Πάρτε μια απλή, σπογγώδη μπάλα που δεν θα βλάψει κάποιον μέσα στο σπίτι και αφήστε το παιδί να την πετάξει και να τρέξει πίσω της. Αυτό θα βοηθήσει το παιδί σας να εξερευνήσει τις κινήσεις του σώματός του. Βοηθήστε το να μετακινήσει, να σπρώξει και να τραβήξει τα αντικείμενα. Δώστε στο παιδί κουτάλια και σκεύη κουζίνας για να τα χτυπήσουν μεταξύ τους.
Γεύση και όραση: Βάλτε ποικίλα φαγητά ή άλλα πράγματα με μυρωδιά κοντά στη μύτη του παιδιού σας. Αν πρόκειται για φαγητό, αφήστε το παιδί να το γλύψει ή να το γευτεί. Τα περισσότερα παιδιά περνούν από ένα στάδιο εξερεύνησης και βάζουν τα πάντα στο στόμα τους. Επιτρέψτε το παιδί να εξερευνήσει με αυτόν τον τρόπο, αλλά βεβαιωθείτε πως επικίνδυνα ή βρώμικα αντικείμενα βρίσκονται σε σημείο που τα παιδιά δεν έχουν πρόσβαση. Δώστε στο παιδί αρκετές ευκαιρίες να γευτεί και να μυρίσει μια ποικιλία από αντικείμενα.
2. Πρώιμο λειτουργικό παιχνίδι
Αν δείτε το παιδί σας να παίζει σωστά με ένα παιχνίδι ή αντικείμενο, σταματήστε για ένα λεπτό και παρατηρήσετε τι κάνει. Δείξτε του προσοχή και χαρίστε του ένα χαμόγελο. Συχνά, οι γονείς είναι ευτυχισμένοι όταν το παιδί παίζει ήρεμα, καθώς μπορούν να εργαστούν με την ησυχία τους. Όμως, με αυτόν τον τρόπο οι γονείς δείχνουν στο παιδί πως με το σωστό παιχνίδι δεν θα έχουν την προσοχή ή την επιβράβευσή τους. Πιθανώς, το παιδί να παίζει όλο και λιγότερο. Σιγουρευτείτε πως ανταμείβετε το αυθόρμητο παιχνίδι του παιδιού με προσοχή και επαίνους.
Διαλέξτε μόνο ένα ή δύο αντικείμενα και ενέργειες τη φορά για να διδάξετε το παιδί. Δώστε το αντικείμενο στο παιδί. Μπορεί να προσπαθήσει μόνο να το βάλει στο στόμα, να το κουνήσει ή να το χτυπήσει. Πάρτε εσείς το αντικείμενο και χρησιμοποιείστε το με τον σωστό τρόπο. Για παράδειγμα, πάρτε τη χτένα και χτενίστε τα μαλλιά σας ή τα μαλλιά του παιδιού σας. Χρησιμοποιείστε λέξεις για να περιγράψετε αυτό που κάνετε. Για παράδειγμα, πείτε "Κοίτα! Χτενίζω τα μαλλιά. Η μαμά χτενίζει τα μαλλιά". Δώστε στο παιδί ακόμη μία ευκαιρία να παίξει με το αντικείμενο. Αν το παιδί σας συνεχίζει να μην μιμείται την ενέργεια που κάνετε, βάλτε το χέρι σας πάνω στο χέρι του παιδιού. Βοηθήστε το παιδί να χρησιμοποιήσει σωστά το αντικείμενο.
Μπορεί να χρειαστείτε συνεργάτη για κάποιες δραστηριότητες. Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να βοηθήσει το παιδί σας να κυλήσει μια μπάλα μπρος και πίσω ανάμεσα σε σας και το παιδί. Κάθε φορά που το παιδί μιμείται την κατάλληλη ενέργεια για το παιχνίδι ή το αντικείμενο, δώστε του πολλή προσοχή και έπαινο.
3. Ανεπτυγμένο λειτουργικό παιχνίδι
Το παιδί σας είναι έτοιμο για πιο δομημένο και σύνθετο παιχνίδι, αν εκτελεί τις παραπάνω ενέργειες συχνά και χωρίς βοήθεια από εσάς. Μπορείτε να προσθέσετε παιχνίδια στη λίστα, καθώς το παιδί αναπτύσσεται. Συμπεριλάβετε παιχνίδια που μπορούν να καβαλήσουν, παζλ, παιχνίδια με πλαστικές κούπες, χαρτί και κηρομπογιά. Ακολουθούν μερικές προτεινόμενες δραστηριότητες για αυτό το στάδιο της ανάπτυξης:
α. Ένα πάρτι με δοκιμές φαγητών
Βάλτε τέσσερις ή πέντε μικρές ποσότητες από διαφορετικά φαγητά σε πιάτα. Δώστε στην οικογένεια να γευτεί το καθένα. Περιγράψτε και δώστε όνομα στο καθένα, αλλά προσέξτε να έχετε συμπεριλάβει το αγαπημένο φαγητό του παιδιού. Κάθε μέλος της οικογένειας με τη σειρά, θα κλείσει με ένα ύφασμα τα μάτια των υπολοίπων. Αναγνωρίστε ποιο φαγητό κρατάτε με τη μυρωδιά και τη γεύση. Για κάθε φαγητό, ρωτήστε το παιδί αν είναι το αγαπημένο του. Για παράδειγμα, πείτε "Αυτό είναι παγωτό;". Το παιδί μπορεί να έχει μια ανταμοιβή κάθε φορά που αναγνωρίζει σωστά ένα φαγητό.
β. Τι ακούς;
Αφήστε το παιδί να εξοικειωθεί με ήχους του σπιτιού. Το παιδί μπορεί να χτυπήσει το κουδούνι, να πάρει τηλέφωνο, να ανοίξει τη βρύση, να ανοίξει το ραδιόφωνο, να χτυπήσει την πόρτα και να ακούσει το ρολόι. Μετά, μπορείτε να παίξετε "Τι ακούς;" Παράγετε κάποιον ήχο ή παίξτε κάποιον που, ήδη, έχετε ηχογραφήσει. Ρωτήστε το παιδί σας να αγγίξει το αντικείμενο που κάνει αυτό τον θόρυβο ή απλά να το ονομάσει. Αν το παιδί σας απαντήσει σωστά, αφήστε το να αναπαράγει τον ήχο (για παράδειγμα να χτυπήσει το κουδούνι).
γ. Κουτί μυστηρίου
Κάθε μέλος της οικογένειας βάζει μερικά μικρά αντικείμενα στο κουτί μυστηρίου. Το κουτί θα πρέπει να είναι φτιαγμένο από χαρτόνι και η κορυφή από ύφασμα που θα έχετε συρράψει. Κόψτε μια σχισμή στην υφασμάτινη επιφάνεια, ώστε να μπορείτε να βάλετε μέσα το χέρι σας. Θα μπορείτε να αισθανθείτε, αλλά όχι να δείτε τι βρίσκεται στο εσωτερικό του κουτιού. Κάθε μέλος της οικογένειας πρέπει να αγγίξει και να αισθανθεί τα αντικείμενα και να βγάλει τα δικά του μόνο, έξω από το κουτί. Το παιδί σας μπορεί να ονομάζει το κάθε παιχνίδι και μόλις το βγάζει από το κουτί θα βλέπει αν μάντεψε σωστά.
δ. Τί είναι αυτό;
Υπάρχουν κάποια αντικείμενα και αντίστοιχες ενέργειες που μπορείτε να διδάξετε στο παιδί σας μέσω διασκεδαστικών παιχνιδιών, όπου το παιδί θα καλείται να μαντεύει.
Τι διαβάζουμε; (βιβλία)
Tι θα βάλουμε για να καθαρίσει αυτό; (σαπούνι)
Τι θα μπει στο πόδι μας; (παπούτσι)
Τι θα οδηγήσουμε; (αυτοκίνητο)
Τι θα στρώσουμε; (κρεβάτι)
Τι λέει την ώρα; (ρολόι)
4. Συμβολικό - δημιουργικό παιχνίδι
Καθορίστε μια συγκεκριμένη ώρα την ημέρα για να παίζετε. Δώστε στα παιδιά σας ευκαιρίες να παίξουν με άλλα παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας και αναπτυξιακού επιπέδου. Δώστε στο παιδί κούκλες, τουβλάκια, πιάτα, κουτιά, αυτοκινητάκια ή φορτηγά, μαριονέτες, ρούχα για μεταμφιέσεις, χαρτί και κηρομπογιές.
Ενθαρρύνετε το παιδί να παίξει με αυτά τα παιχνίδια. Μπορείτε να παίξετε μαζί. Υποκριθείτε πως ένα κουτί είναι ένα σπίτι ή τρένο και μία σύνθεση από τουβλάκια ένα κάστρο.
5. Παιχνίδι φαντασίας
Βοηθήστε το παιδί σας να θυμάται περιστατικά με μια χρονική σειρά, μιλώντας του γι’ αυτά. Διαβάστε ιστορίες στα παιδιά σας. Έτσι, θα μάθει να θυμάται γεγονότα με χρονική σειρά. Μπορείτε να παίξετε μαζί ένα παιχνίδι βασισμένο σε μια οικεία ιστορία. Αρχικά, το παιδί σας θα είναι συνεχώς ο/η ηθοποιός. Αργότερα, το παιδί θα παίζει σκηνές με τις κούκλες, τις μαριονέτες ή με άλλα παιδιά. Το παιδί σας θα σκηνοθετεί τη δράση και θα αναλαμβάνει διαφορετικούς ρόλους, ενώ παίζει. Σιγουρευτείτε πως το παιδί σας έχει κούκλες, μαριονέτες, ρούχα για μεταμφιέσεις, ιατρικά παιχνίδια, και άλλα υλικά για το παιχνίδι φαντασίας.
Πηγή: Leslie S McColgin, Play Skills, Parent Articles 1, Communication Skill Builders a division of the Psychological Corporation.
www.logosepikinonia.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου