Το να έχουν υπεύθυνα παιδιά είναι κάτι που όλοι οι γονείς το αποζητούν. Στην ολιγόχρονη πορεία της καριέρας μου στην Ελλάδα έχω δει πολλούς γονείς να λένε: "αυτό το παιδί δεν είναι καθόλου υπεύθυνο" ή το άλλο, το κλασικό: "δεν ξέρω σε ποιον έμοιασε αυτό το παιδί και είναι τόσο ανεύθυνο". Όταν βέβαια τους λέω "τι εννοείτε όταν λέτε ανεύθυνο, τι κάνει;" μου απαντούν απλά "δεν είναι υπεύθυνο". Τι είναι αυτό που χαρακτηρίζει τελικά ένα υπεύθυνο και βέβαια ανεξάρτητο παιδί;
Τα χαρακτηριστικά των υπεύθυνων και ανεξάρτητων παιδιών
Τα υπεύθυνα παιδιά συνεργάζονται για κάποιο λόγο ανεξάρτητο από την αντίδραση του ατόμου απέναντι τους, ή την αποδοχή. Συνεργάζονται γιατί είναι περίεργα, για την ικανοποίηση ότι τελείωσαν μία δουλειά, για τη χαρά της μάθησης, ή για να έχουν πρόσβαση σε κάποια σημαντική δραστηριότητα ή πλεονέκτημα μέσα από αυτό που κάνουν.
Τα υπεύθυνα παιδιά, που συνήθως κινητοποιούνται από εσωτερικά κίνητρα, δεν είναι ευάλωτα στην πίεση των συνομηλίκων, ούτε υπακούουν τυφλά, όπως κάνουν άτομα που επιθυμούν απλά να ευχαριστούν τους άλλους (παιδιά για τα οποία η αποδοχή των άλλων λειτουργεί σαν κίνητρο). Παρ' όλο που τα υπεύθυνα παιδιά ενδιαφέρονται για τις απόψεις των άλλων, και λαμβάνουν υπ' όψιν τους τα συναισθήματα και τις ανάγκες των άλλων, μπορούν να πάρουν αποφάσεις βασισμένα στο τι είναι καλύτερο γι' αυτά, ακόμα κι αν διακινδυνεύσουν να γελοιοποιηθούν ή να μην γίνουν αποδεκτά.
Τα υπεύθυνα παιδιά λαμβάνουν υπ' όψιν τους τι επιλογές έχουν και δεν κάνουν απλά "αυτό που τους λένε". Τείνουν να συνεργάζονται πολύ πιο συνειδητά από τα άτομα που απλά θέλουν να ευχαριστήσουν τους άλλους, λαμβάνουν υπ' όψιν τους τις διάφορες επιλογές που μπορεί να έχουν αντί να κάνουν μία επιλογή αυτόματα για να αποφύγουν κάποια διαμάχη ή την αρνητική αντίδραση κάποιου άλλου.
Τα υπεύθυνα παιδιά σπάνια θα "κατηγορήσουν" κάποιον άλλο για τις επιλογές τους. Μπορεί να κάνουν κάποιες λάθος επιλογές αλλά αυτό οφείλεται κυρίως στην έλλειψη εμπειριών ή στην λανθασμένη εκτίμηση κάποιων καταστάσεων.
Τα υπεύθυνα παιδιά έχουν εμπιστοσύνη στο ένστικτό τους και στην ικανότητά τους να φροντίσουν τον εαυτό τους χωρίς να θέσουν τον εαυτό τους σε κίνδυνο, απλά να αποφύγουν κάποιος ή κάποιοι να τους γελοιοποιήσουν ή να τους εγκαταλείψουν αβοήθητους. Μπορούν να κατανοήσουν και να εκφράσουν τις προσωπικές τους ανάγκες και πιστεύουν ότι μπορούν να επηρεάσουν και να ελέγξουν την ζωή τους.
Τα υπεύθυνα παιδιά μπορούν πολύ εύκολα να βρουν πώς σχετίζονται οι πράξεις τους και οι συνέπειες αυτών των πράξεων. Τα αρνητικά αποτελέσματα είναι αποτέλεσμα των δικών τους επιλογών και όχι κάποιου άλλου λάθος. (Δηλαδή εάν δεν πάρει καλό βαθμό σε κάποιο μάθημα δεν λέει ότι ο δάσκαλος δεν με συμπαθεί, αλλά εγώ δεν διάβασα αρκετά)
Τα υπεύθυνα παιδιά έχουν ανεπτυγμένη την ικανότητα λήψης αποφάσεων. Αυτό συμβαίνει διότι είναι εξασκημένα να βλέπουν τις διαθέσιμες επιλογές, ξέρουν να προβλέπουν το αποτέλεσμα των επιλογών αυτών και κάνουν τις επιλογές τους συνειδητά γνωρίζοντας τις συνέπειες.
Τα υπεύθυνα παιδιά δεν εξαρτώνται από κάποια ανώτερη δύναμη ή αρχή για να κινητοποιηθούν (δηλαδή δεν περιμένουν ο δάσκαλος ή ο γονιός να τους δώσει κίνητρα για να κάνουν κάτι). Το πιθανότερο είναι ότι θα κάνουν ερωτήσεις και θα πάρουν πρωτοβουλίες αντί απλά να περιμένουν να τους πουν τι να κάνουν.
Τα υπεύθυνα παιδιά μπορεί να διχάζονται ανάμεσα σε αυτό που θέλουν αυτά να κάνουν και αυτό που θέλει κάποιος άλλος να κάνουν. Μπορούν, όμως, να διαπραγματεύονται και να βρίσκουν λύσεις στις οποίες δεν υπάρχουν νικητές και ηττημένοι, και επιλύουν αυτούς τους διχασμούς χωρίς να λειτουργούν με αρνητικούς ή καταστροφικούς τρόπους.
Πώς μπορούμε να κάνουμε το παιδί μας ανεύθυνο;
Όταν λέμε ψέματα για να το καλύψουμε. Π.χ. αν βαριόταν να πάει σχολείο και τηλεφωνείτε στη δασκάλα λέγοντας ότι ο Γιαννάκης είναι λιγάκι κρυωμένος σήμερα.
Όταν βρίσκουμε δικαιολογίες για τη συμπεριφορά του παιδιού. Π.χ. Ο Γιαννάκης τσιρίζει και χοροπηδάει γιατί θέλει να πάει βόλτα στο πάρκο (αργά το βράδυ) να παίξει, ενώ η μητέρα έχει επισκέψεις στο σπίτι. Η μητέρα τότε απολογείται στους επισκέπτες λέγοντας "Είναι κουρασμένος ο καημένος και γι αυτό γκρινιάζει. Είναι από την ένταση της ημέρας."
Όταν διορθώνουμε ή "πληρώνουμε" για τα λάθη του παιδιού. Π.χ. ο Γιαννάκης δεν έχει κάνει τη ζωγραφιά του για το μάθημα την επόμενη μέρα στο σχολείο και λέει η μαμά "δεν πειράζει, πήγαινε εσύ να παίξεις και θα κάνω εγώ τη ζωγραφιά".
Όταν οι ίδιοι οι γονείς δεν λειτουργούν σαν πρότυπα υπευθυνότητας και σεβασμού. Πώς περιμένουμε για παράδειγμα να μάθουν τα παιδιά να είναι συνεπείς και να κρατούν το λόγο τους, όταν εμείς δεν τον κρατάμε. Π.χ. έχετε υποσχεθεί στο παιδί ότι όταν τελειώσει τα μαθήματά του θα πάτε μαζί στο Λούνα Παρκ να παίξει. Σας τηλεφωνεί, όμως, μία φίλη σας να έρθει για καφέ στο σπίτι και εσείς αμέσως ξεχνάτε την υπόσχεση που έχετε δώσει στο παιδί και της λέτε να έρθει. Φυσικό είναι το παιδί μόλις τελειώσει τα μαθήματά του να απαιτήσει να πάτε στο Λούνα Παρκ. Και εάν δεν το κάνετε, να έχετε σκηνές, μούτρα και κλάματα. Μπορείτε να δώσετε την επιλογή στη φίλη σας να σας συνοδέψει στο Λούνα Παρκ ή να έλθει για καφέ την επόμενη μέρα.
Όταν αρνείστε να πιστέψετε ότι το παιδί σας είναι ικανό να κάνει κάτι που το κατηγόρησαν ότι έκανε. Π.χ. σας καλούν από το σχολείο και σας λένε ότι το παιδί σας έσπασε ένα τζάμι. Τότε, μπροστά στο παιδί προσπαθείτε να πείσετε τον δάσκαλο ότι δεν είναι δυνατόν το δικό σας παιδί να έσπασε το τζάμι και ότι κάποιο λάθος έχει γίνει. Σωστότερο θα ήταν μπροστά στον δάσκαλο να ρωτήσετε το ίδιο το παιδί εάν έχει κάνει κάτι τέτοιο και πώς σκοπεύει να επανορθώσει τη ζημιά (δεν είναι αποδεκτές απαντήσεις του στυλ θα πληρώσεις εσύ μαμά τα σπασμένα μου).
Όταν δίνουμε τις μάχες του. Π.χ. Έρχεται το παιδί σας και σας λέει ότι στο σχολείο τα παιδιά δεν το παίζουν. Κι εσείς θεωρείτε σωστό να πάτε στο σχολείο να βρείτε τα άλλα παιδάκια και να τα ρωτήσετε γιατί δεν περιλαμβάνουν και το δικό σας παιδί στα παιχνίδια τους. Έτσι δεν βελτιώνεται η κατάσταση, διότι τα αλλά παιδιά θα το χαρακτηρίσουν μαμμόθρεφτο και θα το πειράζουν αργότερα. Μπορείτε να συζητήσετε με το παιδί σας, να ψάξετε γιατί δεν το παίζουν τα αλλά παιδιά και να βρείτε από κοινού πιθανές λύσεις.
Όταν ανέχεστε και δικαιολογείτε ανάρμοστη ή επιθετική συμπεριφορά από το παιδί σας ή από άλλους για να αποφύγετε περαιτέρω συγκρούσεις. Πχ. Έχετε καλέσει άλλα παιδάκια στο σπίτι για να παίξουν με το δικό σας παιδί και διαπιστώνετε ότι το παιδί σας αρνείται να μοιραστεί τα παιχνίδια του με τα άλλα παιδάκια, τα χτυπάει και τους φέρεται ανάρμοστα. Για να μην καταλάβουν οι άλλες μαμάδες τι ακριβώς συμβαίνει κλείνετε την πόρτα του παιδικού δωματίου να μην ακούγονται οι φωνές. Όχι. Επεμβαίνετε και λετε στο παιδί σας ότι εάν δεν μπορεί να συνεργαστεί και να παίξει με τα άλλα παιδιά δεν θα τα ξανακαλέσετε, αλλά τώρα οφείλει να συμπεριφέρεται καλά και να μην τα χτυπάει.
Όταν είστε αμελής όταν πρέπει να αποδώσετε στο παιδί σας ευθύνες για τη συμπεριφορά του, ιδιαίτερα εάν είστε κουρασμένη, απογοητευμένη ή αρχίζετε ν' αναρωτιέστε "τι στο καλό αξίζει τον κόπο ν' ασχοληθώ;" Τα παιδιά θα πρέπει να συνηθίσουν στην ύπαρξη μίας συνέπειας. Άσχετα με το αν είστε χαρούμενη ή λυπημένη, κουρασμένη ή ξεκούραστη πρέπει να υπάρχει το πνεύμα ότι οι συνέπειες των πράξεων είναι κάτι που τις ακολουθεί. Κάποια μητέρα συνήθιζε να έχει μία ασταθή συμπεριφορά στο παιδί της, δηλαδή μπορεί τι παιδί να έκανε κάτι και επειδή η μαμά δεν είχε τα κέφια της σήμερα να το τιμωρούσε, αλλά την επόμενη μέρα που το παιδί έβγαζε την ίδια ακριβώς συμπεριφορά και η μητέρα είχε κέφια έλεγε "άσε βρε παιδί μου δεν βαριέσαι". Όχι, οι συνέπειες των πράξεων θα πρέπει να λειτουργούν ανεξάρτητα από τα κέφια μας. Και αυτό είναι κάτι που πρέπει να το μάθουν και τα παιδιά μας.
Όταν συστηματικά αφήνετε το παιδί σας να ξεφεύγει από τις συνέπειες των πράξεων του γιατί είχε μια καλή δικαιολογία. "Ο δάσκαλος τελευταία στιγμή άλλαξε το πρόγραμμα το αυριανό και δεν προλαβαίνω να κάνω αυτή την εργασία, κάνε την εσύ μαμά". Οι επιλογές σε αυτή την περίπτωση είναι α) πάει στο σχολείο χωρίς να κάνει την εργασία και εκεί έχει να αντιμετωπίσει τις συνέπειες ή β) κάθεται και την κάνει μόνο του.
Όταν κάνετε τις δουλειές που έχετε κανονίσει ότι θα πρέπει να τις κάνει το παιδί λέγοντας ότι είναι ευκολότερο να τις κάνετε εσείς και να τελειώνετε. Κάποια μητέρα είχε κανονίσει με τα παιδιά της ότι θα έπλεναν τα πιάτα στο σπίτι αυτά και εκείνη θα μαγείρευε. Κάποια στιγμή γυρνώντας από τη δουλειά της τα πιάτα είναι άπλυτα, ενώ τα παιδιά έβλεπαν τηλεόραση όλο το απόγευμα που εκείνη ήταν στη δουλειά της.. Κάθεται εκείνη και τα πλένει και ξεκινάει να μαγειρεύει. Όταν έρχεται με παράπονα στο γραφείο μου εξηγώντας μου την κατάσταση της λέω ότι θα έπρεπε να πει "εάν δεν πλυθούν τα πιάτα και δεν καθαριστεί η κουζίνα δεν μπορώ να αρχίσω να μαγειρεύω το βραδινό φαγητό μας" και να αποτραβηχτεί στο δωμάτιό της. Την επόμενη φορά που το δοκίμασε ήλθε κατενθουσιασμένη λέγοντας ότι τα παιδιά σηκώθηκαν και καθάρισαν την κουζίνα χωρίς να υπάρξει κανένας καυγάς και καμία διαμάχη στο σπίτι.
Όταν αφήνετε το παιδί να έχει κάποια προνόμια, ενώ δεν έχει κάνει όλες του τις υποχρεώσεις. Εκλογικεύετε την κατάσταση λέγοντας "μόνο αυτή τη φορά" ή "αυτή είναι η τελευταία φορά που γίνεται αυτό" και προσθέτετε "Το εννοώ ότι είναι η τελευταία φορά" ακόμα και όταν δεν το εννοείτε. Π.χ. Έχετε συμφωνήσει με το παιδί σας ότι θα διαβάζει τα μαθήματά του και μετά θα μπορεί να βλέπει τηλεόραση για μία ώρα, τα αγαπημένα του προγράμματα που τα έχετε μαγνητοσκοπήσει στο βίντεο γιατί προβάλλονταν την ώρα που κανονικά θα διάβαζε, και μετά θα φάει και θα πάει για ύπνο. Το παιδί δεν έχει διαβάσει, αλλά θέλει να δει τα προγράμματά του. Εάν υποχωρήσετε εκείνη τη στιγμή, τότε τα όρια που έχετε θέσει δεν έχουν καμία αξία. Η συνέπεια του ότι δεν διάβασε στην ώρα του είναι ότι θα χρησιμοποιήσει αυτή τη μία ώρα για να διαβάσει ό,τι προλάβει και μετά θα φάει και θα κοιμηθεί. Δεν θα χρησιμοποιήσει αυτή την ώρα για να δει τηλεόραση, ενώ δεν έχει διαβάσει τα μαθήματά του. Και βέβαια ούτε η ώρα του ύπνου θα αλλάξει. Μέσα σε αυτή τη μία ώρα που διαθέτει, θα διαβάσει ό,τι προλάβει και μετά θα φάει και θα κοιμηθεί και θα έχει να αντιμετωπίσει τις συνέπειες των πράξεών του την άλλη μέρα στο σχολείο.
Τι μπορούμε να κάνουμε για να ενθαρρύνουμε τα παιδιά να είναι υπεύθυνα και ανεξάρτητα;
Θα πρέπει να περνάτε το μήνυμα στα παιδιά ότι τα αγαπάτε και τα αποδέχεστε χωρίς όρους (όχι σαν μερικές μαμάδες που ακούμε να λένε σε πολύ μικρά παιδάκια "εάν δεν φας το φαγητό σου η μαμά δεν θα σε αγαπάει" - δηλαδή τι γίνεται, η μαμά αγαπάει το παιδί της όταν τρώει όλο το φαγητό του; ή "εάν δεν είσαι καλός μαθητής στο σχολείο δεν θα σε αγαπάει ο μπαμπάς" - γιατί μόνο οι καλοί μαθητές δικαιούνται πατρική αγάπη; οι κακοί δηλαδή τι γίνονται;), άσχετα από το εάν συμφωνείτε ή όχι από τις επιλογές των παιδιών σας. Ελέγξτε πόσο προσκολλημένοι είστε σε συγκεκριμένα αποτελέσματα (π.χ. εάν έφαγε το φαγητό του ή εάν έφερε καλούς βαθμούς στο σπίτι). Μην προσφέρετε επιλογές ελπίζοντας ότι το παιδί σας θα επιλέξει τη "σωστή", ώστε να έχει την αποδοχή σας (όταν δίνετε επιλογές θα πρέπει να είστε εξ ίσου σύμφωνη με όλες - κάποτε μία μαμά ήλθε στο γραφείο σε έξαλλη κατάσταση λέγοντας "πάει δεν γίνεται, έδωσα επιλογές στα παιδιά να φάνε παγωτό ή φρούτο και αυτά επέλεξαν να φάνε παγωτό. Ακου εκεί να διαλέξουν το παγωτό και όχι το φρούτο που είναι τόσο υγιεινό". Μα δεν θα βάλετε σαν επιλογές το παγωτό και το φρούτο, εάν θέλετε τα παιδιά σας να φάνε φρούτο. Σε αυτή την ερίπτωση θα πείτε "τι θέλετε να φάτε για φρούτο πορτοκάλι ή αχλάδι;"
Φροντίστε να είστε τα ζωντανά παραδείγματα για τα παιδιά σας. Πάρτε την ευθύνη για τη συμπεριφορά σας και την ευτυχία σας. Φροντίστε να είστε ελαστικός και να αλλάζετε συμπεριφορά, πεποιθήσεις και στάση ζωής εάν συναντήσετε καταστάσεις που οι υπάρχουσες αντιλήψεις ή συμπεριφορά δεν λειτουργούν. Μην περιμένετε ν' αλλάξει όλος ο κόσμος κι εσείς ούτε να κουνήσετε από τις απόψεις σας.
Σε γενικές γραμμές να είστε πιο ανοιχτοί να βλέπετε πώς εξελίσσονται διάφορες καταστάσεις (για παράδειγμα, πώς μαθαίνει το παιδί σας ή πώς παίρνει αποφάσεις, τι διαδικασίες ακολουθεί) και όχι να είστε προσκολλημένοι στο αποτέλεσμα (τα αποτελέσματα των επιλογών ή της συμπεριφοράς των παιδιών σας). Προσπαθήστε να έχετε στο νου σας μακροχρόνιους στόχους, ιδιαίτερα να διατηρήσετε την ποιότητα της σχέσης σας με τα παιδιά σας.
Προσφέρετε στα παιδιά σας επιλογές μέσα σε όρια που εσείς θεωρείτε αποδεκτά (αυτός είναι ένας υπέροχος τρόπος να ενθαρρύνετε σχέσεις συνεργασίας χωρίς να καταλήξετε σε απειλές ή απαιτήσεις)
Εμπιστευτείτε την ικανότητα του παιδιού σας να πάρει σωστές αποφάσεις, ακόμα και εάν δεν έχετε πολλές αποδείξεις γι αυτό ακόμα. Προσφέρετε επιλογές που γνωρίζετε ότι το παιδί σας μπορεί να καταφέρει. Όσο το παιδί αποκτά ικανότητες και εμπιστοσύνη στον εαυτό του, διευρύνετε τον αριθμό και τον τύπο των επιλογών που θα δίνετε. Μειώστε τα πράγματα που εσείς κάνετε για τα παιδιά σας, ακόμα και εάν γνωρίζετε ότι αυτό που θα κάνετε είναι το καλύτερο για τα παιδιά
Εκφράστε τις προτάσεις σας με θετικό τρόπο, υποσχόμενοι θετικά αποτελέσματα "όταν κάνεις …. Θα κάνουμε αυτό… " Π.χ. "όταν το δωμάτιό σου είναι τακτοποιημένο μπορούμε να πάμε στο πάρκο να παίξεις με τους φίλους σου" και όχι "εάν δεν φτιάξεις το δωμάτιό σου δεν έχει βόλτα στο πάρκο".
Διατηρείστε τις συναλλαγές σας με τα παιδιά σας σε επίπεδο ανταμοιβών. Αρχίστε να σκέφτεστε τα θετικά αποτελέσματα της συνεργάσιμης συμπεριφοράς των παιδιών σας, των καλών επιλογών που έκαναν ή ότι θυμήθηκαν να κάνουν κάτι που είχαν υποσχεθεί.
Σεβαστείτε τις ανάγκες και τις επιθυμίες των παιδιών σας. Ακόμα και εάν έχετε τον τελικό λόγο στις περισσότερες περιπτώσεις, έχετε στο νου σας ότι οι ανάγκες και τα συναισθήματα των παιδιών είναι σημαντικά.
Εξετάστε με ποιο τρόπο αισθάνεστε ανασφαλής ή ότι απειλείστε, όταν το παιδί σας δείχνει δείγματα ανεξαρτησίας. Κάνετε οτιδήποτε χρειάζεται για να αντιμετωπίσετε αυτά σας τα συναισθήματα χωρίς όμως να εμπλακείτε στην εξέλιξη του παιδιού.
Αφήστε το παιδί να πειραματιστεί και να έχει την εμπειρία των συνεπειών εσφαλμένων επιλογών (σε περιπτώσεις βέβαια που δεν κινδυνεύει η σωματική του ακεραιότητα). Μέσα από τα λάθη του μαθαίνει. Αφήστε το παιδί σας να πάρει την ευθύνη των πράξεών του και να αλλάξει συμπεριφορά, όταν διαπιστώσει ότι η υπάρχουσα δεν έχει τα ικανοποιητικά αποτελέσματα που θα ήθελε.
Βέβαια όλα αυτά που μέχρι στιγμής αναφέραμε είναι σημαντικά. Εάν λάβουμε υπ' όψιν μας όμως ότι για τα παιδιά μας λειτουργούμε σαν πρότυπα -και βλέπουμε γονείς να λένε στα παιδιά τους "μην κάνεις ότι κάνω, κάνε αυτά που σου λέω"- τότε καταλαβαίνουμε ότι είναι εξ ίσου σημαντικό να δείχνουμε κι εμείς δείγματα υπευθυνότητας και ανεξαρτησίας. Και βέβαια το σημαντικότερο είναι να μην προσπαθούμε να προσποιηθούμε, αλλά να δείχνουμε αυτό που πραγματικά είμαστε στα παιδιά μας - στην αντίθετη περίπτωση θα καταλάβουν ότι λέμε ψέματα. Πώς μπορούμε να το κάνουμε αυτό;
- Όταν επιστρέφουμε πράγματα που έχουμε δανειστεί στην ώρα τους και στην κατάσταση που τα πήραμε.
- Όταν δεν κατηγορούμε άλλους ή προβάλλουμε δικαιολογίες. Πάρτε την ευθύνη των πράξεων και των λεγομένων σας.
- Εάν κάνετε κάτι λάθος απολογηθείτε γι αυτό και προσπαθήστε να επανορθώσετε.
- Αλλάξτε συμπεριφορές που αποδεδειγμένα δεν λειτουργούν ή είναι αρνητικές.
- Να είστε συνεπείς στις υποχρεώσεις σας. Κάντε ότι έχετε πει ότι θα κάνετε, να είστε εκεί που έχετε πει στην ώρα σας. Προσπαθήστε, όταν αυτό είναι εφικτό, να δώσετε περισσότερα απ' αυτά που έχετε πει.
- Προσέχετε τον εαυτό σας. Μην υποθέτετε ότι κάποιος άλλος θ' αναλάβει αυτή την ευθύνη και θα κάνει κάτι για εσάς.
- Ζητάτε αυτά που θέλετε. Γνωστοποιήστε στους άλλους τι ακριβώς ζητάτε και επικοινωνήστε το ευθέως - βλέπουμε πολλούς ανθρώπους να λένε "αφού με αγαπάει θα πρέπει να ξέρει και τι θέλω, του το δίνω να το καταλάβει με τον τρόπο μου, δεν το βλέπει και μετά λέει πως με αγαπάει;" Όχι, μπορεί οι άνθρωποι που μας περιτριγυρίζουν να μας αγαπούν, αλλά δεν είναι μάγοι. Είναι δική μας ευθύνη να εκφράσουμε τις ανάγκες και τα θέλω μας.
- Ξοδεύετε μόνο αυτά που μπορείτε να ξοδέψετε. Είναι πολύ κοινό στην εποχή που ζούμε να βλέπουμε ανθρώπους να καταναλώνουν πέρα από τις δυνατότητές τους.
- Σε περίπτωση που κάποια σύγκρουση μεταξύ του παιδιού σας και εσάς υπάρξει, συζητήστε το απ' ευθείας με το παιδί σας. (Το να συζητήσετε το θέμα που σας απασχολεί με κάποιο σύμβουλο ή με τον/τη σύζυγό σας είναι τελείως διαφορετικό από το "περίμενε να δεις όταν γύρισε ο πατέρας σου σπίτι" - τελικά ο μπαμπάς είναι ο μπαμπούλας της υπόθεσης;)
- Σε συζητήσεις γίνετε το πρότυπο χρησιμοποιώντας υπεύθυνη γλώσσα αντί να χρησιμοποιείτε εκφράσεις που σας κάνουν να φαίνεστε θύμα. Για παράδειγμα λέτε "δεν θέλω να το κάνω αυτό" αντί "δεν με αφήνει να το κάνω αυτό" ή "έκανα μια λανθασμένη επιλογή" αντί "αυτή με έκανε να κάνω αυτό" ή ακόμα "σε παρακαλώ χαμήλωσε τη φωνή σου όταν μου μιλάς" αντί "με κάνεις να θυμώνω όταν μιλάς με αυτόν τον τρόπο".
- Κάνετε επιλογές βασιζόμενοι στις αξίες σας και στις ανάγκες του παιδιού σας αντί να παίρνετε αποφάσεις για τις πράξεις σας βασιζόμενοι στο πώς θα σας χαρακτηρίσουν άλλοι ενήλικες ή πως οι άλλοι θ' αντιδράσουν στις αποφάσεις σας. Ψάξτε μέσα σας την ανάγκη σας να έχετε την επιβεβαίωση κάποιου άλλου ατόμου ή την ανάγκη σας να αποφύγετε την αρνητική κριτική ή τη σύγκρουση .
- Και το βασικότερο: Κρατάτε τις υποσχέσεις σας.
Έλενα Μεταξά, Ψυχολόγος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου