Είναι εξαιρετικά δύσκολο να το καταλάβεις όταν πρόκειται για το πρώτο σου παιδί, και μάλιστα αν δεν έχει βρεθεί κάποιος να στο εξηγήσει επιστημονικά, αλλά μόνο έτσι θα μπορέσεις να κατανοήσεις και να αποδεχθείς τη "δύσκολη" συμπεριφορά ενός παιδιού 2 ή 3 ετών: Απλά ΔΕΝ μπορεί ακόμα να λειτουργήσει διαφορετικά. Η μαμά που υπογράφει το παρακάτω κείμενο, έχοντας μεγαλώσει πλέον τρία παιδιά, τα λέει με απλά και κατανοητά λόγια:
"Μια μέρα, όταν η μεγάλη μου κόρη δεν ήταν ακόμα ούτε 2, δεν στεκόταν ούτε στιγμή ακίνητη για να της αλλάξω πάνα. Χτυπιόταν σαν χταπόδι, νόμιζε πως το να μένει γυμνή είναι παιχνίδι. Δεν είχε νεύρα ή κάτι τέτοιο -αντίθετα, είχε τρελαθεί στα γέλια.
Το πρόβλημα ήταν, όμως, ότι βιαζόμασταν. Και ό,τι κι αν έκανα δεν μπορούσα να τη σταματήσω. Προσπάθησα να της αποσπάσω την προσοχή με ένα παιχνίδι. Τίποτα. Πήρα το σοβαρό μου ύφος και την αυστηρή μου φωνή. Τίποτα. Τελικά, έκανα κάτι που πίστευα ότι δεν θα κάνω ποτέ: της έριξα μια σφαλιάρα στον ποπό.
Ήταν μόνο μία, και δεν ήταν καν δυνατή για να την τρομάξει. Δεν έκλαψε καν. Ωστόσο, εγώ ένιωσα χάλια. Είμαι από τους γονείς που δεν πιστεύουν καθόλου στο ξύλο, σε καμία περίπτωση. Είχα, όμως, μπουχτίσει, ήμουν άυπνη, μου είχαν τελειώσει εντελώς οι ιδέες και η ενέργεια για να τις εφαρμόσω και δεν ήξερα τι άλλο να κάνω για να συνεργαστεί.
Όταν κατάφερα να βρω ξανά τα λογικά μου, η ιδέα ότι τιμώρησα την κόρη μου επειδή απλά φερόταν τρελούτσικα και χαζοχαρούμενα, όπως κάθε 2χρονο παιδί που πειραματίζεται και μαθαίνει, με στοίχειωσε.
Όταν πλέον αποδέχτηκα το γεγονός ότι θα αργούσαμε έτσι κι αλλιώς, έβγαλα έξω τη μητρική εργαλειοθήκη μου και την έκανα να βάλει την πάνα και το παντελόνι της με αστεία παιχνίδια. Και ως εκ θαύματος -ή μήπως δεν πρόκειται για θαύμα;- συμβάδισε μαζί μου και σε ένα λεπτό είχαμε βγει από την πόρτα, αλλαγμένοι, ντυμένοι και στολισμένοι."
Είναι εύκολο να ξεχνάμε ότι τα μικρά μας είναι πραγματικά μικρά, ειδικά τα πρώτα παιδιά που δείχνουν τόσο μεγάλα κάθε φορά που μπαίνουν σε μία νέα φάση ανάπτυξης. Μάλιστα, σύμφωνα με εθνική έρευνα που πραγματοποίησε σε γονείς ο οργανισμός Zero to Three (Μηδέν έως Τρία), οι περισσότεροι γονείς έχουν στο μυαλό τους συγκεκριμένα στάνταρ συμπεριφοράς για τα παιδιά τους, τα οποία είναι εντελώς μη ρεαλιστικά. Έχουμε την τάση να περιμένουμε από παιδιά ηλικίας 2 και 3 ετών να έχουν περισσότερο αυτοέλεγχο από όσο είναι αναπτυξιακά ικανά να έχουν. Ο αυτοέλεγχος στα παιδιά, όμως, δεν αναπτύσσεται αν δεν περάσουν τα 3 ή τα 4, και χρειάζεται πολύς χρόνος για να μπορέσει ένα παιδί να τον εξασκήσει συστηματικά.
"Συχνά τα μικρά μας, όμως, δείχνουν σαν να ξέρουν πώς να ελέγξουν τον εαυτό τους, σωστά; Ειδικά τα πρώτα παιδιά. Προσωπικά, έχοντας τρία παιδιά, μπορώ να επιβεβαιώσω ότι το πρώτο σου παιδί στα 2 χρόνια, μοιάζει με ενήλικα, συγκριτικά με το τελευταίο σου παιδί στα 2. Όμως τα παιδιά προσχολικής ηλικίας είναι πράγματι τόσο μικρά! Μόλις που αρχίζουν να μαθαίνουν τον κόσμο και τη θέση τους σ' αυτόν. Μεγαλώνουν τόσο γρήγορα και δείχνουν τόσο ικανά, συγκριτικά με το πώς ήταν έναν μήνα πριν -και συγκριτικά με το πώς ήταν ως μωρά, δείχνουν τεράστια- όμως είναι μικροσκοπικά ανθρωπάκια, τα οποία απλά δεν είναι πνευματικά ή συναισθηματικά ικανά να συμπεριφέρονται όπως θέλουμε εμείς, όλες τις ώρες."
Και οι έρευνες δείχνουν πως όταν πιστεύουμε ότι τα παιδιά μας είναι ικανά να συμπεριφερθούν σωστά, τότε κι εμείς αντιδρούμε διαφορετικά στην “κακή” τους συμπεριφορά. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Τέξας και της Νέας Υόρκης βρήκαν σε μελέτη που έγινε σε μαμάδες σχετικά με τις μεθόδους πειθαρχίας, ότι όταν οι μαμάδες σκέφτονται ότι τα παιδιά κατάλαβαν τους κανόνες που παραβίασαν, είχαν τη δυνατότητα να συμπεριφερθούν καλύτερα, άρα είναι υπεύθυνα για την αρνητική συμπεριφορά, τότε τείνουν να χρησιμοποιήσουν πιο σκληρές μεθόδους πειθαρχίας, όπως ξύλο, απόσυρση δικαιωμάτων και απειλές τιμωρίας ή σωματικής βίας.
Οι μαμάδες που πιστεύουν ότι τα παιδιά τους δεν κατανόησαν πλήρως τους κανόνες ή ότι δεν έχουν ακόμα την απαιτούμενη αναπτυξιακή ικανότητα να ελέγξουν τη συμπεριφορά τους, τείνουν να χρησιμοποιούν πιο ήπιες μεθόδους πειθαρχίας.
Και οι έρευνες δείχνουν πως όταν πιστεύουμε ότι τα παιδιά μας είναι ικανά να συμπεριφερθούν σωστά, τότε κι εμείς αντιδρούμε διαφορετικά στην “κακή” τους συμπεριφορά. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Τέξας και της Νέας Υόρκης βρήκαν σε μελέτη που έγινε σε μαμάδες σχετικά με τις μεθόδους πειθαρχίας, ότι όταν οι μαμάδες σκέφτονται ότι τα παιδιά κατάλαβαν τους κανόνες που παραβίασαν, είχαν τη δυνατότητα να συμπεριφερθούν καλύτερα, άρα είναι υπεύθυνα για την αρνητική συμπεριφορά, τότε τείνουν να χρησιμοποιήσουν πιο σκληρές μεθόδους πειθαρχίας, όπως ξύλο, απόσυρση δικαιωμάτων και απειλές τιμωρίας ή σωματικής βίας.
Οι μαμάδες που πιστεύουν ότι τα παιδιά τους δεν κατανόησαν πλήρως τους κανόνες ή ότι δεν έχουν ακόμα την απαιτούμενη αναπτυξιακή ικανότητα να ελέγξουν τη συμπεριφορά τους, τείνουν να χρησιμοποιούν πιο ήπιες μεθόδους πειθαρχίας.
"Μιλώντας εμπειρικά, θα σας πω, ότι οι ήπιες μέθοδοι πειθαρχίας, μακροπρόθεσμα είναι περισσότερο αποτελεσματικές και πολύ πιο ευχάριστες για όλους όσους εμπλέκονται. Τα παιδιά σταδιακά θα μάθουν να ελέγχουν τον εαυτό τους και να διαχειρίζονται τη συμπεριφορά τους, όμως χρειάζεται χρόνος και επανάληψη των ίδιων πραγμάτων σε εμετικό βαθμό, για να φτάσουν στο σημείο αυτό.
Χρειάζεται απλά να έχουμε στο μυαλό μας την πραγματικότητα: ότι παιδιά κάτω των 3 ή 4 ετών δεν είναι ικανά να ελέγξουν τον εαυτό τους, τις περισσότερες φορές. Όταν αναγνωρίσουμε αυτό το γεγονός, μπορούμε να δείξουμε κατανόηση στη συμπεριφορά των παιδιών μας και να χρησιμοποιούμε πιο θετικές στρατηγικές για να τα βοηθούμε να μαθαίνουν."
Το να τιμωρείς ένα παιδί για μία απόλυτα φυσιολογική συμπεριφορά της ηλικίας του είναι άδικο, ενώ δεν βοηθά και το παιδί να καταλάβει πώς και γιατί να κουμαντάρει τον εαυτό του.
"Ξέρω, ότι το να είσαι γονιός σε πολύ μικρά παιδιά είναι δύσκολο. Το έχω περάσει τρεις φορές και έχω δουλέψει αρκετά και ως νταντά. Μπορούν να είναι άγρια. Μπορούν να είναι δύσκολα. Μπορούν να είναι εξαντλητικά. Αλλά μπορούν να είναι και διασκεδαστικά και απολαυστικά και αστεία. Και όταν αρχίζουμε να τα βλέπουμε λιγότερο ως μικρούς τρομοκράτες και περισσότερος ως μικρούς μαθητευόμενους, μπορούμε να απολαύσουμε τα πρώτα αυτά χρόνια τους με λιγότερη σύγχυση -τόσο για εμάς όσο και για εκείνα."
Χρειάζεται απλά να έχουμε στο μυαλό μας την πραγματικότητα: ότι παιδιά κάτω των 3 ή 4 ετών δεν είναι ικανά να ελέγξουν τον εαυτό τους, τις περισσότερες φορές. Όταν αναγνωρίσουμε αυτό το γεγονός, μπορούμε να δείξουμε κατανόηση στη συμπεριφορά των παιδιών μας και να χρησιμοποιούμε πιο θετικές στρατηγικές για να τα βοηθούμε να μαθαίνουν."
Το να τιμωρείς ένα παιδί για μία απόλυτα φυσιολογική συμπεριφορά της ηλικίας του είναι άδικο, ενώ δεν βοηθά και το παιδί να καταλάβει πώς και γιατί να κουμαντάρει τον εαυτό του.
"Ξέρω, ότι το να είσαι γονιός σε πολύ μικρά παιδιά είναι δύσκολο. Το έχω περάσει τρεις φορές και έχω δουλέψει αρκετά και ως νταντά. Μπορούν να είναι άγρια. Μπορούν να είναι δύσκολα. Μπορούν να είναι εξαντλητικά. Αλλά μπορούν να είναι και διασκεδαστικά και απολαυστικά και αστεία. Και όταν αρχίζουμε να τα βλέπουμε λιγότερο ως μικρούς τρομοκράτες και περισσότερος ως μικρούς μαθητευόμενους, μπορούμε να απολαύσουμε τα πρώτα αυτά χρόνια τους με λιγότερη σύγχυση -τόσο για εμάς όσο και για εκείνα."
Έλενα Μπούλια
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου